Giám đốc Phân tích Chứng khoán BSC: Thay vì đoán điểm mua điểm bán, thì nên dồn công sức vào việc có một kế hoạch đầu tư dài hạn, bài bản

BTV Khánh Ly: Có thể thấy các nhà đầu tư đang được trẻ hóa trên các kênh đầu tư đặc biệt là thị trường chứng khoán trong những năm gần đây, theo ông là vì sao?

TS. Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích, Công ty CP Chứng khoán BIDV (BSC)

Chúng ta thấy là nhà đầu tư đã được trẻ hóa rất nhiều so với giai đoạn trước đây, tôi nghĩ có ba nguyên nhân chính dẫn đến việc này.

Điều đầu tiên, trong nhiều năm vừa qua, Việt Nam luôn duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao so với khu vực cũng như so với những quốc gia ở trạng thái tương đồng về kinh tế với Việt Nam, vì vậy mức tích lũy tài sản của các gia đình cũng trở nên tốt hơn. Và ước tính khi mà thu nhập bình quân đầu người của một quốc gia như Việt Nam đạt khoảng 4.500 USD - 5.000 USD/năm, người ta sẽ vượt qua nhu cầu chi tiêu thông thường và sẽ bắt đầu chuyển sang đầu tư và tích lũy cho tương lai, trong đó thế hệ trẻ sẽ nhanh chóng bắt kịp những xu hướng này.

Thứ hai, việc đầu tư trong giai đoạn trước đây có nhiều yếu tố đã được dần dần cải thiện. Đặc biệt chúng ta thấy về mặt công nghệ đến thời điểm hiện tại gần như nhà đầu tư rất ít phải thao tác các giao dịch một cách trực tiếp, họ có nhiều công cụ để lựa chọn như web trading hay app trading với tính tiện dụng cao cho nhà đầu tư.

Và thứ ba, tôi nghĩ cũng rất là quan trọng đó là kiến thức về đầu tư cũng ngày càng trở nên phổ cập hơn, có thể thông qua cả những phương tiện mạng xã hội cũng như báo chí chính thống. Các bạn trẻ học dù học ở nhiều ngành nghề khác nhau cũng dễ dàng tiếp cận nhiều hơn với kiến thức đầu tư và từ đó họ được trang bị kiến thức nhiều hơn dẫn đến mức độ tham gia vào thị trường chứng khoán sớm hơn so với giai đoạn trước đây.

Vậy trong thời gian qua, ông nhận thấy thói quen đầu tư của giới trẻ có những đặc điểm gì và đang có sự dịch chuyển như thế nào?

Một trong những đặc điểm nổi bật của giới trẻ khi tham gia đầu tư là mức độ thích nghi với công nghệ rất nhanh. Trước đây, kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy mỗi khi nâng cấp công nghệ cho hệ thống giao dịch là các nhà đầu tư trẻ tiếp cận rất nhanh.

Thứ hai là những bạn trẻ thường là thời gian đầu tư chưa nhiều, cũng như nhiều bạn chưa trải qua những giai đoạn khó khăn kéo dài của thị trường như đợt khủng hoảng 2008 hay khó khăn về việc lạm phát năm tăng năm 2011,2012; hay cuộc chiến thương mại đầu tiên năm 2018 hoặc sự kiện Covid năm 2020… vì vậy họ thường có kinh nghiệm tích lũy trong một chu kỳ thôi nên mức độ cảm xúc trong đầu tư sẽ cao hơn.

Nhưng ngược lại, ưu điểm của các nhà đầu tư trẻ là họ tiếp xúc được với rất nhiều kênh hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực đầu tư và có thể dành nhiều thời gian cho việc này. Gần đây, sự có mặt của AI cũng đã giúp củng cố kiến thức rất nhanh cho nhà đầu tư trẻ nên họ có sự chuẩn bị về kiến thức khi bước vào thị trường đang khá tốt so với chu kỳ trước đây.

