Loạt sai phạm tại 2 nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang và Na Dương II

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa công khai Thông báo Kết luận thanh tra số 3439/TB-TTCP về các dự án có khó khăn, vướng mắc thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Công Thương. Trong phạm vi thanh tra có 2 nhà máy nhiệt điện.

Chủ đầu tư không có năng lực vẫn được giao Dự án An Khánh

Trong đó, nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang (Dự án An Khánh) do Công ty cổ phần nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang (Công ty An Khánh) là chủ đầu tư.

Địa điểm dự án tại thôn Dăm, xã Cẩm Lý, tỉnh Bắc Ninh (trước đây là xã Vũ Xá, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang). Dự án được phê duyệt với tổng mức đầu tư (TMĐT) là 23.601,7 tỷ đồng; được đầu tư theo hình thức IPP (dự án điện độc lập, không sử dụng vốn ngân sách nhà nước, chủ yếu sử dụng vốn tư nhân) bằng nguồn vốn tự có, vốn vay thương mại và nguồn huy động khác.

Thời gian thực hiện dự án được gia hạn đến tháng 12/2025 tại Quyết định số 648/QĐ-UBND ngày 21/6/2023 của UBND tỉnh Bắc Giang. Tuy nhiên, dự án đang bị chậm tiến độ do vướng mắc về giải phóng mặt bằng (GPMB) và sắp xếp nguồn vốn của nhà đầu tư; 20 hạng mục chưa triển khai thuộc các hạng mục của Hợp đồng EPC; hạng mục Bãi thải xỉ và hành lang băng tải, nhà máy gạch xỉ với diện tích khoảng 47,9 ha, tại thời điểm thanh tra chưa triển khai bồi thường GPMB.

Theo TTCP việc giao Công ty An Khánh làm chủ đầu tư thực hiện dự án theo hình thức nhà máy điện độc lập IPP khi công ty mới đi vào hoạt động, chưa có kinh nghiệm, năng lực thực hiện, năng lực tài chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc triển khai dự án gặp khó khăn, trong đó có khó khăn về sắp xếp, bố trí nguồn vốn của nhà đầu tư. Việc nâng quy mô công suất Dự án từ 100MW lên 650MW là chưa cần thiết và chưa đủ căn cứ xác định năng lực tài chính của chủ đầu tư.

TTCP nêu rõ, chủ đầu tư không có đủ nguồn vốn tự có, không đáp ứng điều kiện, tỷ lệ để được vay vốn có bảo lãnh Chính phủ dẫn đến việc phải điều chỉnh, thay đổi nguồn vốn vay là một trong những nguyên nhân làm kéo dài thời gian thực hiện dự án. Việc triển khai dự án quá chậm so với tiến độ hoàn thành được phê duyệt (năm 2023).

Về việc giao đất, cho thuê đất, TTCP xác định, UBND tỉnh Bắc Giang (cũ) ban hành loạt quyết định thu hồi đất cho dự án, chuyển mục đích sử dụng đất, cho thuê đất, giao đất... cho chủ đầu tư không đúng quy định, vi phạm các quy định tại Luật Đất đai 2013.

Về việc miễn tiền thuê đất với 11,688 ha đất đã giao, TTCP xác định, việc giải ngân vốn đầu tư của Công ty An Khánh chưa đảm bảo điều kiện cam kết. Do đó, việc miễn tiền thuê đất đối với Công ty An Khánh phải xử lý theo quy định tại điểm đ khoản 3 Điều 6 Thông tư số 333/2016/TT-BTC, Công ty An Khánh phải hoàn trả ngân sách nhà nước số tiền thuê đất đã được miễn và tiền chậm nộp theo quy định.

Từ những vấn đề đã nêu, TTCP kiến nghị, UBND tỉnh Bắc Ninh rà soát, xử lý theo quy định đối với những vi phạm tại Dự án Nhà máy nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang.

Cụ thể, rà soát, xử lý, thu hồi, trả lại nguyên trạng diện tích đất nằm trong hành lang bảo vệ đê điều, hành lang thoát lũ đã giao cho Công ty An Khánh (6,54ha) và diện tích đất Công ty An Khánh đã san lấp sai quy định (36,75ha), diện tích đất Công ty An Khánh đã lấn chiếm, xây dựng sai quy định (0,6ha).

Xử lý hành vi vi phạm của Công ty An Khánh trong việc san lấp mặt bằng và lấn chiếm, xây dựng sai quy định trong quá trình thực hiện dự án; Xử lý vi phạm trong việc thành lập Cụm công nghiệp Vũ Xá để thu hồi đất cho dự án An Khánh.

