Loạt 'ông lớn' thoát lỗ trong quý II nhờ thu nhập bất thường

Trong quý II/2023, nhiều doanh nghiệp đã ghi nhận khoản lợi nhuận hoặc doanh thu tài chính tăng mạnh, qua đó giúp ổn định tình hình kinh doanh. Dù vậy, đây là các khoản thu nhập bất thường, chỉ ghi nhận một lần và không bền vững. 

Thoát lỗ nhờ thanh lý tài sản

CTCP Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (mã HBC) ghi nhận doanh thu thuần của Hòa Bình đạt gần 2.300 tỷ đồng, giảm 44% so với cùng kỳ năm trước nhưng biên lợi nhuận gộp bất ngờ lên tới 18%, so với mức trung bình các quý chỉ dao động quanh mức 6-9%.

Dù lợi nhuận gộp tăng gấp đôi lên 423 tỷ đồng, nhưng công ty vẫn lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh gần 70 tỷ đồng. Nguyên nhân đến từ việc doanh thu tài chính giảm và chi phí quản lý bán hàng tăng mạnh do trích lập dự phòng phải thu khó đòi 317 tỷ đồng.

Kết quả, HBC báo lợi nhuận sau thuế đạt 546 tỷ đồng, gấp 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là nhờ 673 tỷ đồng lợi nhuận khác đến từ thanh lý tài sản cố định là các máy móc, thiết bị.

Tương tự, CTCP Tập đoàn Thép Tiến Lên (mã TLH) cũng thoát lỗ nhờ bán tài sản cố định. Công ty ghi nhận doanh thu quý II/2023 đạt 1.233 tỷ đồng, tăng 74% so với cùng kỳ. Giá vốn bán hàng cao nên lợi nhuận gộp chỉ đạt 38 tỷ đồng, giảm 73%.

Nếu cộng thêm doanh thu tài chính rồi trừ đi các khoản chi phí, TLH vẫn lỗ gần 4 tỷ đồng, so với cùng kỳ lãi 35 tỷ đồng. May mắn nhờ lợi nhuận khác tăng mạnh, công ty thoát lỗ với lợi nhuận sau thuế đạt 5 tỷ đồng, giảm 83% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo thuyết minh, thu nhập khác tăng đột biến chủ yếu do ghi nhận hơn 10 tỷ đồng liên quan đến thu nhập từ nhượng bán, thanh lý tài sản cố định.

Lãi lớn từ mua/bán công ty con

Gemadept (mã GMD) ghi nhận lãi ròng khủng ở mức 1.646 tỷ đồng trong quý II/2023, cao gấp 5,7 lần cùng kỳ năm trước. Đây cũng là khoản lợi nhuận lớn nhất mà doanh nghiệp từng ghi nhận trong lịch sử hoạt động.

Nguyên nhân xuất phát từ việc Gemadept ghi nhận doanh thu tài chính 1.863 tỷ đồng. Phần lớn trong số này là khoản lãi doanh nghiệp ghi nhận từ việc chuyển nhượng cổ phần của cảng Nam Hải Đình Vũ cho Viconship (VCS) và các đối tác.

Hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, CTCP Hoàng Anh Gia Lai (mã HAG) nổi tiếng là "lấy chuối gánh heo". Trong quý II/2023, công ty mang về doanh thu đạt 1.450 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái; lợi nhuận sau thuế ghi nhận 102 tỷ đồng, giảm 62%. 

Xét về hoạt động kinh doanh cốt lõi (lợi nhuận gộp - chi phí tài chính - chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp), công ty ghi nhận lỗ 259 tỷ đồng, so với cùng kỳ lãi 160 tỷ đồng. Công ty thoát lỗ chủ yếu do ghi nhận lợi nhuận khác tăng đột biến hơn 247 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là lãi từ giao dịch mua rẻ Công ty TNHH Nông nghiệp Công nghệ cao Bolaven. Công ty này được HAG mua cổ phần nâng sở hữu lên 98% từ ngày 1/4/2023.

Trong quý II, HAGL đã mua mới 6 công ty con với tỷ lệ sở hữu gần như tuyệt đối, bao gồm: Công ty TNHH Nông nghiệp công nghệ cao Bolaven (Lào), Công ty cổ phần Lê Me, Công ty TNHH sản xuất bột mỳ (Campuchia), CTCP Chế biến thức ăn gia súc Trà Bá, Công ty TNHH MTV Phát triển Nông nghiệp Hoàn Thịnh Attapeu (Lào) và công ty CP trồng trọt Gia Lai.

Lũy kế trong 6 tháng đầu năm 2023, Hoàng Anh Gia Lai ghi nhận doanh thu đạt 3.147 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ năm 2022; lợi nhuận sau thuế ghi nhận 405 tỷ đồng, giảm 23%. Công ty vẫn còn lỗ lũy kế 2.947 tỷ đồng.

Tương tự, Tập đoàn Kido (mã KDC) cũng báo cáo khoản lợi nhuận quý II/2023 tăng vọt nhờ hoạt động tài chính. Cụ thể, doanh nghiệp này ghi nhận doanh thu quý vừa rồi giảm 33% so với thực hiện năm trước.

Tuy nhiên, nhờ có 961 tỷ đồng doanh thu tài chính, trong đó có phát sinh thêm 870 tỷ đồng lợi nhuận từ thanh lý khoản đầu tư, Kido báo lãi ròng tăng 221% lên 662 tỷ đồng. 

KDC giải trình, lợi nhuận tăng mạnh chủ yếu đến từ hoạt động đầu tư tài chính do Tập đoàn tái cơ cấu mạnh trong hoạt động đầu tư: thoái vốn một cách hiệu quả các khoản đầu tư như Calofic, KIDO Foods; đầu tư mới vào mảng bánh Thọ Phát.

Không thể không kể đến trường hợp của Bất động sản Phát Đạt (mã PDR) khi thoát lỗ trong quý II/2023 nhờ doanh thu tài chính lại tăng đột biến, lên 532 tỷ đồng, chủ yếu phát sinh khoản lãi chuyển nhượng công ty con. 

Trong bối cảnh doanh thu thuần trong quý chỉ vỏn vẹn 5 tỷ đồng doanh thu, giảm 99% so với cùng kỳ, Phát Đạt vẫn lãi ròng 276 tỷ đồng giảm hơn 32% so với cùng kỳ năm trước nhưng cao nhất trong 3 quý gần đây.