Founder Highlands Coffee kể chuyện khởi nghiệp: Vay bố vợ hơn 20.000 USD, phòng ngủ biến thành phòng lab rang cà phê

"Đó là nơi tôi cảm nhận cà phê bằng tất cả giác quan", ông nhớ lại. Không gian nhỏ hẹp, nhưng chứa đựng những bước đi đầu tiên của một thương hiệu cà phê sau này có mặt trên hàng trăm con phố Việt Nam.

Từ phòng ngủ đến hệ thống cà phê lớn nhất Việt Nam

Trong lần hiếm hỏi xuất hiện trước truyền thông, David Thái cầm trên tay chiếc chảo bình thường và kể về những ngày khởi đầu của Highlands.

Thay vì sử dụng công nghệ đối lưu phức tạp, những ngày đầu khởi nghiệp, David Thái làm dậy mùi cà phê bằng cách rang chúng trên chào nhôm bằng bếp gas. Còn máy xay được dùng là loại máy cầm tay đơn giản, mỗi lần chỉ xay được khoảng 5kg. Kết quả, hạt cà phê thường cháy sém, không đều màu, và rất khó giữ được hương vị ổn định. Những lần rang cà phê ấy như những cuộc đánh cược với lửa của người sáng lập Highlands.

Bước ngoặt đến khi ông phát hiện ra một chiếc máy rang kiểu "popcorn" tại một hội chợ thương mại – giá 250 USD. "Một khoản chi khá lớn lúc đó. Chúng tôi không có nhiều tiền, nhưng vẫn quyết định mua, vì nó có công nghệ khác biệt – làm hạt cà phê nhảy múa trong buồng rang, chứ không bị cháy như trên chảo".

Đó là chiếc máy đầu tiên trong loạt năm máy popcorn mà ông sau này gọi là "bộ công cụ khởi nghiệp đầu tiên". Với nó, David Thái bắt đầu hiểu rõ hơn về tính cách của hạt cà phê Việt Nam, nhất là Robusta – mạnh mẽ, dứt khoát, đậm hương nhưng cũng rất "khó chiều".

Với chiếc máy mới, vợ chồng ông rang từng mẻ cà phê, thử nghiệm công thức, pha trộn tỉ lệ để tạo ra loại cà phê mà ông gọi là "blend truyền thống". Công thức ấy, sau này trở thành linh hồn của Highlands Coffee – loại cà phê mà mỗi ngày, hàng triệu ly được phục vụ ở khắp các cửa hàng trong và ngoài nước.

Vốn vẫn là bài toán khó. Khi cần mở cửa hàng đầu tiên, David Thái không còn cách nào khác là mượn tiền ba vợ. "Toàn bộ cơ ngơi ngày hôm nay có thể tính là bắt đầu từ khoản vay 20.000 USD ấy", ông chia sẻ trong lễ khánh thành nhà máy rang xay đầu tiên của Highlands tại Bà Rịa - Vũng Tàu.

Trước khi chính thức thành lập Highlands Coffee năm 1999, David từng thử sức với một quán nhỏ tên Âu Lạc gần hồ Hoàn Kiếm. Nhưng quán Highlands đầu tiên lại xuất hiện trên đường Âu Cơ – với không gian giản dị, cà phê mộc mạc và tầm nhìn dài hạn. "Chúng tôi không mở một quán cà phê. Chúng tôi xây một thương hiệu", ông nhấn mạnh.

Vợ tào khang của "trùm" cà phê Việt

Trong hành trình xây dựng một thương hiệu như vậy, người vợ luôn dược David Thái nhắc đến với sự trân trọng. Vợ ông David Thái còn là chỗ dựa quan trọng nhất trong giai đoạn ông "chật vật đi tìm giấc mơ Highlands". Trong mọi sự kiện, ông luôn giới thiệu bà là "đồng sáng lập".

"Không có cô ấy, tôi nghĩ mình không đủ kiên nhẫn để đi xa như vậy", nhà sáng lập Highlands nói về vợ.

Họ gặp nhau tại Hà Nội – một người Mỹ gốc Việt và một cô gái đến từ Canada, theo cha sang Việt Nam làm việc trong ngành tài chính. "Tôi không còn là người Canada nữa đâu", bà cười khi được hỏi về quốc tịch. Sinh ra ở Quebec, tiếng mẹ đẻ là tiếng Pháp, bà học thêm tiếng Anh tại Hà Nội để giao tiếp với chồng và mọi người. Còn tiếng Việt, bà chỉ nghe tốt, không nói được nhiều.

Giai đoạn đầu khởi nghiệp, vợ chồng họ sống rất tiết kiệm. Không có người trông con, ông David thường mang các con theo tới cửa hàng. "Chúng tôi có bốn đứa con, hai trong số đó chỉ có tên khai sinh tiếng Việt. Những ngày đầu, chúng tôi cho con đến quán để tiện trông. Tuổi thơ của chúng là chạy nhảy khắp các cửa hàng Highlands", bà kể.

Chuỗi cà phê nghìn tỷ

Từ năm chiếc máy popcorn, Highlands Coffee giờ sở hữu nhà máy rang xay có diện tích gần 24.000 m², đầu tư gần 500 tỷ đồng, với công suất lên tới 75.000 tấn mỗi năm. Tất cả quy trình tại nhà máy đều được tự động hóa – từ kiểm soát nhiệt độ, thời gian đến đóng gói, nhằm đảm bảo sự ổn định tuyệt đối về hương vị trên quy mô lớn.

Với hơn 1.000 cửa hàng, Highlands Coffee hiện là chuỗi cà phê lớn nhất Việt Nam. Trong năm vừa qua, Highlands Coffee lãi hơn 1.000 tỷ đồng ở các thị trường, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính ra tiền Việt, trung bình, chuỗi cà phê này lãi hơn 2,8 tỷ đồng mỗi ngày.

Nhưng David Thái không dừng lại ở đó. Ông và đội ngũ đang lên kế hoạch xuất khẩu cà phê rang xay ra thị trường quốc tế – bắt đầu từ Đông Nam Á, sau đó là Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Australia và Mỹ.

"Cà phê Việt Nam không chỉ mạnh ở sản lượng. Chúng tôi tin rằng, nếu được rang xay đúng cách và kể bằng một câu chuyện tử tế, hạt cà phê Việt có thể chạm đến bất kỳ thị trường nào", ông David Thái chia sẻ.

Thảo Vân