Chuyên gia VPBankS: Nâng hạng giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu thu nhập cao vào năm 2045

Theo thông báo mới nhất từ FTSE Russell, thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market), với hiệu lực dự kiến từ 21/9/2026, sau giai đoạn đánh giá tạm thời vào tháng 3/2026.

Trước đó, Việt Nam được thêm vào danh sách theo dõi (Watch List) từ tháng 9/2018. Sau hơn 7 năm, FTSE Russell ghi nhận những tiến bộ đáng kể, đặc biệt là việc triển khai NFP (không cần ký quỹ trước giao dịch) và quy trình xử lý giao dịch thất bại từ tháng 11/2024, giúp cải thiện khả năng thanh toán và tiếp cận cho nhà đầu tư nước ngoài.

FTSE Russell cho biết việc nâng hạng dựa trên Khung phân loại quốc gia cổ phiếu FTSE và nhấn mạnh nỗ lực giải quyết các hạn chế trong tiếp cận thị trường, nhằm củng cố lòng tin của nhà đầu tư toàn cầu.

Dòng vốn ngoại có thể tăng mạnh sau nâng hạng

Ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược Thị trường, CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS), đánh giá việc Việt Nam được nâng hạng là "một bước ngoặt quan trọng, giúp thị trường hội nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính toàn cầu".

Theo ông, kinh nghiệm từ các quốc gia từng được nâng hạng như Saudi Arabia và Kuwait cho thấy, sự kiện này thường kéo theo làn sóng dòng vốn đầu tư nước ngoài mạnh mẽ, đặc biệt từ các quỹ ETF thụ động và các quỹ chủ động.

Cụ thể, dựa trên giả định Việt Nam chiếm khoảng 0,5% trọng số trong chỉ số FTSE Emerging Market, ông Sơn cho biết: "Chúng tôi ước tính giá trị dòng vốn thụ động và chủ động chảy vào thị trường Việt Nam đạt khoảng 3–7 tỷ USD trong giai đoạn sau khi quyết định nâng hạng có hiệu lực, trong đó 1,5 tỷ USD đến từ các quỹ thụ động".

Theo tính toán của VPBankS, tổng tài sản từ các quỹ chủ động hiện gấp khoảng 5 lần so với các quỹ ETF, cho thấy dư địa tăng trưởng vốn đầu tư nước ngoài còn rất lớn.

Song song, việc loại bỏ yêu cầu pre-funding (nộp tiền trước khi giao dịch) được đánh giá là yếu tố quan trọng giúp khuyến khích nhà đầu tư tổ chức tham gia mạnh mẽ hơn. Ông Sơn cho rằng thay đổi này có thể giúp giá trị giao dịch hàng ngày của thị trường Việt Nam tăng lên mức 2–3 tỷ USD, từ đó cải thiện thanh khoản, giảm biến động và hướng tới hoạt động bền vững hơn.

Theo VPBankS, nâng hạng cũng sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa khi các doanh nghiệp trong nước phải nâng cao tiêu chuẩn công bố thông tin, quản trị minh bạch và đáp ứng quy chuẩn quốc tế để duy trì niềm tin nhà đầu tư.

Báo cáo của VPBankS nhận định, dòng vốn ngoại lớn hơn sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động IPO, niêm yết mới, gia tăng quy mô vốn hóa và cải thiện khả năng huy động vốn trên thị trường.

Việc nâng hạng, theo ông Sơn, không chỉ mang lại lợi ích tài chính mà còn thúc đẩy cải cách cấu trúc, giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu thu nhập cao vào năm 2045.

Hành trình hướng tới chuẩn MSCI và mục tiêu 2030

Theo Quyết định 2014/QĐ-TTg (tháng 9/2025) phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, Chính phủ đặt mục tiêu đưa Việt Nam đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn của MSCI vào giai đoạn 2026–2027.

Trong ngắn hạn, giai đoạn 2025–2026, Việt Nam tập trung hoàn tất việc áp dụng hệ thống KRX, triển khai Đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và tiếp tục tháo gỡ rào cản ký quỹ trước giao dịch.

Cùng với đó, Nghị định 245/2025/NĐ-CP cho phép rút ngắn thời gian IPO, linh hoạt hóa giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) và cấp mã giao dịch điện tử tự động cho nhà đầu tư ngoại. Những cải cách này được xem là nền tảng để Việt Nam có thể được MSCI đưa vào danh sách theo dõi (Watch List) vào giữa năm 2026.

Theo chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu đạt quy mô vốn hóa bằng 100% GDP vào năm 2025 và 120% GDP vào năm 2030, tương đương khoảng 300 tỷ USD.

Thanh khoản thị trường được kỳ vọng sẽ tăng mạnh: Giai đoạn 2025–2026, giá trị giao dịch trung bình đạt 1,5–2 tỷ USD/phiên; Giai đoạn 2027–2030, con số này có thể tăng lên 3–5 tỷ USD/phiên, với 20 triệu tài khoản chứng khoán hoạt động.

VPBankS cho rằng tăng thanh khoản sẽ giúp thị trường chứng khoán trở thành kênh huy động vốn chủ lực cho nền kinh tế, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng bền vững và cải thiện năng lực quản trị doanh nghiệp.

Thảo Vân