Không phải dầu thô hay khí đốt, Nga bất ngờ giảm thuế xuất khẩu một mặt hàng xuống 0%, là ‘vũ khí’ nông sản Moscow đứng đầu thế giới

Trong một động thái bất ngờ nhằm kích thích doanh số bán lúa mì đang sụt giảm, Bộ Nông nghiệp Nga vừa quyết định hạ thuế xuất khẩu lúa mì xuống mức 0 trong tuần từ ngày 9 đến ngày 15 tháng 7 – lần đầu tiên kể từ khi cơ chế thuế thả nổi được áp dụng vào tháng 6/2021.

Theo thông báo chính thức, mức thuế 0 rúp này đánh dấu sự sụt giảm mạnh so với mức 56,3 rúp (tương đương 0,70 USD)/tấn áp dụng trong tuần trước đó (2–8/7). Thuế xuất khẩu của Nga được điều chỉnh hàng tuần, dựa trên chênh lệch giữa giá cơ sở và giá xuất khẩu của ba loại ngũ cốc chính gồm lúa mì, ngô và lúa mạch.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh xuất khẩu lúa mì của Nga – quốc gia dẫn đầu toàn cầu về xuất khẩu mặt hàng này – đang có dấu hiệu chững lại rõ rệt. Dữ liệu từ Russian Grain Union cho thấy trong tháng 6/2024, Nga chỉ xuất khẩu 1,12 triệu tấn lúa mì, tương đương ¼ so với cùng kỳ năm trước. Tính chung cả niên vụ từ tháng 7/2024 đến tháng 6/2025, xuất khẩu lúa mì của Nga dự kiến giảm 28%, còn 41,5 triệu tấn.

Trước đó vào tháng 5, Phó Thủ tướng Nga Dmitry Patrushev đã thừa nhận tình trạng sụt giảm mạnh trong xuất khẩu ngũ cốc và nhấn mạnh sự cần thiết phải có các biện pháp kịp thời để bảo vệ thị phần quốc tế của Nga. Cũng trong thời điểm đó, Bộ Nông nghiệp Nga tuyên bố sẽ giữ nguyên chính sách thuế xuất khẩu, nhưng điều chỉnh lại mức giá cơ sở nhằm phù hợp hơn với thị trường.

Trước đó Nga vẫn ghi nhận những tín hiệu tích cực từ sản xuất trong nước. Theo báo cáo mới nhất, vụ thu hoạch lúa năm 2024 của nước này đạt mức kỷ lục 1,2 triệu tấn, tăng 17% so với năm ngoái. Diện tích gieo trồng lúa ước tính khoảng 207.000 ha, trong đó riêng vùng Krasnodar chiếm gần hai phần ba tổng sản lượng với 829.000 tấn.

Mục tiêu dài hạn của Nga là tăng sản lượng lúa lên 2 triệu tấn vào năm 2030, không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn mở rộng cơ hội xuất khẩu. Song song đó, Hãng tư vấn nông nghiệp IKAR cũng vừa nâng dự báo sản lượng lúa mì của Nga trong năm 2025 lên 82,5 triệu tấn (từ mức 81 triệu tấn), nhờ điều kiện canh tác vụ đông được cải thiện tại nhiều khu vực trọng điểm.

Dù xuất khẩu đang gặp khó khăn trong ngắn hạn, Nga vẫn ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường thế giới với khối lượng lúa mì xuất khẩu kỷ lục 55,3 triệu tấn trong niên vụ 2023–2024, tăng 15% so với niên vụ trước, theo Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC). Con số này giúp Nga chiếm tới 26,1% tổng xuất khẩu lúa mì toàn cầu (211,7 triệu tấn), khẳng định vị thế cường quốc nông nghiệp hàng đầu thế giới.

Như Quỳnh