Bộ Xây dựng: Cơ chế phát triển NOXH chưa đáp ứng nhu cầu thực tế

Sáng ngày 16/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến, kết nối từ trụ sở Chính phủ tới 63 tỉnh, thành phố trên cả nước. 

Cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai

Đại diện cho Bộ Xây dựng báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh khẳng định việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm và xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt là việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp.

Theo đó, Chính phủ đã hoàn thiện xây dựng các dự án luật theo kế hoạch và tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 và Luật Kinh doanh Bất động sản số 29/2023/QH15; đồng thời tại kỳ họp bất thường thứ 5, Quốc hội đã thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi); theo đó đã có nhiều cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, cắt giảm thủ tục hành chính, tăng cường ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng đã thực hiện nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế chính sách phát triển nhà ở xã hội.

Đồng thời phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ ban hành Nghị định số 35 về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế trong đó đề xuất trong quy hoạch khu công nghiệp phải bố trí quỹ đất để làm nhà lưu trú công nhân.

Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị về phát triển nhà ở xã hội.

Theo tổng hợp báo cáo của các địa phương, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết trên địa bàn cả nước đã quy hoạch 1.316 khu đất với quy mô 8.611 ha làm nhà ở xã hội, như vậy so với báo cáo năm 2020 (3.359ha) thì diện tích đất phát triển nhà ở xã hội đến nay đã tăng thêm 5.252 ha.

Trong đó, một số địa phương quan tâm đến việc quy hoạch quỹ đất phát triển nhà ở xã hội như: Đồng Nai 1.063ha, Tp.HCM 608 ha, Long An 577ha, Hải Phòng 471ha, Hà Nội 412ha.

Về kết quả triển khai thực hiện dự án nhà ở xã hội trong giai đoạn từ năm 2021 đến hết năm 2023, qua tổng hợp báo cáo của các địa phương trên địa bàn cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 411.250 căn.

Cũng theo báo cáo, hiện nay đã có đã có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng.

Đến nay, các ngân hàng đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền khoảng 7.000 tỷ đồng; trong đó đã có 8 dự án nhà ở xã hội tại 7 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 640 tỷ đồng.

“Với sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc của các Bộ, ngành, địa phương việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian vừa qua đã đạt được kết quả quan trọng, nhiều địa phương đã tích cực trong việc thu hút đầu tư, thúc đẩy khởi công xây dựng nhà ở xã hội”, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ.

Bộ, ngành, địa phương chưa quyết tâm thực hiện Đề án

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng cho biết vẫn tồn tại một số hạn chế. Cụ thể, một số địa phương trọng điểm mặc dù có nhu cầu về nhà ở xã hội rất lớn, nhưng việc đầu tư nhà ở xã hội còn hạn chế so với mục tiêu của Đề án đến năm 2025 hoặc một số địa phương không có dự án nhà ở xã hội khởi công trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay.

Qua thực tiễn trên, lãnh đạo Bộ Xây dựng thẳng thắn nhìn nhận cơ chế, chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân còn chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chưa được bổ sung, sửa đổi kịp thời trong giai đoạn đầu của Đề án.

Nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp. Chưa đưa các chỉ tiêu phát triển nhà ở, đặc biệt là chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng nhiều địa phương chưa quyết tâm thực hiện Đề án.

Chưa quyết tâm, chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao tại Đề án; chưa ban hành Kế hoạch triển khai Đề án để đảm bảo hoàn thành mục tiêu đề ra; một số thành phố lớn, tập trung nhiều người lao động thu nhập thấp, có nhu cầu về nhà ở xã hội cao tuy nhiên địa phương đăng ký nhà ở xã hội hành thành trong năm 2024 thấp như: Hà Nội 1.181 căn, Tp.HCM 3.765 căn, Đà Nẵng 1.880 căn, Cần Thơ 1.535 căn...

Một số địa phương có nhiều dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trong giai đoạn vừa qua nhưng các các cấp chính quyền địa phương chưa quan tâm, tạo điều kiện trong việc lựa chọn chủ đầu tư dự án để triển khai đầu tư xây dựng.

Ngoài ra, một số dự án đã đủ điều vay vốn ưu đãi, tuy nhiên chưa được UBND cấp tỉnh rà soát để công bố danh mục được vay vốn ưu đãi. Nguồn vốn 120.000 tỷ theo Nghị quyết số 33 của Chính phủ chưa được giải ngân hiệu quả do việc công bố danh mục nhà ở xã hội đủ điều kiện vay còn hạn chế; thời hạn được hưởng lãi suất ưu đãi ngắn chưa thực sự thu hút người vay.

Giải pháp để có 130.000 căn hộ nhà ở xã hội trong năm 2024

Tại Hội nghị, đại diện Bộ Xây dựng đề xuất một số giải pháp để giải quyết những tồn tại trên, bao gồm:

Thứ nhất, đối với các Bộ, ngành cần tập trung hoàn thiện về mặt chính sách; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay; đối với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, phấn đấu trong năm 2024, mỗi Bộ thực hiện 5.000 căn hộ nhà ở xã hội; Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam phấn đấu trong năm 2024 thực hiện 2.000 căn hộ.

Thứ hai, đối với các địa phương cần khẩn trương lập, sửa đổi, bổ sung Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở; thường xuyên đôn đốc để hoàn thành dự án ngay trong năm 2024; rút ngắn thủ tục hành chính để hoàn thành thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.

Cuối cùng, đối với doanh nghiệp, Bộ Xây dựng đề nghị các chủ đầu tư khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý; trương triển khai khởi công, đảm bảo tiến độ hoàn thành các công trình và sau khi hoàn thành dự án, chủ đầu tư cần chủ động công bố công khai các thông tin liên quan đến dự án để người dân biết đăng ký mua, thuê mua, thuê.