Cú hồi sinh 100 tỷ USD của Alibaba: Cổ phiếu âm thầm tăng 60%, Jack Ma công khai xuất hiện

Vào tháng 11 năm 2023, Jack Ma đã đăng một bản ghi nhớ nội bộ, thúc giục gã khổng lồ thương mại điện tử tìm ra hướng đi mới cho mình. Thông điệp giống như lời kêu gọi từ một trong những nhà lãnh đạo công nghệ nổi tiếng nhất Trung Quốc gửi đến nhân sự một công ty đang trải qua thời kỳ hỗn loạn nhất lịch sử.

Giá cổ phiếu của Alibaba gần chạm mức thấp kỷ lục, tăng trưởng bị đình trệ trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt. Phía Bắc Kinh đang giám sát chặt chẽ, trong khi tỷ phú Jack Ma gần như chưa bao giờ lộ diện.

Tuy nhiên, thông điệp trên có thể đã truyền một số hy vọng mới cho Alibaba — gã khổng lồ thương mại điện tử hiện đang chứng kiến sự tăng trưởng trong hoạt động kinh doanh cốt lõi và đã trở thành một trong những công ty trí tuệ nhân tạo hàng đầu. Tập đoàn này cũng đang được chính phủ Trung Quốc ủng hộ trở lại.

Cổ phiếu Alibaba niêm yết tại Mỹ đã âm thầm tăng gần 60% trong năm nay, giúp định giá công ty tăng thêm hơn 100 tỷ USD.

“Công nghệ Trung Quốc đã thức tỉnh khi Alibaba dẫn đầu. Các nhà đầu tư trên toàn cầu đang xem đây là cách tốt nhất để tiếp cận công nghệ Trung Quốc ... và chúng tôi đồng ý. Alibaba đang ở vị trí dẫn đầu để hưởng lợi từ AI và chi tiêu cho đám mây”, Dan Ives, giám đốc nghiên cứu công nghệ toàn cầu tại Wedbush Securities, nói với CNBC.

CNBC đã trao đổi với chủ tịch Alibaba cũng như một cựu giám đốc điều hành. Họ đã phác họa nên bức tranh về những thay đổi diễn ra trong nhiều năm qua tại Alibaba.

Nhiều người cho rằng khởi đầu của sự sụp đổ đến từ những phát ngôn vạ miệng của Ma vào tháng 10 năm 2020, khi ông chỉ trích cơ quan quản lý tài chính của Trung Quốc. Vào thời điểm đó, Alibaba đang trên đà thành công. Công ty liên kết Ant Group thì đang chuẩn bị cho đợt chào bán công khai lần đầu - vốn dự kiến huy động hơn 34 tỷ USD.

Ant Group, được thành lập bởi Ma, là công ty đứng sau Alipay - một trong hai hệ thống thanh toán di động nổi tiếng nhất Trung Quốc. Chỉ hai ngày trước khi Ant Group dự kiến niêm yết tại Thượng Hải và Hồng Kông, đợt IPO đã bị hủy bỏ.

Tiếp theo đó là nhiều năm đế chế Jack Ma bị giám sát chặt chẽ. Ant Group buộc phải thay đổi cấu trúc, trong khi lĩnh vực công nghệ bị áp vô số quy tắc ngặt nghèo.

Sự giám sát của cơ quan quản lý là một trong những vấn đề đau đầu của Alibaba vào năm 2021. Công ty cũng phải đối mặt với sự không chắc chắn về sức mạnh của nền kinh tế vốn đang cố gắng phục hồi sau đại dịch Covid-19. Các công ty mới hơn như Pinduoduo và thậm chí là Douyin, phiên bản TikTok của Trung Quốc, cũng thu hút được đông đảo sự chú ý của đại lục.

Vào tháng 3 năm 2023, Alibaba — một công ty lớn hoạt động trong mọi lĩnh vực từ giao đồ ăn đến điện toán đám mây và phim ảnh — đã quyết định chia thành 6 nhóm kinh doanh riêng biệt. Alibaba nghĩ rằng động thái này sẽ giúp các mảng nhỏ trở nên linh hoạt hơn.

Bộ máy lãnh đạo sau đó được cải tổ. Alibaba thông báo vào tháng 6 năm 2023 rằng Daniel Zhang, người đã giữ chức CEO từ năm 2015, sẽ từ chức để tập trung vào mảng kinh doanh đám mây. Tuy nhiên chỉ ba tháng sau, Zhang đột nhiên xin rút lui.

Eddie Wu, đồng sáng lập Alibaba, sau đó đảm nhiệm vị trí CEO và người đứng đầu mảng điện toán đám mây. Joe Tsai, một đồng sáng lập khác, đảm nhận vai trò chủ tịch.

“Trong khoảng thời gian đó, một cảm giác bất ổn và bối rối lớn bao trùm lên nhân viên. Mọi người không biết điều đó sẽ kéo dài bao lâu”, Brian Wong, cựu giám đốc điều hành của Alibaba kiêm tác giả của “The Tao of Alibaba”, nói với CNBC.

