Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) vừa được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, thừa ủy quyền của Thủ tướng, ký tờ trình gửi Quốc hội. Dự kiến, cuối tháng 4/2023, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội sẽ tiến hành thẩm tra dự án luật này, sau đó nếu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất, dự án luật sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ năm vào tháng 5 tới.
Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) nhằm mục đích sửa đổi, bổ sung các quy định phòng ngừa rủi ro, tăng cường hơn nữa việc tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức tín dụng; sửa đổi, bổ sung các công cụ để bảo đảm an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng; tăng cường các biện pháp thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước, đồng thời có sự tham gia của Thanh tra Chính phủ để quản lý, kiểm soát hoạt động tín dụng, chống thao túng, lợi ích nhóm, sở hữu chéo.
Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo cho rằng cần có quy định để kịp thời xử lý khi tổ chức tín dụng gặp rủi ro thanh khoản cũng như các biện pháp đặc biệt để xử lý tình huống người gửi tiền rút tiền hàng loạt và có cơ chế hiệu quả để cơ cấu lại tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt...
Được vay với lãi suất 0%
Dự thảo lần này có điểm mới là bổ sung quy định tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt được áp dụng một hoặc một số biện pháp hỗ trợ. Theo đó, tổ chức tín dụng sẽ không bị áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm thiếu dự trữ bắt buộc và không tuân thủ tỉ lệ bảo đảm an toàn theo quy định trong giai đoạn bị rút tiền hàng loạt.
Các tổ chức tín dụng cũng được vay đặc biệt Ngân hàng Nhà nước, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam và tổ chức tín dụng khác theo quy định luật này. Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét, quyết định thực hiện các biện pháp hỗ trợ thanh khoản riêng với nhóm này bao gồm: mua giấy tờ có giá của ngân hàng trên nghiệp vụ thị trường mở; thực hiện các giao dịch ngoại tệ với tổ chức tín dụng; tái cấp vốn với tổ chức tín dụng. Sử dụng khoản dự phòng rủi ro để xử lý đối với các khoản phải thu không thu hồi được.
Với khoản vay đặc biệt để tổ chức tín dụng giải quyết, xử lý sự cố khách hàng rút tiền hàng loạt, dự thảo quy định lãi suất cho vay là 0%/năm, với thời hạn như cho vay đặc biệt khác.
Theo dự thảo, tổ chức tín dụng cho vay đặc biệt được áp dụng các biện pháp hỗ trợ cụ thể như được vay tái cấp vốn với lãi suất 0%, thời hạn tương ứng với thời hạn cho vay đặc biệt tổ chức tín dụng khác, được giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc; không phải thực hiện tỷ lệ mua, đầu tư trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; các khoản cho vay đặc biệt được áp dụng hệ số rủi ro 0% khi tính tỷ lệ an toàn vốn và được phân loại vào nhóm nợ đủ tiêu chuẩn…
Trong trường hợp cần thiết để bảo đảm an toàn hệ thống, ổn định trật tự an toàn xã hội, Ngân hàng Nhà nước được chỉ định cho vay đặc biệt với lãi suất 0%.
Giảm tỉ lệ sở hữu vốn
Ngoài ra, trong dự thảo lần này cũng thiết kế các công cụ để bảo đảm an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng. Tăng cường các biện pháp thanh tra giám sát của NHNN, đồng thời có tham gia của Thanh tra Chính phủ để quản lý, kiểm soát hoạt động tín dụng, chống thao túng, lợi ích nhóm, sở hữu chéo, kịp thời phát hiện và có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm.
Nhằm hạn chế sở hữu chéo, sân sau và lạm quyền cấp tín dụng cho một nhóm cổ đông, dự thảo đưa ra quy định như sau:
Cụ thể, một cá nhân dự kiến không được sở hữu quá 3% vốn điều lệ một tổ chức tín dụng (hiện nay là 5%).
Cổ đông và người có liên quan không được sở hữu quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng (giảm 5% so với quy định hiện nay).
Cổ đông lớn của một ngân hàng và người có liên quan được sở hữu tối đa 5% vốn điều lệ của ngân hàng khác.
Dư nợ cấp tín dụng tối đa với một khách hàng cũng dự kiến giảm từ mức 15% như hiện hành xuống còn 10%, tính trên vốn tự có của ngân hàng. Tổng dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan tối đa 15% vốn tự có (giảm so với quy định là 25%).
