BYD - Từ hãng xe non trẻ 1 năm bán được 48 chiếc đến giây phút vượt mặt Tesla, năm sau dự sẽ còn thăng hoa hơn nữa

BYD, tự nhận mình là thương hiệu xe hơi lớn nhất, đã sẵn sàng vượt qua Tesla để trở thành công ty EV dẫn đầu toàn cầu nếu xét trên lượng xe bán ra chạy hoàn toàn bằng điện. Nếu thành hiện thực, đây được coi là bước ngoặt lớn mang tính biểu tượng của thị trường xe điện nói chung, đồng thời xác nhận rõ ràng hơn sức ảnh hưởng sâu rộng của Trung Quốc đại lục trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Trong một lĩnh vực vốn đã bị thống trị bởi những cái tên quen thuộc như Toyota, Volkswagen và GM, các nhà sản xuất Trung Quốc, chẳng hạn như BYD và SAIC, đang có những bước đột phá ngoạn mục khi vượt qua được cả Mỹ, Hàn Quốc và Đức chỉ sau vài năm. Trung Quốc hiện cũng đang cạnh tranh với Nhật Bản để giành vị trí dẫn đầu toàn cầu về hoạt động xuất khẩu ô tô chở khách.

“Bối cảnh cạnh tranh của ngành công nghiệp ô tô đã thay đổi. Vấn đề không còn nằm ở quy mô các công ty nữa mà là ở tốc độ. BYD đã chuẩn bị từ lâu để có thể tăng tốc nhanh hơn mọi người tưởng và giờ đây, phần còn lại của ngành đang phải chạy đua để bắt kịp”, Bridget McCarthy, đại diện quỹ phòng hộ Snow Bull Capital có trụ sở tại Thâm Quyến, quỹ đã đầu tư vào cả BYD và Tesla, cho biết.

Theo Bloomberg, thành tích vượt qua Tesla đã phản ánh sự thay đổi trong động lực cạnh tranh giữa Elon Musk và nhà sáng lập tỷ phú BYD Wang Chuanfu. Trong khi Musk cảnh báo về số lượng người dùng đủ khả năng mua xe điện với lãi suất cao, ông Wang nước rút tung ra một loạt các mẫu xe số lượng lớn với giá rất thấp để ‘thu phục’ khách hàng trong thời kỳ kinh tế suy thoái. Nhiều dòng có giá ưu đãi hơn nhiều nếu so với mẫu sedan Model 3 rẻ nhất tại Trung Quốc.

Bản thân Musk đã phải thừa nhận BYD ngày càng có tính cạnh tranh cao hơn. Sự thay đổi có thể xảy ra trong trật tự xe điện toàn cầu sẽ hiện thực hóa mục tiêu mà Wang, 57 tuổi, đặt ra khi Trung Quốc mới bắt đầu thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô điện.

Wang, không giống Musk, vốn tránh xa mạng xã hội và ánh đèn sân khấu. Tuy nhiên, trong một bài phát biểu vài tuần trước khi Liên minh Châu Âu mở cuộc điều tra đối với hoạt động trợ cấp xe điện, Wang tuyên bố đã đến lúc các thương hiệu Trung Quốc phải “phá bỏ những huyền thoại cũ” của thế giới ô tô.

Trước khi mọi người kịp nhận ra tiềm năng của BYD, Warren Buffett hồi năm 2008 đã để Berkshire Hathaway đầu tư 230 triệu USD để đổi lấy gần 10% cổ phần. Thời điểm Berkshire giảm tỷ lệ nắm giữ vào năm ngoái, cổ phiếu BYD giao dịch gần mức cao nhất mọi thời đại.

Cựu Phó chủ tịch Berkshire, Charlie Munger, coi BYD là ‘quân bài’ tất yếu trong cuộc chạy đua về pin. Tháng 5 năm 2009, ông cho biết công ty đang nghiên cứu “một trong những vấn đề quan trọng nhất trong tương lai công nghệ”.

