Lãnh đạo Hội Tư vấn thuế: Việc bà bán rau phải xuất hóa đơn điện tử là không đúng

Chia sẻ tại toạ đàm Hộ kinh doanh trước vấn nạn hàng giả và tuân thủ thuế ngày 22/6, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng thư ký Hội tư vấn thuế Việt Nam cho biết theo số liệu thống kê, Việt Nam có 5,2 triệu hộ kinh doanh nhưng chỉ có 3,6 triệu hộ được cơ quan thuế quản lý, là những hộ kinh doanh cố định và thường xuyên, số còn lại là hộ kinh doanh mùa vụ, không nằm trong diện quản lý thường xuyên bởi cơ quan thuế.

Trong 3,6 triệu hộ, có khoảng chưa đến 1 triệu hộ là hộ khoán, tức nộp thuế thường xuyên. Hộ khoán sẽ được ước tính doanh thu đầu năm dựa trên nhiều thông tin như quy mô, diện tích, số lao động, và doanh số lịch sử bán ra.

Từ doanh thu ước tính đó, một mức thuế sẽ được chia đều cho 12 tháng để nộp hàng tháng. Về mức 1 tỷ, đó là doanh số ước tính cho năm sau của một hộ, và từ hồ sơ quản lý của cơ quan thuế, đã lọc ra 31.000 hộ có doanh thu ước tính đạt 1 tỷ trong năm 2025.

31.000 hộ này nằm trong tổng số khoảng 900.000 hộ khoán, tạm gọi là hộ khoán lớn, có quy mô tương đối lớn, có khả năng áp dụng công nghệ và chủ yếu nằm ở các thành phố lớn.

Cụ thể, trong 31.000 hộ này, có đến 16.000 hộ ở TP. Hồ Chí Minh và 9.000 hộ ở Hà Nội, còn lại là một số ít ở các tỉnh thành phố lớn khác.

"Vì vậy trong số 31.000 hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng không bao giờ có ở vùng sâu vùng xa. Do đó, việc dư luận cho rằng trên 1 tỷ xuất hóa đơn thì các bà bán rau phải xuất hóa đơn là không đúng. Dư luận và truyền thông đã đưa tin chưa chính xác, gây ra hiệu ứng tâm lý không đúng. Đó không phải đối tượng xuất hóa đơn trên máy tính tiền", bà Hải nhấn mạnh.

Chia sẻ thêm, bà Hải cho biết trong 3,6 triệu hộ hoạt động cố định, có hơn một nửa có đăng ký kinh doanh và được cấp giấy chứng nhận theo Nghị định 01. Khoảng một nửa còn lại không đăng ký kinh doanh mà đến trực tiếp cơ quan thuế để đăng ký thuế và được cấp mã số thuế để quản lý.

"Điều này có nghĩa là về thuế, không hộ kinh doanh nào bị bỏ sót, nhưng về đăng ký kinh doanh, chúng ta chỉ quản lý được một nửa, còn một nửa đang nằm ngoài các quy định về quản lý đăng ký kinh doanh. Đây là một vấn đề cần được nhìn nhận rõ ràng", bà Hải nói.

Về quy mô, vị chuyên gia cho biết trong 3,6 triệu hộ kinh doanh, có sự phân loại rõ rệt. Chỉ có 84.000 hộ được tạm gọi là hộ lớn, có quy mô tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ (vốn từ 3-10 tỷ, 10 lao động trở lên). Theo pháp luật thuế, những hộ này thuộc diện hộ kê khai.

Hộ kê khai đã phải sử dụng hóa đơn điện tử từ Luật Quản lý thuế số 38 (2020) và Nghị định 123. Tuy nhiên, đây là chế độ khuyến khích chứ không bắt buộc. Do đó, hóa đơn bán ra thường chỉ được xuất cho những người có nhu cầu.

Phần lớn người tiêu dùng không lấy hóa đơn, dẫn đến một khoảng trống trong quản lý doanh thu thực tế. Doanh thu không xuất hóa đơn này là phần chìm khó kiểm soát, chỉ có thể truy thu nếu cơ quan thuế phát hiện qua các dòng tiền, chuyển khoản hay thông tin khác.

Phan Trang