“Mặc dù nền kinh tế Trung Quốc ban đầu vẫn mạnh mẽ trong giai đoạn đầu của Covid, nhưng sau lệnh phong tỏa, mọi thứ đã thay đổi và sự kết hợp giữa chuỗi cung ứng bị gián đoạn”.

CEO Eddie Wu muốn đưa Alibaba tập trung trở lại vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi là thương mại điện tử và điện toán đám mây, đồng thời cắt giảm một số sáng kiến khác mà công ty đã triển khai. Trí tuệ nhân tạo sau đó trở thành trọng tâm khi Wu và Tsai cho rằng công ty cần áp dụng tư duy khởi nghiệp để theo kịp đối thủ cạnh tranh.

“Các công ty lớn đi rất chậm và đó là do cấu trúc ra quyết định quá phức tạp... Vì vậy, chúng tôi thực sự cần phải nhanh nhẹn trở lại và hành động nhanh chóng”, ông Tsai nói và cho biết mình và ông Wu đã quyết định “tinh giản công ty”.

“Thay vì nói về Alibaba như 6 đơn vị kinh doanh khác nhau, chúng tôi chỉ đề cập 2 mảng kinh doanh cốt lõi - thương mại điện tử và điện toán đám mây. Điều đó đã đơn giản hóa mọi thứ. Điều rất quan trọng là chúng tôi phải truyền đạt điều đó cho nhân viên của mình”.

Sau khi đợt IPO của Ant Group bị hủy bỏ vào cuối năm 2020, Ma không còn xuất hiện trước công chúng. Vị tỷ phú này được coi là hình mẫu cho động thái của Bắc Kinh nhằm kiềm chế quyền lực của các công ty tư nhân và doanh nhân.

Việc thắt chặt quy định và sự giám sát của chính phủ đã ảnh hưởng đến đầu tư. Hàng tỷ USD bị xóa khỏi giá trị vốn hóa các công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc, trong khi đầu tư vốn mạo hiểm giảm mạnh.

Ở một quốc gia mà chính sách và sự hỗ trợ của chính phủ là chìa khóa cho các ngành nghề, sự đối kháng rõ ràng của Bắc Kinh đối với doanh nghiệp tư nhân đã làm giảm sức hút của lĩnh vực công nghệ. Tuy nhiên, trong khi Trung Quốc tiếp tục phải đối mặt với những cơn gió ngược kinh tế, vai trò của lĩnh vực công nghệ trong việc thúc đẩy nền kinh tế đã được chú trọng trở lại.

Vào tháng 2 năm nay, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp mặt hiếm hoi với doanh nhân, kêu gọi họ “thể hiện tài năng của mình. Ma của Alibaba, cùng với các CEO và nhà sáng lập hàng đầu khác của Trung Quốc, đã có mặt.

Sự tham dự của Ma đặc biệt thú vị, vì đế chế của ông đã bị soi xét suốt nhiều năm qua. Chelsey Tam, nhà phân tích cổ phiếu cấp cao tại Morningstar, chia sẻ với CNBC qua email: “Cuộc gặp giữa Tập Cận Bình và Jack Ma phát đi một tín hiệu rất rõ ràng về ưu tiên hiện tại của chính phủ Trung Quốc - phát triển AI và sự tăng trưởng của các doanh nghiệp tư nhân. Chúng tôi cũng tin rằng Alibaba có sự hỗ trợ của chính quyền Trung Quốc”.

Cuộc họp đã giúp giá cổ phiếu của Alibaba tăng trở lại. Có vẻ nó cũng đã tạo thêm niềm tin mới cho Alibaba trong việc tuyển dụng và đầu tư. Tsai của Alibaba cho biết: “Điều này đã mang lại cho chúng tôi sự tự tin... để đưa thu nhập của mình trở lại”.

Phần lớn đà tăng giá cổ phiếu của Alibaba trong năm nay đến từ sự phấn khích xung quanh DeepSeek. Công ty, kể từ khi ra mắt mô hình AI đầu tiên, đã tiếp tục triển khai thêm nhiều mô hình khác cho phép tạo ra các tác vụ như video, văn bản và hình ảnh.

Tiezhen Wang, một kỹ sư máy học tại Hugging Face, chia sẻ với CNBC: “Alibaba đã liên tục phát hành các mô hình nguồn mở có tác động cao trên Hugging Face kể từ đầu năm 2023”.

Wang cho biết các mô hình của Alibaba, bao gồm các tính năng như tạo video, hình ảnh và văn bản, “mang lại hiệu suất mạnh mẽ trên nhiều tác vụ”.

Tính khả dụng cao hơn của AI và nhu cầu ngày càng tăng có nghĩa là Alibaba cuối cùng có thể thúc đẩy tăng trưởng trong hoạt động kinh doanh điện toán đám mây của mình. Tsai cho biết: “Doanh nghiệp điện toán đám mây thực sự sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển của AI, bởi vì mỗi khi ai đó đào tạo một mô hình hoặc chạy suy luận... họ cần cơ sở hạ tầng điện toán đám mây và chúng tôi bán điện toán”.

Theo: CNBC

Theo: Vũ Anh