Bản án vụ Người vay 5 tỷ đồng thoát nợ bị Tòa phúc thẩm tuyên hủy

Tòa sơ thẩm vượt quá phạm vi khởi kiện, vi phạm quy định tố tụng

Theo nhận định của Hội đồng xét xử (HĐXX) phúc thẩm, việc xác định đúng phạm vi giải quyết vụ án dân sự có ý nghĩa quan trọng nhằm bảo đảm quyền tự quyết và quyền tự định đoạt của các đương sự theo quy định pháp luật. Khoản 1 Điều 5 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định rõ: Đương sự có quyền quyết định việc khởi kiện và yêu cầu Tòa án giải quyết; Tòa án chỉ thụ lý và giải quyết trong phạm vi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu đó.

Trong vụ án này, VPBank khởi kiện yêu cầu ông Trần Hồng Sơn và bà Nguyễn Thị Xuân Đào thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo Hợp đồng tín dụng đã ký, đồng thời đề nghị xử lý tài sản bảo đảm theo Hợp đồng thế chấp. Ngân hàng không có yêu cầu Tòa án xem xét hay tuyên vô hiệu Văn bản thỏa thuận ký giữa khách hàng và Công ty Novareal.

Tại quá trình giải quyết sơ thẩm, phía ông Sơn thừa nhận khoản nợ và đồng ý nghĩa vụ trả nợ, chỉ đề nghị xem xét giảm lãi và được trả dần. Trên cơ sở đó, HĐXX phúc thẩm cho rằng giữa nguyên đơn và bị đơn đã có sự thống nhất cơ bản về nghĩa vụ tài chính. Trong trường hợp giả định hợp đồng tín dụng bị xem xét vô hiệu, thì sự thống nhất này cũng có thể được xem là sự thống nhất về việc giải quyết hậu quả của hợp đồng, và Tòa án cần ghi nhận hoặc giải quyết phù hợp với ý chí của các bên.

Việc Tòa án cấp sơ thẩm xem xét và giải quyết cả hậu quả của hợp đồng trong khi các bên không có yêu cầu cụ thể liên quan đến nội dung này được tòa phúc thẩm đánh giá là cần được xem xét lại để bảo đảm đúng phạm vi giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự.

Bên cạnh phạm vi khởi kiện, Tòa phúc thẩm cũng chỉ ra một số nội dung tố tụng và chứng cứ chưa được làm rõ đầy đủ trong quá trình giải quyết sơ thẩm.

Cụ thể, bản án sơ thẩm có nhận định liên quan đến pháp lý của Dự án NovaWorld Phan Thiết và thực trạng của tài sản thế chấp, trong khi những nội dung này có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của chủ đầu tư dự án. Tuy nhiên, chủ đầu tư là Công ty TNHH Delta – Valley Bình Thuận chưa được đưa vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Theo kết luận từ tòa phúc thẩm, trong trường hợp cần xem xét tính pháp lý của Văn bản thỏa thuận ngày 05/11/2020 giữa bị đơn và Công ty Novareal, việc triệu tập chủ đầu tư tham gia tố tụng là cần thiết để bảo đảm xem xét vụ án một cách toàn diện, phù hợp với Điều 68 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Tình tiết bất ngờ làm thay đổi nhận định và kết quả giải quyết vụ án

Một trong những tình tiết đáng chú ý được Tòa phúc thẩm đưa ra là bất động sản của ông Sơn, cũng là tài sản thế chấp - bất động sản mã NWP.5.5-2.71. Tòa phúc thẩm nhận định việc bản án sơ thẩm cho rằng tài sản này "không có thật" được đưa ra trong bối cảnh chưa thu thập đầy đủ chứng cứ và chưa tiến hành thẩm định tại cơ quan có thẩm quyền quản lý dự án. Việc xác minh tại Ủy ban nhân dân cấp xã được cho là "chưa đúng nơi xác minh".

Trong giai đoạn xét xử phúc thẩm, VPBank cung cấp Vi bằng lập ngày 22/10/2025 của Văn phòng Thừa phát lại Đức Hòa, thể hiện nhà ở mã NWP.5.5-2.71 có tồn tại trong Dự án Tổ hợp khu du lịch Thung Lũng Đại Dương tại xã Tiến Thành, TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận (nay là tỉnh Lâm Đồng) và đang trong quá trình hoàn thiện. HĐXX phúc thẩm xác định đây là tình tiết mới, có ý nghĩa đối với việc đánh giá lại toàn bộ vụ án.

Từ các phân tích nêu trên, Tòa phúc thẩm kết luận việc thu thập chứng cứ và chứng minh tại cấp sơ thẩm chưa được thực hiện đầy đủ, còn tồn tại những vấn đề về thủ tục tố tụng ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự. Trên cơ sở đó, Tòa án nhân dân TP.HCM quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm số 1446/2025/DS-ST ngày 30/9/2025 của TAND Khu vực 7, TP.HCM, đồng thời chuyển hồ sơ vụ án để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

Việc TAND TP.HCM hủy bản án sơ thẩm và giao xét xử lại được đặt trong mục tiêu bảo đảm tranh chấp được giải quyết đúng trình tự, đúng chứng cứ và đúng bản chất quan hệ pháp luật. Theo đó, quan hệ vay vốn hợp pháp phải được tôn trọng, nghĩa vụ trả nợ phát sinh từ việc vay, và việc thế chấp tự nguyện kéo theo trách nhiệm bằng tài sản thế chấp theo quy định pháp luật.

D. Thuỳ