Lộ diện cứu tinh nhiên liệu mới của châu Âu: Nhập khẩu tăng cao nhất 1 năm, bất ngờ lại là đối tác lớn của Nga

Xuất khẩu dầu diesel của Ấn Độ sang châu Âu đã tăng vọt trong tháng 8, đạt mức cao nhất trong gần một năm, trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) chuẩn bị áp lệnh cấm nhập khẩu nhiên liệu tinh chế từ dầu thô Nga bắt đầu từ tháng 1/2026.

Theo dữ liệu từ Kpler, lượng dầu diesel Ấn Độ xuất sang châu Âu trong tháng 8 đạt khoảng 260.000 thùng/ngày, tăng 63% so với tháng 7 và gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Toàn bộ nguồn cung này đến từ Reliance Industries (RIL) – nhà máy lọc dầu tư nhân lớn nhất Ấn Độ. Tổng xuất khẩu các sản phẩm dầu mỏ của Ấn Độ sang châu Âu cũng tăng 41% so với tháng trước, đạt gần 399.000 thùng/ngày.

Việc châu Âu đẩy mạnh nhập khẩu từ Ấn Độ được cho là để tích trữ nhiên liệu trước lệnh cấm EU năm 2026, đồng thời nhằm bù đắp nguồn cung thiếu hụt do một số nhà máy lọc dầu trong khu vực, như nhà máy Pernis của Shell tại Hà Lan, dự kiến bảo trì kéo dài.

Ngoài ra, trong quý IV/2025, nhiều nhà máy lọc dầu ở Trung Đông cũng bước vào mùa bảo dưỡng cao điểm, khiến nguồn cung khu vực này sang châu Âu suy giảm. Điều này càng củng cố vai trò của Ấn Độ như một nhà cung cấp luân phiên nhiên liệu chưng cất trung gian (dầu diesel, nhiên liệu máy bay, dầu hỏa) cho thị trường châu Âu.

Ông Sumit Ritolia, chuyên gia phân tích tại Kpler, nhận định: “Xuất khẩu của Ấn Độ sang châu Âu sẽ duy trì ổn định trong những tháng tới. Các khách hàng châu Âu có thể đẩy nhanh việc nhập khẩu để dự trữ, tương tự như giai đoạn trước lệnh cấm sản phẩm dầu mỏ Nga hồi tháng 2/2023”.

Mỹ và một số đồng minh phương Tây đã chỉ trích Ấn Độ mua khối lượng lớn dầu thô giá rẻ từ Nga, sau đó xuất khẩu các sản phẩm tinh chế sang châu Âu – nơi đang áp lệnh trừng phạt đối với năng lượng Nga. New Delhi bác bỏ cáo buộc này, khẳng định hoạt động thương mại không vi phạm luật pháp quốc tế, đồng thời nhấn mạnh các quốc gia nếu có vấn đề có thể lựa chọn ngừng nhập khẩu nhiên liệu từ Ấn Độ.

Hiện chưa rõ cách thức EU sẽ giám sát và thực thi lệnh cấm có hiệu lực từ 21/1/2026 đối với nhiên liệu sản xuất từ dầu thô Nga tại các nước thứ ba (ngoại trừ Canada, Na Uy, Thụy Sĩ, Anh và Mỹ). Thách thức lớn là việc khó phân biệt sản phẩm tinh chế có hoàn toàn từ dầu Nga hay pha trộn với các nguồn khác, trong khi các nhà máy lọc dầu Ấn Độ thường xử lý 60–70% dầu không phải của Nga.

Giới chuyên môn nhận định nếu EU dừng hoàn toàn nhập khẩu từ Ấn Độ, tác động chỉ mang tính tạm thời do nguồn cung toàn cầu có hạn. Khi đó, các dòng chảy thương mại sẽ được tái phân bổ: châu Âu có thể tăng mua từ Trung Đông, còn Ấn Độ chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác vốn do Trung Đông cung cấp.

Trong ngắn hạn, nhu cầu nhập khẩu dầu diesel của châu Âu dự kiến vẫn duy trì ở mức cao, ít nhất cho đến khi lệnh cấm chính thức có hiệu lực và các cơ chế giám sát được làm rõ.

Như Quỳnh