Thị trường chứng khoán ở nhiều quốc gia và ngay những quốc gia phát triển như Hàn Quốc cũng có những giai đoạn có nhiều nhà đầu tư mới khi tham gia vào thị trường với tâm thế chỉ biết đến những giai đoạn thị trường tang, khả năng quản trị rủi ro không cao. Chính vì vậy theo tôi, các nhà đầu tư trẻ khi tham gia vào thị trường sẽ cần phải cải thiện năng lực quản trị rủi ro, điều này sẽ quyết định hiệu quả đầu tư của các nhà đầu tư.

Chúng ta có thể thấy nền kinh tế và các kênh đầu tư đã diễn ra sôi động trong 2 quý đầu năm 2025. Còn về những quý cuối năm, nền kinh tế vĩ mô được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng, thậm chí còn tích cực hơn vào những năm tiếp theo, còn theo ông thì sao?

Chúng ta thấy từ bên ngoài, những biến động của nền kinh tế thế giới vẫn đang ở giai đoạn nhiều ẩn số. Mặc dù nhiều quốc gia đã đàm phán xong với Hoa Kỳ về mức thuế đối ứng nhưng mức thuế mới cao hơn khá nhiều và như vậy sẽ góp phần làm tăng trưởng của kinh tế thế giới có khả năng chậm hơn so với trước đây, cũng như chi phí chung của nền kinh tế sẽ cao hơn. Và như thế môi trường cho các hoạt động đầu tư chung ở trên thế giới sẽ gặp nhiều khó khăn. 

Còn quay lại Việt Nam, chúng ta thấy rằng các yếu tố về vĩ mô đang có nhiều cải thiện hơn, quyết tâm từ Đảng, Chính phủ, Quốc hội, các cơ quan ban ngành ở Trung ương đến địa phương đặt ra những mục tiêu tăng trưởng cao, đồng thời đó là những giải pháp quyết liệt, đặc biệt là nửa cuối năm này, những hoạt động liên quan đến tinh gọn bộ máy cũng tương đối hoàn thành. Chính vì vậy, nguồn lực sẽ dồn cho tăng trưởng vào cuối năm nay tạo tiền đề cho tăng trưởng khả quan của năm nay và những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, chúng ta còn một số ẩn số như những ảnh hưởng của mức thuế đối ứng mới và thứ hai là liên quan đến mặt bằng lãi suất, Cục dự trữ liên bang Hoa Kỳ (Fed) cũng đã có những tín hiệu tiếp tục hạ lãi suất nhưng tiến trình đó có thể sẽ kéo dài và ảnh hưởng chung đến diễn biến của USD cũng như diễn biến hàng hóa, các đồng ngoại tệ lớn.Việt Nam là một quốc gia xuất khẩu chiếm tỉ trọng rất cao trong GDP nên ảnh hưởng của chúng ta từ các chính sách tiền tệ quốc tế sẽ lớn và điều đó cũng sẽ có tác động khá lớn đến triển vọng chung của kinh tế vĩ mô cũng như thị trường.

Với nền kinh tế vĩ mô như vậy thì ông dự báo thị trường chứng khoán sẽ đi theo hướng nào trong thời gian tới?

Thị trường chứng khoán sẽ phản ánh kinh tế vĩ mô, nhưng sẽ diễn biến trước, nên độ trễ giữa nền kinh tế thật và thị trường chứng khoán rơi vào khoảng hai quý, ba quý. Chính vì vậy, chúng tôi cho rằng khi nền kinh tế đang tiếp tục tăng trưởng về mốc mục tiêu cao là trên 8% GDP một năm, thị trường chứng khoán cũng sẽ nhanh chóng phản ánh những yếu tố như vậy. Gần đây, diễn biến thanh khoản đang gia tăng mạnh mẽ.

