Hàng triệu tấn hàng giá rẻ từ Nga vừa đổ bộ Việt Nam: Thuế nhập khẩu 5%, nước ta là 'cá mập' đứng thứ 5 thế giới

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Cục Hải quan, nhập khẩu than các loại trong tháng 7 đạt hơn 5,3 triệu tấn với trị giá hơn 491 triệu USD, giảm 17,4% về lượng và giảm 23,9% về trị giá so với tháng trước đó. Lũy kế trong 7 tháng đầu năm nước ta đã nhập khẩu hơn 43 triệu tấn than, trị giá hơn 4,3 tỷ USD, tăng 6,5% về lượng nhưng giảm 14,3% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Xét về thị trường, Indonesia đang là nhà cung cấp lớn nhất của Việt Nam với hơn 16 triệu tấn, trị giá hơn 1,3 tỷ USD, tăng 1% về lượng nhưng giảm 14% so với cùng kỳ năm trước. Giá bình quân 80 USD/tấn, giảm 15%.

Đứng thứ 2 là Úc với hơn 14,4 triệu tấn, trị giá hơn 1,7 tỷ USD, giảm 1% về lượng và giảm 26% về trị giá so với cùng kỳ năm 2025. Giá bình quân 119 USD/tấn, giảm 26%.

Đáng chú ý nhập khẩu từ Nga đạt hơn 4 triệu tấn, trị giá hơn 519 triệu USD, tăng 10% về lượng nhưng giảm 21% về trị giá. Giá bình quân 129 USD/tấn, giảm 28%.

Việt Nam là một trong 5 nền kinh tế có mức tiêu thụ than đá cao nhất ở Đông Nam Á, đồng thời lớn thứ 5 thế giới về nhập khẩu. Việt Nam phải nhập khẩu than dù là nước sản xuất mặt hàng này lâu đời là do nguồn cung trong nước không đáp ứng được yêu cầu về chất lượng. Phần lớn than khai thác trong nước đóng vai trò phụ trợ, phù hợp với xi măng hoặc sản xuất nhỏ. Trong khi đó, nhiệt điện hiện đại yêu cầu loại than có năng suất tỏa nhiệt cao, đồng nhất và ít tạp chất.

Mặt khác, do trữ lượng dễ khai thác trong nước đang dần cạn kiệt, nhiều mỏ buộc phải đào sâu hơn, làm tăng chi phí và giảm hiệu quả. Trong khi đó, nhập khẩu than giá rẻ giúp doanh nghiệp linh hoạt về nguồn cung, đồng thời tiết kiệm chi phí sản xuất.

Hiện than nhập khẩu sẽ bị áp dụng mức thuế suất thông thường (MFN) khoảng 3-5%. Mức thuế MFN cụ thể phụ thuộc vào loại than và mã hàng tương ứng.

Đối với Nga - nhà cung cấp than lớn thứ 3 của nước ta, quốc gia này hiện đang nắm giữ trữ lượng than đủ để khai thác trong hơn 500 năm, theo bài viết của Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak đăng trên tạp chí Energy Policy.

Phó Thủ tướng Novak cho biết việc phát triển các trung tâm khai thác than mới sẽ giúp tăng thêm 250 triệu tấn công suất sản xuất vào năm 2050. Ông nhấn mạnh rằng ưu tiên hàng đầu là đảm bảo việc khai thác trữ lượng than được thực hiện một cách an toàn và thân thiện với môi trường.

Theo ông Novak, đến năm 2050, ngành công nghiệp than của Nga sẽ bao gồm các doanh nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ cao và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn môi trường. Công suất phát điện từ than tại các khu vực Siberia và Viễn Đông dự kiến đạt khoảng 38 gigawatt.

Ngoài ra, Nga cũng có kế hoạch triển khai các công nghệ "than sạch" và những phương pháp khai thác than tiên tiến nhằm phát triển đa dạng các sản phẩm từ chế biến than và chất thải than, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp hóa học than.

Như Quỳnh