Một loại quả của Việt Nam được người Lào cực kỳ mê: Là gia vị triệu đô đắt hàng của thế giới, thu về hơn 100 tỷ đồng kể từ đầu năm
Hiện xuất khẩu mặt hàng này sang Lào chiếm đến gần 50% sản lượng của Việt Nam.
Thống kê sơ bộ của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPSA), trong tháng 5/2025 Việt Nam xuất khẩu được 190 tấn ớt với kim ngạch đạt gần 1 triệu USD, tăng 25,8% so với tháng trước đó. Trong tháng 5, Lào tiếp tục duy trì là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 85 tấn, chiếm 45% trong tổng lượng xuất khẩu của Việt Nam.
Lũy kế trong 5 tháng đầu năm, nước ta xuất khẩu 1.190 tấn ớt với tổng kim ngạch đạt hơn 4,5 triệu USD, tuy nhiêm giảm 82% về lượng và giảm 72% về kim ngạch. Lào là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 578 tấn, chiếm 49%.
Ớt là một trong những loại gia vị được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới, được sử dụng phổ biến trong các món ăn. Không những thế, màu sắc của ớt còn có thể dùng để trang trí và còn rất nhiều công dụng đối với sức khỏe. Đối với Lào, hương vị cay là một phần không thể thiếu trong ẩm thực của người dân quốc gia này. Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu ớt cho biết người dân xứ triệu voi ăn cay rất giỏi và ớt khô là gia vị chính trong các món ăn. Ớt được thu gom bên Việt Nam xuất bán sang Trung Quốc, Lào để họ làm ớt chiên giòn, ớt muối chua, ớt sa tế, ớt hầm, ớt luộc… Sức mua mỗi năm mỗi tăng, lượng khách tìm mua ký hợp đồng lâu dài cũng nhiều hơn.
Theo một số chuyên gia nhận định, do ớt Việt Nam có độ cay cao và có nhiều loại khác nhau như ớt chỉ thiên, ớt hiểm, ớt sừng vàng... đều rất cay nên được thị trường như Trung Quốc, Lào… ưa chuộng.
Trên thế giới, châu Á là khu vực sản xuất ớt lớn nhất khi chiếm đến 80% sản lượng ớt toàn cầu. Các quốc gia trồng ớt chính trên thế giới bao gồm: Ấn Độ, Myanmar, Bangladesh, Pakistan, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc, Nigeria, Mexico… Trong đó, Ấn Độ là nước sản xuất và xuất khẩu ớt lớn nhất thế giới, tiếp theo là Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia.
Trong bối cảnh ngành nông sản Việt Nam đang từng bước mở rộng thị phần ra thị trường quốc tế, trái ớt – một mặt hàng tuy nhỏ nhưng có giá trị kinh tế cao – đang dần khẳng định tiềm năng trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong nhóm rau gia vị. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia xuất khẩu ớt lớn nhất thế giới, với sản phẩm được đưa đi hơn 20 thị trường, nổi bật là Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia và một số nước châu Âu.
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu ớt tươi và chế biến đạt khoảng 280 triệu USD, tăng gần 15% so với năm trước. Với diện tích trồng khoảng 50.000 ha, sản lượng ớt của Việt Nam đạt trung bình hơn 600.000 tấn/năm. Bên cạnh các vùng chuyên canh lớn tại Bình Định, Quảng Ngãi, Tây Ninh và Đắk Lắk, nhiều địa phương ĐBSCL như Hậu Giang, Sóc Trăng cũng đang chuyển đổi sang trồng ớt theo mô hình hữu cơ và VietGAP nhằm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu ngày càng khắt khe.
Nhu cầu toàn cầu đối với ớt – cả dạng tươi, đông lạnh và chế biến (dạng bột, tương, muối chua…) – đang gia tăng nhờ xu hướng tiêu dùng thực phẩm cay và gia vị bản địa. Đặc biệt, các chuỗi nhà hàng châu Á tại Mỹ, EU, Hàn Quốc có nhu cầu ổn định đối với ớt Việt Nam vì độ cay phù hợp, màu sắc đẹp và giá cạnh tranh.
Tuy nhiên, rào cản lớn hiện nay vẫn là vấn đề kiểm dịch thực vật và tiêu chuẩn tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Năm 2023, nhiều lô hàng ớt xuất sang Trung Quốc và EU đã bị cảnh báo vì vượt ngưỡng cho phép về dư lượng thuốc BVTV. Do đó, ngành cần đầu tư hơn vào quy trình sản xuất sạch, kiểm soát chất lượng từ vùng trồng đến sơ chế, đóng gói.
Với tiềm năng thị trường còn nhiều dư địa, nếu khắc phục tốt các hạn chế về chất lượng và xây dựng được thương hiệu nông sản rõ ràng, trái ớt hoàn toàn có thể trở thành "nhân tố mới" trong chiến lược nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản Việt Nam trong những năm tới.
Như Quỳnh