Lộ diện 'át chủ bài' mới cho mỏ vàng 4 tỷ USD của Việt Nam: Vừa bị Mỹ áp thuế phá giá hơn 35% - nước ta là ông trùm top 2 toàn cầu
Thị trường này có thể là “bàn đỡ” chiến lược, giữ nhịp xuất khẩu cho mặt hàng tỷ đô.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản (VASEP) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu trong đó có cả ngành tôm Việt Nam đối mặt với nguy cơ bị áp thuế đối ứng từ Mỹ, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu đang trở nên cấp thiết. Đáng chú ý, Australia được coi là một trong những thị trường tiềm năng, ổn định và phù hợp với định hướng chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng của tôm Việt Nam.
Hiện, Australia đang là thị trường đơn lẻ lớn thứ 5 của tôm Việt Nam, chiếm khoảng 7% tổng giá trị xuất khẩu. Chỉ trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt gần 77 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Từ năm 2019 đến 2024, kim ngạch xuất khẩu tôm sang Australia đã tăng trưởng đều đặn từ 127 triệu USD lên hơn 240 triệu USD.
Trong đó, tôm chân trắng chiếm đến 95% tổng lượng xuất khẩu, và trong đó, các sản phẩm chế biến giá trị gia tăng chiếm 40% tổng kim ngạch. Những sản phẩm như há cảo tôm, tôm xiên que, tôm hấp, tôm lột vỏ đông lạnh… ngày càng được người tiêu dùng Australia ưa chuộng.
Theo VASEP, dù dân số chỉ khoảng 25,7 triệu người, nhưng Australia được đánh giá là thị trường có sức mua lớn, người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cao cho thực phẩm chất lượng, an toàn và có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đây là lợi thế lớn cho các sản phẩm tôm chế biến sẵn (ready-to-cook, ready-to-eat) – phân khúc mà Việt Nam có thế mạnh.
Đồng thời, Việt Nam và Australia cùng là thành viên của các FTA thế hệ mới như CPTPP, RCEP và AANZFTA - tạo điều kiện thuận lợi trong cắt giảm thuế quan, đơn giản hóa thủ tục hải quan và tăng cường minh bạch thương mại. Từ tháng 3/2024, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác Chiến lược Toàn diện - giúp củng cố niềm tin chính trị và mở rộng dư địa hợp tác trong lĩnh vực nông - thủy sản.
Thách thức về logistics và tiêu chuẩn kỹ thuật
Dù có nhiều thuận lợi, nhưng doanh nghiệp Việt vẫn đang đối mặt với những thách thức khi tiếp cận thị trường Australia.
Quốc gia này áp dụng các quy định kiểm dịch nghiêm ngặt, yêu cầu sản phẩm nhập khẩu không chỉ đạt chuẩn về kháng sinh và vi sinh, mà còn phải không nhiễm virus. Bên cạnh đó, chi phí logistics cao và thời gian vận chuyển dài (14-18 ngày) là những rào cản lớn đối với sản phẩm tươi sống và đông lạnh.
Do đó, để thúc đẩy xuất khẩu sang Australia, cộng đồng doanh nghiệp đề xuất tăng cường xúc tiến thương mại chuyên sâu theo ngành hàng, đặc biệt tại các bang lớn như New South Wales, Victoria; đầu tư logistics lạnh cho thị trường xa, hỗ trợ vận tải container lạnh theo chuỗi. Kiến nghị phía Australia nới lỏng thủ tục kỹ thuật và hành chính, tạo điều kiện cho tôm nguyên con và sản phẩm sơ chế của Việt Nam tiếp cận thị trường; phối hợp nghiên cứu giống tôm, công nghệ chế biến xanh.
Doanh nghiệp cũng cần tập trung chế biến sâu, phát triển nhãn hàng riêng cho hệ thống siêu thị Australia như Woolworths, Coles. Đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc số hóa, đạt các chứng chỉ quốc tế như ASC, BAP để tăng lợi thế cạnh tranh.
Trong bối cảnh thị trường Mỹ, vốn là thị trường Việt Nam xuất khẩu tôm lớn nhất, đang đối diện nguy cơ áp thuế chống bán phá giá cao hơn trong kỳ rà soát mới, việc đa dạng hóa thị trường trở thành yêu cầu cấp thiết.
Với đà phát triển hiện tại, Australia được kỳ vọng trở thành một trong những thị trường chủ lực trong chiến lược đa dạng hóa xuất khẩu, hướng tới mục tiêu kim ngạch thủy sản đạt 14 - 16 tỷ USD vào năm 2030.
Minh Ngọc