Chủ tịch HOREA Lê Hoàng Châu: Cơ chế đặc thù vượt trội, đột phá đã rút ngắn được hơn 1.000 ngày làm thủ tục nhà ở xã hội

Tại buổi tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ, Bộ Xây dựng đã chủ động tham mưu, trình Chính phủ và sau đó trình Quốc hội xem xét, rất đáng mừng là vào ngày 29/5/ 2025 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 201 về thí điểm cơ chế đặc thù để phát triển nhà ở xã hội. 

"Đây có thể coi là một nghị quyết mang tính đột phá, nhằm tháo gỡ các thủ tục còn vướng mắc, cản trở quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội, cũng như giải quyết những khó khăn từ thực tiễn đặt ra", ông Sinh nhấn mạnh.

Trong đó, một cơ chế, chính sách đáng chú ý là cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội với mục tiêu cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách các thủ tục hành chính sau. Một, không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. 

Hai, không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành. 

Ba, bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành. 

Bốn, không yêu cầu thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành. 

Năm, miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành. 

Sáu, không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt; sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành.

Ông Lê Hoàng Châu cũng cho rằng, nhóm chính sách có cơ chế đặc thù vượt trội, đột phá là đổi mới triệt để quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội. 

"Như Thủ tướng đã nhận định và như Thứ trưởng Sinh vừa rồi đã đúc kết lại là sẽ giảm được 350 ngày làm thủ tục nhà ở xã hội. Đây là đang tính theo thời gian trong các quy định của Nhà nước, nhưng thực tiễn chúng tôi thấy rút ngắn được hơn 1.000 ngày, rút ngắn được không dưới 3 năm làm thủ tục nhà ở xã hội", ông Châu cho biết.

Vị này chia sẻ thêm, chúng tôi bị vướng ngay từ thủ tục đầu tiên là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. 

"Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư mới được Quốc hội và Chính phủ sửa đổi trong năm 2024 thôi, nên chưa đi vào thực tế nhiều. Nhưng với Nghị quyết này, cắt giảm rất nhiều thủ tục, đặc biệt là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. 

Bên cạnh đó, chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư 2020 là chúng tôi "tắc tị". Bởi vì quy định phải phù hợp với quy hoạch chi tiết, phù hợp với quy hoạch phân khu 1/2000. Đã tắc khâu này là tắc khâu tiếp theo, khâu phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500. 

Khi duyệt quy hoạch 1/500, chúng tôi lại bị tắc ở quy định phải phù hợp với quy mô dân số. Ví dụ 1 ha nhà ở thương mại được 1.000 căn, thì nhà ở thương mại tối thiểu là 25 m2, tối đa có thể là 200-300 m2. Nhưng dự án nhà ở xã hội chỉ có hai loại căn hộ: Căn một phòng ngủ và căn hai phòng ngủ, tức là tối thiểu 25 m2, tối đa 70 m2. 

Như vậy trên cùng 1 ha, chắc chắn nếu làm dự án nhà ở thương mại được 1.000 căn thì dự án nhà ở xã hội phải lên đến 1.500-1.600 căn. Nhưng như vậy vượt trần dân số. Vượt trần dân số mà không điều chỉnh được quy hoạch phân khu 1/2000 là chúng tôi tắc, không duyệt được 1/500", ông Châu chia sẻ.

Vị này nhận định, Nghị quyết 201 có các quy định chuyển tiếp rất sát thực tế. Giải đáp, tháo gỡ được nhiều vướng mắc thực tiễn mà nhiều nghị quyết, nhiều văn bản quy phạm pháp luật trước đây ít quan tâm giải quyết, xử lý chuyển tiếp nên doanh nghiệp rất vui.

Phương Hoàng