Nếu như trong suốt giai đoạn cuối năm ngoái và đầu năm 2025, thanh khoản chỉ khoảng 15 - 18 nghìn tỷ đồng thì đến hiện tại, nhiều phiên chúng ta đã giao dịch đến 40 - 50 nghìn tỷ đồng, thậm chí xấp xỉ 70 nghìn tỷ đồng và thị trường vẫn ở một trạng thái khá cân bằng so với những giai đoạn trước đây. Bởi vì nếu trước đây chúng ta thấy những phiên có thanh khoản đột biến chắc hẳn thị trường có biến động cực mạnh, nhưng hiện tại có vẻ như thị trường chứng khoán đang sẵn sàng cho một mức thanh khoản cao hơn và cân bằng hơn so với trước đây.

Trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước đáp ứng các yêu cầu của các tổ chức định hạng lớn quan trọng trên thế giới, dự báo FTSE sẽ công bố định hạng của các quốc gia và trong đó Việt Nam có khả năng được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trong kỳ đánh giá của tháng 9 tới. Đây là một điều rất quan trọng, góp phần không chỉ thu hút nhà đầu tư nước ngoài, mà quan trọng hơn là xây dựng một thị trường chứng khoán phát triển bền vững cho nhà đầu tư và nền kinh tế trong nước.

Với bối cảnh không gian đầu tư đang thay đổi mạnh mẽ trong kỷ nguyên vươn mình thì xu hướng đầu tư nào sẽ phù hợp cho giới trẻ trong thời gian tới theo ông?

Thị trường chứng khoán hay thị trường tài chính thế giới đang chuyển qua giai đoạn ứng dụng công nghệ rất nhiều. Sắp tới, Việt Nam sẽ có cơ chế sandbox, thử nghiệm cho thị trường crypto là thị trường tài sản số, tài sản mã hóa. Việt Nam là một trong những quốc gia đi khá là sớm so với mặt bằng chung liên quan đến những loại tài sản này và những bạn trẻ đã nhanh chóng bắt kịp những xu hướng này. 

Với những nhà đầu tư trẻ hay nhà đầu tư mới vào thị trường thì tôi nghĩ rằng thay vì việc cố gắng để đoán xem thị trường ở điểm nào là tốt nhất để mua hay điểm nào tốt nhất để bán thì nên dồn công sức vào việc có một kế hoạch đầu tư dài hạn, bài bản, tránh những thời điểm thị trường quá nóng, quá biến động từ đó xây dựng chương trình đầu tư bài bản. 

Và yếu tố thứ hai là thời gian, vì những người trẻ có nhiều thời gian để tích lũy, ví dụ các bạn mới ra trường là 22 tuổi thì quá trình đầu tư có thể kéo dài 30 - 40 năm nên sẽ có một xu hướng dài như thế để tích lũy tài sản. Chính vì vậy, các bạn trẻ đang ở giai đoạn thuận lợi, điều quan trọng là cần học hỏi các kiến thức, xây dựng chiến lược đầu tư dài hạn, quản trị rủi ro tốt và tránh giai đoạn thị trường cảm xúc thái quá.

Bên cạnh đó, các nhà đầu tư trẻ cũng có những nguồn thông tin tham khảo tin cậy từ các công ty chứng khoán uy tín, báo cáo vĩ mô, thị trường hay cổ phiếu hay ngành có thể tham khảo được. Thứ hai, nếu những nhà đầu tư trẻ không có quá nhiều thời gian để nghiên cứu bài bản mà chỉ muốn đầu tư để theo đuổi một mức lợi nhuận chung của thị trường, tôi nghĩ các quỹ đầu tư đang có những giải pháp hấp dẫn cho họ như các quỹ đầu tư chỉ số. Và đầu tư những chứng chỉ quỹ họ vừa có được mức sinh lời phù hợp lại đồng thời được quản trị rủi ro bởi đội ngũ chuyên nghiệp. Thực tế, không chỉ ở Việt Nam mà ở nhiều quốc gia, đa phần các nhà đầu tư sẽ dần đầu tư thông qua các chứng chỉ quỹ để đảm bảo tiền của họ được quản lý một cách tốt nhất.

Minh Quân