Bất ngờ với mức chi tiêu tỷ USD cho mua sắm online của người Việt

Báo cáo "Thương mại điện tử ở Đông Nam Á 3.0" được công ty tư vấn Momentum Works công bố ngày 26/6 cho thấy bức tranh sôi động của thị trường mua sắm trực tuyến khu vực, trong đó Việt Nam tiếp tục là một trong những thị trường có mức tăng trưởng hai con số.

Cụ thể, tổng giá trị hàng hóa (GMV) trên các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) tại Đông Nam Á đã đạt 128,4 tỷ USD trong năm 2024, tăng 12% so với năm trước. Dù tốc độ tăng trưởng chung có phần chậm lại, phản ánh chiến lược phát triển bền vững và hợp lý hơn của các nền tảng hàng đầu, thị trường Việt Nam cùng với Philippines và Singapore vẫn ghi nhận mức tăng trưởng hai chữ số đầy ấn tượng. Hai thị trường tăng trưởng nhanh nhất khu vực là Thái Lan (21,7%) và Malaysia (19,5%).

Cũng theo công ty tư vấn này tỷ trọng thị phần dựa trên GMV không phải là thước đo thành công chính. Cần xét thêm các yếu tố khác như tần suất mua hàng, giá trị đơn hàng, tương tác chất lượng để có bức tranh đánh giá toàn diện hơn.

Tại Việt Nam, cuộc đua thị phần chứng kiến sự áp đảo gần như tuyệt đối của các "gã khổng lồ" khu vực. Shopee tiếp tục củng cố vị thế dẫn đầu khi chiếm tới 65% tổng giá trị giao dịch trên các sàn. Theo sau với khoảng cách khá xa là TikTok Shop, nền tảng này đã nhanh chóng chiếm được 28% thị phần. Lazada giữ vị trí thứ ba với 6% thị phần.

Từng là một thế lực, Tiki nay chỉ còn chiếm 1% thị phần tại Việt Nam. Báo cáo nhận định rằng các tay chơi trong nước đang dần lép vế hoàn toàn trước sức ép của các đối thủ tầm cỡ khu vực và dự kiến đà suy giảm này sẽ tiếp tục trong năm 2025.

Xét trên toàn Đông Nam Á, cuộc chơi ngày càng được định hình rõ nét khi ba nền tảng lớn nhất là Shopee, Lazada và TikTok Shop đã chiếm tới 84% thị phần, tăng từ mức 79% trong năm 2023. Trong đó, Shopee khẳng định vị thế thống trị toàn khu vực với 52% thị phần và tổng GMV đạt 68,8 tỷ USD, tiếp tục dẫn đầu ở tất cả các quốc gia Đông Nam Á ngoại trừ Indonesia.

Trong khi đó, TikTok Shop cho thấy sự trỗi dậy mạnh mẽ khi liên tục gia tăng thị phần và đã hoàn tất việc sát nhập Tokopedia tại Indonesia. Không kém cạnh, Lazada sau quá trình tái cấu trúc đã ổn định được GMV và là sàn hiếm hoi tại thị trường Việt Nam đạt lợi nhuận EBITDA dương, chuyển hướng tập trung vào các mặt hàng chất lượng cao cùng việc ứng dụng AI.

Báo cáo cũng lần đầu tiên ước tính giá trị của các kênh TMĐT ngoài sàn lớn (như brand.com, mạng xã hội, WhatsApp), cộng thêm khoảng 16,8 tỷ USD vào tổng quy mô thị trường. Như vậy, tổng giá trị của toàn bộ ngành TMĐT Đông Nam Á đạt 145,2 tỷ USD trong năm 2024.

Trong bối cảnh các sàn TMĐT tăng trưởng ấn tượng về GMV, cơ quan chức năng đã có nhiều biện pháp để lành mạnh hóa hoạt động kinh doanh và cạnh tranh trên các nền tảng này. Cụ thể, từ 1/7, sàn TMĐT, nền tảng số phải khấu trừ, nộp thuế thay khoản thuế giá trị gia tăng (VAT) và thu nhập cá nhân cho người bán (hộ, cá nhân kinh doanh) trên sàn, theo Nghị định 117.

Bộ Công Thương cũng đang dự thảo nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thay thế Nghị định 98. Theo đó, sàn TMĐT sẽ bị xử phạt nếu không định danh người bán, ngăn chặn hàng giả.

Thúy Hạnh