Campuchia, châu Phi đua nhau đưa vào Việt Nam một loại nông sản quan trọng: Là trợ lực giúp nước ta xuất khẩu bỏ xa thế giới, giá ngày càng đắt đỏ

Tính đến nay, nước ta hiện đang dẫn đầu toàn cầu về xuất khẩu hạt điều và đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của nhập khẩu nguyên liệu trong năm nay, chủ yếu đến từ Campuchia và các quốc gia châu Phi.

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Cục Hải quan, nhập khẩu hạt điều của Việt Nam trong tháng 9 đạt hơn 272 nghìn tấn với trị giá hơn 401 triệu USD, tăng nhẹ 0,6% về lượng và tăng 1,8% về trị giá so với tháng trước đó.

Lũy kế trong 3 quý đầu năm, nước ta đã chi hơn 3,7 tỷ USD để nhập khẩu hạt điều với khối lượng hơn 2,4 triệu tấn, tăng 12,4% về lượng và tăng mạnh 38,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Xét về thị trường, Campuchia đang là nhà cung cấp hạt điều lớn nhất của Việt Nam với hơn 951 nghìn tấn, trị giá hơn 1,4 tỷ USD, tăng mạnh 18% về lượng và tăng 38% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá nhập khẩu đạt bình quân 1.515 USD/tấn, tương ứng mức tăng 26% so với 9T/2024.

Đứng thứ 2 là Bờ Biển Ngà với hơn 542 nghìn tấn, trị giá hơn 822 triệu USD, tăng 13% về lượng và tăng 42% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá cũng ghi nhận mức tăng 26%, tương đương 1.515 USD/tấn.

Gana là nhà cung cấp xếp thứ 3 theo sản lượng với hơn 204 nghìn tấn, trị giá hơn 302 triệu USD, tuy nhiên giảm 19% về lượng nhưng tăng 5% về trị giá so với cùng kỳ. Giá tăng 30%, tương ứng 1.479 USD/tấn.

Campuchia hiện là nguồn nguyên liệu chiến lược của ngành điều Việt Nam, nhờ vị trí địa lý gần và chất lượng hạt tương thích với yêu cầu của các nhà máy chế biến trong nước. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã mở rộng đầu tư vùng nguyên liệu tại các tỉnh miền Đông Campuchia để đảm bảo nguồn cung ổn định.

Việt Nam hiện chiếm khoảng 80% thị phần hạt điều nhân xuất khẩu toàn cầu, với hệ thống hơn 500 cơ sở chế biến, tập trung chủ yếu tại Bình Phước, Đồng Nai, Bình Dương và Tây Nguyên. Việc nhập khẩu điều thô quy mô lớn từ Campuchia và châu Phi giúp đảm bảo nguồn nguyên liệu cho hoạt động sản xuất quanh năm, trong bối cảnh diện tích điều trong nước chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu.

Giá điều nguyên liệu tăng mạnh trong năm 2025 xuất phát từ nhiều yếu tố đan xen. Trước hết, nguồn cung tại một số quốc gia sản xuất lớn ở Tây Phi suy giảm đáng kể do điều kiện thời tiết khô hạn kéo dài cùng chi phí đầu vào nông nghiệp tăng cao, khiến sản lượng thu hoạch sụt giảm. Bên cạnh đó, nhu cầu thu mua nguyên liệu để chế biến điều nhân phục vụ xuất khẩu của các trung tâm lớn như Việt Nam, Ấn Độ và Bờ Biển Ngà đều gia tăng, làm cho cạnh tranh trên thị trường nguyên liệu ngày càng khốc liệt.

Ngoài yếu tố cung – cầu, chi phí logistics và vận tải từ châu Phi sang châu Á vẫn ở mức cao do thiếu tàu container và chi phí bảo hiểm gia tăng, khiến giá nhập khẩu bị đẩy lên. Cùng lúc, xu hướng tiêu thụ các sản phẩm hạt dinh dưỡng, đặc biệt tại Mỹ, châu Âu và Trung Quốc, đang phục hồi sau giai đoạn suy giảm, khiến giá điều nhân thành phẩm tăng, qua đó tác động ngược trở lại và kéo giá điều thô đi lên.

Dù giá điều nguyên liệu tăng, nhu cầu từ các thị trường chủ lực như Mỹ, EU và Trung Quốc vẫn duy trì ổn định, giúp Việt Nam giữ vững vị thế là trung tâm chế biến và xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới.

Như Quỳnh