Cùng với đó, UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo Sở, ngành có liên quan phối hợp với Thuế tỉnh Bắc Ninh thu hồi Quyết định về việc miễn tiền thuê đất cho Công ty An Khánh; xác định lại tiền thuê đất, yêu cầu Công ty An Khánh hoàn trả ngân sách nhà nước số tiền thuê đất đã được miễn và tiền chậm nộp theo quy định, đảm bảo thu đúng, thu đủ, không để thất thoát ngân sách nhà nước.

UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị có liên quan tập trung xử lý, khắc phục triệt để những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu trong Kết luận thanh tra; quá trình thực hiện, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển cơ quan chức năng để xem xét, xử lý theo quy định.

Vi phạm về thẩm định, phê duyệt, triển khai dự án Na Dương II

Dự án Nhà máy nhiệt điện Na Dương II (Dự án Na Dương II) được xây dựng tại thị trấn Na Dương và xã Sàn Viên, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn do Tổng công ty Điện lực - TKV, nay là Tổng công ty Điện lực TKV - CTCP làm chủ đầu tư.

Thời gian thực hiện dự án sau khi phê duyệt điều chỉnh là từ năm 2015 - 2027. Dự án được chia làm 45 gói thầu: 14 gói thầu đã thực hiện (04 gói thuộc giai đoạn chuẩn bị đầu tư; 10 gói thuộc giai đoạn thực hiện đầu tư); 12 gói thầu đang thực hiện và 19 gói thầu chưa thực hiện. Tổng giá trị đã ký hợp đồng là 3.412.655,324 triệu đồng, lũy kế thanh toán là 522.678,236 triệu đồng.

TTCP chỉ ra loạt vi phạm của chủ đầu tư như: Không nộp hồ sơ chủ trương đầu tư dự án; chỉ định đơn vị khảo sát là Công ty TNHH MTV Địa chất Việt Bắc - Vinacomin khi công ty này không đủ năng lực thực hiện khảo sát, không có giấy phép hoạt động đo đạc và bản đồ; chủ trì khảo sát khi không có chứng chỉ hành nghề...

Chưa hết, chủ đầu tư phê duyệt dự án khi chưa lập và phê duyệt nhiệm vụ thiết kế xây dựng; phê duyệt dự án khi Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 chưa được UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt.

Chủ đầu tư phê duyệt tổng mức đầu tư của dự án, trong đó giá thiết bị chính của nhà máy và hạng mục chi phí vật liệu lắp đặt chuyên dùng không có căn cứ, không đúng các quy định.

Qua thanh tra, chủ đầu tư xác định dự toán chi phí đối với hạng mục bãi thải tro xỉ thấp hơn khoảng 26.086,447 triệu đồng so với giá trị dự toán tạm tính trong tổng mức đầu tư được phê duyệt (46.150,573 triệu đồng).

Về công tác giao đất, cho thuê đất, TTCP xác định, UBND huyện Lộc Bình, Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Lộc Bình, Sở Tài Nguyên và Môi trường, UBND xã Sàn Viên, UBND thị trấn Na Dương bàn giao đất cho chủ đầu tư khi UBND tỉnh Lạng Sơn chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất.

TTCP cũng chỉ ra một số vi phạm trong 2 gói thầu chính là Gói thầu số 27 - Lập Hồ sơ mời thầu gói thầu EPC - Nhà máy chính và Gói thầu số 28 - Gói thầu EPC - Nhà máy chính.

Đối với Gói thầu số 27, một số cá nhân là thành viên tổ chuyên gia lập hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu không có chứng chỉ đào tạo về đấu thầu.

Đối với Gói thầu số 28, chủ đầu tư phê duyệt giá gói thầu EPC năm 2023 nhưng giá thiết bị được tính toán căn cứ vào tổng mức đầu tư đã phê duyệt dựa trên TKCS được lập từ năm 2015 là chưa chính xác, không được điều chỉnh, cập nhật trước thời điểm mở thầu; chủ đầu tư xác định giảm dự toán đối với hạng mục chi phí chung trong dự toán giá gói thầu; vi phạm quy định về thời gian thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu...

Từ các kết quả trên, TTCP kiến nghị Bộ Công Thương tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời các tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác thẩm định, phê duyệt, triển khai, thực hiện nhà máy nhiệt điện Na Dương II.

Kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo TKV rà soát, xử lý tính toán lại tổng mức đầu tư do dự toán được lập không có căn cứ; chuẩn xác lại dự toán các gói thầu số 15, 28.

TTCP kiến nghị UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật đối với hành vi vi phạm "Không lập nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình Nhà máy nhiệt điện Na Dương II" của Tổng công ty Điện lực TKV - CTСР. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan tập trung xử lý, khắc phục triệt để những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu trong Kết luận thanh tra; quá trình thực hiện, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển cơ quan chức năng để xem xét, xử lý theo quy định.

Hà Ly