Đặc sản triệu đô của Việt Nam khiến Trung Quốc phải thừa nhận ngon hơn của nhà trồng, được ví như 'cứu tinh của thế giới'
Đây là một trong những mặt hàng rau quả xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, trị giá xuất khẩu mít của Việt Nam trong quý III/2025 đạt 17,7 triệu USD, tăng hơn 52% so với quý III/2024.
Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, nước ta thu về hơn 141 triệu USD từ xuất khẩu trái mít, giảm khoảng 20% so với cùng kỳ năm 2024. Dù kim ngạch giảm nhưng mặt hàng này vẫn lọt top 5 loại quả xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong 3 quý đầu năm, sau sầu riêng, thanh long, chuối và xoài.
Trong số các thị trường, Trung Quốc là khách hàng hàng đầu của mít Việt Nam. Quốc gia tỷ dân chủ yếu nhập khẩu mít từ Thái Lan và Việt Nam. Mít nhập khẩu từ Việt Nam vào Trung Quốc chủ yếu là giống mít Thái (mít Chanrai) ruột vàng và một số mít ruột đỏ. Bên cạnh đó, Trung Quốc còn nhập khẩu phần lớn để sơ chế làm sản phẩm sấy khô, chế biến thành bột mít.
Sau chuyến thăm Trung Quốc của Cố TBT Nguyễn Phú Trọng vào đầu tháng 11/2022, hàng loạt nghị định thư xuất khẩu rau quả được ký kết có lợi cho Việt Nam. Trong đó, sầu riêng và mít là nhóm được hưởng lợi sớm nhất. Điều đó giúp mít Việt ngày càng tiến sâu vào trong chuỗi tiêu thụ rau quả của Trung Quốc.
Đến cuối năm 2023, Việt Nam có hơn 25.000 ha mít trồng tập trung, chủ yếu tại các tỉnh ĐBSCL và Đông Nam Bộ. Trong đó, mít Thái là giống chủ lực, chiếm khoảng 85% tổng diện tích.
Năm 2024, theo số liệu sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu mít đạt khoảng 146 triệu USD, tăng hơn 12% so với năm 2023, chủ yếu nhờ vào việc mở rộng cửa khẩu phụ và nhu cầu tăng mạnh từ khu vực Quảng Tây, Trung Quốc. Tuy nhiên, sang 2025, lượng mít xuất khẩu chững lại do phía Trung Quốc tăng cường kiểm soát chất lượng và yêu cầu cao hơn về truy xuất nguồn gốc.
Khác với các nước như Thái Lan hay Malaysia – nơi cây mít được quy hoạch thành vùng chuyên canh, kiểm soát theo lô, theo mã số vùng trồng – sản xuất mít tại Việt Nam vẫn mang tính tự phát. Nông dân tự nhân giống, không qua kiểm định; việc chăm sóc chưa tuân thủ quy trình chuẩn, dẫn đến phẩm chất quả không đồng đều, độ ngọt, độ dày múi biến động, gây khó khăn cho đóng gói và xuất khẩu.
Một vấn đề nữa là thời gian thu hoạch không đồng đều, quả bị kích thích chín bằng hóa chất hoặc để chín quá lứa, làm ảnh hưởng đến uy tín hàng Việt. Trung Quốc hiện siết chặt kiểm tra các hoạt chất như ethephon, paclobutrazol trong trái cây nhập khẩu, khiến không ít lô mít Việt bị tạm giữ hoặc trả về.
Một vài doanh nghiệp như Công ty TNHH Chế biến trái cây Cầu Kè (Trà Vinh) hay Công ty Vina T&T đã đầu tư dây chuyền tách múi, cấp đông và xuất khẩu mít chế biến sang Mỹ, Canada, với giá bán cao gấp 3 lần mít tươi.
Tiềm năng xuất khẩu mít sang các thị trường cao cấp như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông vẫn rất lớn, khi người tiêu dùng đang quan tâm đến trái cây nhiệt đới giàu chất xơ, có vị ngọt tự nhiên.
Mít được xem là "cứu tinh của thế giới" vì nó có thể dễ dàng sống ở rất nhiều môi trường khác nhau, có khả năng chống chọi sâu bệnh và nhiệt độ cao, chịu hạn tốt. Khi cây trưởng thành, chúng ta không cần chăm sóc nhiều. Tức là kể cả trong hoàn cảnh khí hậu thay đổi, mít cũng sẽ là một trong những loại cây tồn tại và sinh trưởng được. Nước Mỹ cũng đã bắt đầu nhân giống thành công một số giống mít tại bang Florida.
Theo Padre - BTV của tạp chí Adike Patrike tại Ấn Độ, người khá quan tâm tới chủ đề liên quan đến mít ước tính, nông dân Ấn Độ có thể kiếm được khoảng 151 USD/cây mít. Con số này bao gồm sản phẩm chính là trái mít và các bộ phận khác đi kèm. Chính vì vậy, Việt Nam đang sở hữu một món quà tự nhiên vô cùng quý giá đối với nhân loại mà có lẽ ít người để ý tới.
Khánh Vy