BYD thâu tóm một nhà sản xuất ô tô thuộc sở hữu nhà nước vào năm 2003, sau đó giới thiệu chiếc plug-in hybrid đầu tiên F3DM vào năm 2008. Trong năm đầu tiên, công ty chỉ bán được tổng cộng 48 chiếc.

Vào khoảng thời gian đó, Trung Quốc bắt đầu trợ cấp mua xe plug-in. Chính sách này mở rộng khắp cả nước, giảm thuế, khuyến khích sản xuất cũng như cung cấp các khoản vay giá rẻ.

Là một nhà sản xuất xe hơi hiếm hoi tự sản xuất pin, BYD có vị thế đặc biệt để hưởng lợi. Trước khi bước vào lĩnh vực kinh doanh ô tô, đây là nhà cung cấp lithium-ion đầu tiên của Trung Quốc vào đầu những năm 2000. Nhằm tăng quy mô sản lượng trước khi người tiêu dùng đón nhận xe điện, BYD còn nhắm đến các phân khúc ô tô cần nhiều pin, chẳng hạn như xe buýt điện.

“BYD là một điều kỳ diệu”, ông Munger nói với podcast Acquired và gọi Wang là thiên tài. “Ông ấy giỏi tạo ra mọi thứ hơn Elon”.

Năm 2016, BYD thuê Wolfgang Egger làm giám đốc thiết kế. Công ty cũng bắt đầu thu hút sự chú ý của nhiều giám đốc điều hành, chẳng hạn như giám đốc thiết kế ngoại thất của Ferrari và nhà thiết kế nội thất hàng đầu của Mercedes-Benz.

Thời điểm Trung Quốc mời Tesla xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên, BYD không cam chịu sản xuất những xế hộp tiết kiệm đơn giản nữa. Hiện tại, mẫu xe đắt nhất của hãng – dòng thể thao đa dụng Yangwang U8 – có giá 1,09 triệu nhân dân tệ (152.600 USD).

Trong khi trợ cấp chính phủ đóng vai trò quan trọng trong đà tăng trưởng xe điện vượt bậc của Trung Quốc, Paul Gong , người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ô tô của UBS Group AG, tin rằng yếu tố cạnh tranh mới là điều kiện thúc đẩy tiên quyết.

“Họ phải nỗ lực đổi mới, họ phải cố gắng tìm ra những gì người tiêu dùng thực sự muốn, đồng thời tối ưu hóa chi phí trong thị trường cạnh tranh cao này”, Paul Gong nhận định và dự đoán các nhà sản xuất Trung Quốc có khả năng sở hữu ⅓ thị trường ô tô toàn cầu vào cuối thập kỷ này.

Hiện tại, Tesla vẫn đánh bại BYD nếu xét trên một vài các chỉ số quan trọng như doanh thu, thu nhập và vốn hóa thị trường. Các nhà phân tích tại Bernstein kỳ vọng khoảng cách đó sẽ thu hẹp đáng kể vào năm tới - khi Tesla tạo ra doanh thu 114 tỷ USD còn BYD là 112 tỷ USD.

Wang là con út thứ hai trong một gia đình 8 người con ở An Huy, miền đông Trung Quốc. Cha mẹ qua đời khi ông còn là một thiếu niên. Các anh chị hỗ trợ em trai học hết cấp ba và đại học.

Trong những năm đầu khởi nghiệp, Wang sống ở Bắc Kinh, làm nhà nghiên cứu cấp trung của chính phủ về kim loại đất hiếm quan trọng của pin và thiết bị điện tử tiêu dùng. Ông thành lập BYD vào năm 1995 tại Thâm Quyến nhờ khoản vay gần 300.000 USD từ một người bạn. Hiện tại, tài sản của Wang đã lên tới 14,8 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index .

Trong năm 2023, ông Wang đi khắp thế giới, đến triển lãm ô tô và gặp gỡ các nguyên thủ quốc gia. Mọi thứ âu cũng là hợp lý với một lãnh đạo mở rộng chi nhánh công ty ra khoảng 60 quốc gia và vùng lãnh thổ chỉ trong 2 năm.

Theo: Bloomberg

Vũ Anh