Chỉ 9% người Việt tiếp cận thuốc mới so với 51% người Nhật, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình đặt câu hỏi: "Làm sao để người Việt được tiếp cận thuốc mới nhanh như người Mỹ, người Nhật?"

Tại diễn đàn Innovation Healthcare Forum sáng 6/6, PGS.TS Trương Gia Bình, Trưởng Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, nhấn mạnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với khát vọng vươn mình mạnh mẽ. Trong hành trình ấy, y tế và dược phẩm là những ngành không thể đứng ngoài cuộc cách mạng đổi mới.

"Đây là thời điểm chúng ta có thể có những giấc mơ lớn, khát vọng lớn", ông Bình nói, cho rằng những thành tựu gần đây như việc triển khai dữ liệu căn cước công dân trong vòng chỉ 7 tháng là minh chứng cho khả năng thực thi và chuyển đổi số mạnh mẽ của Việt Nam.

Theo ông, để thực hiện được những giấc mơ lớn, Việt Nam cần một cấu trúc phát triển bền vững mà ông gọi là "bộ tứ trụ cột". Riêng với ngành y tế, ba trong số đó là cơ chế cạnh tranh, đổi mới sáng tạo và hợp tác công – tư.

Từ "không quản được thì cấm" sang cạnh tranh quốc gia

Điểm đầu tiên được ông Bình nhấn mạnh là cần thay đổi tư duy trong cách xây dựng cơ chế ngành y tế. Theo ông, phải dứt khoát từ bỏ quan điểm "không quản được thì cấm", để chuyển sang tư duy coi cơ chế là công cụ cạnh tranh quốc gia. Nghĩa là, chăm sóc sức khỏe không chỉ là mục tiêu, mà còn là động lực phát triển kinh tế.

Dẫn số liệu từ ngành dược, ông cho biết trong 10 năm qua có 460 loại thuốc mới được lưu hành toàn cầu, nhưng tỷ lệ người dân Việt Nam tiếp cận được chỉ là 9%, trong khi tại Nhật Bản con số này lên tới 51%. "Câu hỏi là: Làm thế nào để chúng ta chuyển từ 9% lên 51%? Làm thế nào để người Việt được tiếp cận thuốc mới nhanh như người Mỹ, người Nhật?", ông đặt vấn đề và cho rằng nếu xem đây là mục tiêu của cơ chế cạnh tranh quốc gia, chúng ta hoàn toàn có thể đạt được.

Đổi mới: Đưa công nghệ và AI vào ngành dược

Trụ cột thứ hai là đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực dược phẩm. Theo ông Bình, thông điệp mà Thủ tướng Chính phủ muốn gửi đến các hãng dược lớn tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới Davos là: Việt Nam quyết đi vào công nghệ.

"Chúng ta có hạ tầng AI, có nhân lực, có ứng dụng. Chúng ta có thể trở thành trung tâm kiểm thử xét nghiệm lâm sàng lớn nhất thế giới. Tại sao không nghĩ đến việc liên doanh sản xuất thuốc mới giữa doanh nghiệp công nghệ và doanh nghiệp dược, dựa trên nền tảng trí tuệ nhân tạo?", ông đặt vấn đề.

Việt Nam hiện có khoảng 1 triệu kỹ sư công nghệ thông tin và đặt mục tiêu đào tạo 500.000 nhân sự có kiến thức và kỹ năng về AI. Ông cho rằng, đây là nền tảng vững chắc để không chỉ đưa công nghệ vào ngành y mà còn làm chủ được lĩnh vực dược phẩm sáng tạo – một trong những ngành công nghiệp tiên tiến nhất.

Hợp tác công – tư: Phát huy vai trò tư nhân và liên kết dữ liệu

Trụ cột thứ ba mà PGS.TS Trương Gia Bình đề cập là phát huy vai trò của khu vực tư nhân, đặc biệt thông qua liên kết và chia sẻ dữ liệu. "Các công ty dược, bệnh viện, bác sĩ, dược sĩ phải liên kết lại trên nền tảng dữ liệu chung. Chúng ta phải đào tạo lực lượng vừa biết CNTT, vừa biết trí tuệ nhân tạo, lại nắm vững hóa – lý – sinh", ông đề xuất.

Theo ông, Nghị quyết 68-NQ/TW về đổi mới kinh tế tư nhân là nền tảng để mở rộng hợp tác công – tư trong lĩnh vực y tế. Việc phát triển một hệ sinh thái y tế – dược phẩm với sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân là con đường nhanh nhất để Việt Nam tiến lên các đỉnh cao mới.

Tựu chung, Chủ tịch FPT cho rằng Việt Nam chỉ có thể thực sự bước vào hàng ngũ các quốc gia phát triển nếu dám đặt chân vào những ngành công nghiệp tiên tiến nhất, trong đó, y tế, đặc biệt là dược phẩm sáng tạo, chính là một trong số đó.

"Chúng ta phải tiến lên những đỉnh cao, làm những điều mà chúng ta dám ước mơ. Và điều quan trọng nhất hôm nay: Việt Nam đã chọn bước vào kỷ nguyên vươn mình của đất nước", ông kết luận.

Ngoài phát biểu của Chủ tịch FPT Trương Gia Bình, diễn đàn năm nay còn quy tụ nhiều chuyên gia, doanh nhân trong lĩnh vực y tế và công nghệ. 

Thảo Vân