Bán mớ rau, con cá ngoài chợ có phải xuất hóa đơn và nộp thuế không? Phó Cục trưởng Cục Thuế lên tiếng
Từ năm 2026, việc áp dụng hóa đơn điện tử và kê khai thuế theo doanh thu thực tế với hộ kinh doanh sẽ được siết chặt hơn. Tuy nhiên, không ít người dân băn khoăn liệu những hoạt động buôn bán nhỏ lẻ như bán vài mớ rau, con cá ở chợ có bắt buộc phải kê khai và xuất hóa đơn hay không?
Trong chương trình “Giải đáp thắc mắc về hóa đơn điện tử và thuế” do Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) phối hợp tổ chức, nhiều vấn đề thực tiễn liên quan đến chính sách thuế với hộ kinh doanh đã được đưa ra trao đổi.
Trong một khảo sát do VTV thực hiện với gần 2.800 người tham gia, khi được hỏi “Từ năm 2026, nếu mọi hộ kinh doanh bắt buộc phải đóng thuế theo thực tế thì bạn thấy sao?”. Kết quả, gần 50% cho rằng, việc kê khai, nộp thuế kể cả với hoạt động buôn bán nhỏ như mớ rau, con cá vẫn còn khá phiền hà.
Đây cũng là băn khoăn của không ít hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tiểu thương, nhất là tại các khu vực chợ dân sinh. Nhiều ý kiến cho rằng, việc kê khai theo doanh thu là hợp lý về mặt nguyên tắc nhưng vẫn cần xem xét đến mức độ lợi nhuận thực tế và khả năng tiếp cận công nghệ, nghiệp vụ kế toán của người dân.
Liên quan đến vấn đề này, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) chia sẻ: "Thực tế, xuất hóa đơn điện tử hay nộp thuế theo thực tế doanh thu đều mang lại lợi ích về minh bạch và hỗ trợ xây dựng chính sách sát thực tế hơn. Tuy nhiên, chúng tôi cũng hiểu rõ những khó khăn của người dân, nhất là với các trường hợp chưa từng tiếp cận với hoạt động kê khai thuế, hoặc không quen sử dụng công nghệ."
Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính).
Lãnh đạo ngành thuế cũng cho biết, không phải tất cả các hộ kinh doanh đều bắt buộc phải nộp thuế. Chỉ những trường hợp đạt ngưỡng doanh thu theo quy định mới phải kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Chẳng hạn, nhiều tiểu thương buôn bán nhỏ tại các chợ dân sinh hiện chưa đạt đến mức doanh thu một tỷ đồng/năm nên chưa thuộc diện phải nộp thuế hay xuất hóa đơn. Với những hộ kinh doanh thực sự thuộc đối tượng chịu thuế, cơ quan thuế sẽ có chính sách hỗ trợ cụ thể, bao gồm việc cử cán bộ đến tận nơi để hướng dẫn kê khai thay vì chỉ tuyên truyền qua báo chí hay mạng xã hội.
Đồng thời, có thể sẽ triển khai thêm các đại lý thuế hoặc dịch vụ hỗ trợ kê khai với mức phí phù hợp nhằm giảm bớt gánh nặng cho các hộ kinh doanh siêu nhỏ. Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng đang nghiên cứu phương án tính thuế không chỉ dựa trên doanh thu mà còn theo tỷ suất lợi nhuận để phản ánh sát thực tế hoạt động kinh doanh hơn.
Thuế giá trị gia tăng cũng sẽ được tính toán lại theo nguyên tắc đầu ra trừ đầu vào, và một số ngành hàng đã được áp dụng mức thuế suất ưu đãi giảm từ 10% xuống 8%. Đối với lo ngại về việc phải thực hiện kế toán phức tạp khi chuyển đổi sang hình thức doanh nghiệp, ngành thuế khẳng định cơ chế kê khai vẫn sẽ rất đơn giản, gần như tương đồng với hình thức hộ kinh doanh hiện tại.
Ông Mai Sơn nhấn mạnh, cơ quan thuế không chỉ “khuyến khích” các hộ kinh doanh chuyển đổi mà sẽ tạo điều kiện để họ thấy việc kê khai, nộp thuế là đơn giản, dễ tiếp cận và có lợi cho chính mình. Việc này cũng giúp ngành thuế xây dựng chính sách chính xác hơn dựa trên dữ liệu minh bạch, đồng thời đảm bảo công bằng giữa các nhóm kinh doanh trên thị trường.
Kỳ Thư