Một 'sản vật' triệu USD của Việt Nam được Mỹ, Trung Quốc ồ ạt thu mua, nước ta là nhà xuất khẩu top 5 thế giới

Theo dữ liệu thống kê từ Cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu dừa tươi của nước ta lọt top 6 mặt hàng quả có giá trị xuất khẩu lớn nhất, đạt hơn 41 triệu USD trong tháng 9, tăng 19% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm, Việt Nam thu về hơn 131 triệu USD từ dừa tươi, tăng 17% so với 9T/2024. 

Ngoài dừa tươi, dừa khô, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 100 sản phẩm chế biến từ dừa, như dầu dừa, nước dừa đóng hộp, cơm dừa sấy… đến hơn hàng chục quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong 9 tháng vừa qua, sản phẩm chế biến từ dừa có kim ngạch xuất khẩu lên tới gần 260 triệu USD, tăng mạnh 55% so với cùng kỳ.

Mỹ hiện trở thành thị trường lớn nhất của Việt Nam, chiếm gần 26% trong tổng kim ngạch xuất khẩu dừa của Việt Nam. Sở dĩ Mỹ tăng cường nhập khẩu dừa vì nhu cầu mạnh từ các chuỗi bán lẻ và ngành đồ uống. Trong đó, dừa Việt Nam là loại trái cây được ưa chuộng ở Mỹ.

Đứng thứ 2 là thị trường Trung Quốc. Ngoài ra, có nhiều thị trường cũng tăng cường nhập khẩu dừa Việt Nam, chẳng hạn như Tây Ban Nha, Puerto Rico, Úc và Campuchia với mức tăng từ 2-3 lần.

Sau hơn một thập kỷ nỗ lực từ các địa phương, doanh nghiệp và Hiệp hội Dừa Việt Nam, loại trái cây gắn liền với văn hóa miền Nam này đã khẳng định chỗ đứng mới, mở ra triển vọng gia nhập nhóm nông sản tỷ USD.

Sau khi hợp nhất, tỉnh Vĩnh Long có diện tích dừa chiếm hơn 50% diện tích dừa cả nước (gần 120.000ha, với khoảng 22 triệu cây), trở thành cây chủ lực của tỉnh. Bình quân, gần 270.000 hộ nông dân trồng dừa ở Vĩnh Long có thu nhập ổn định từ 100-150 triệu đồng/ha/năm.

Trong nhóm cây công nghiệp dài ngày, dừa có diện tích đứng thứ 4, chỉ sau cao su, cà phê và điều. Tuy nhiên, 10 năm về trước, dừa hoàn toàn không có vị trí trên bản đồ xuất khẩu. Bằng sự nỗ lực tự thân, đến năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của ngành dừa đã xấp xỉ 1 tỷ USD. Đầu năm 2024, dừa vào nhóm phát triển cây công nghiệp chủ lực quốc gia.

Sự chuyển mình này được thúc đẩy bởi sự phát triển của hơn 250 cơ sở chế biến, trong đó 80 doanh nghiệp tập trung vào chế biến sâu, cùng với sự xuất hiện của các trang trại dừa quy mô lớn. Dừa xiêm, với hương vị ngọt thanh đặc trưng, đã được cấp chỉ dẫn địa lý tại Bến Tre. Các sản phẩm đa dạng từ dừa, như xơ dừa, lá dừa và giá thể nông nghiệp, cũng mở ra tiềm năng lớn trong ngành chế biến và mỹ nghệ.

Tuy nhiên, ngành dừa Việt Nam cũng đối mặt không ít thách thức từ tập quán sản xuất truyền thống, biến đổi khí hậu, sâu bệnh, biến độ của giá cả thị trường...

Dừa đang được xem là “siêu thực phẩm toàn cầu”, với thị trường thế giới dự kiến tăng trưởng từ 3,5 tỷ USD (2023) lên 8,2 tỷ USD (2032). Trong bối cảnh đó, Việt Nam - nhà sản xuất dừa lớn thứ 7 thế giới - đã tận dụng cơ hội bằng một chiến lược phát triển rõ ràng:

Chính sách ưu tiên quốc gia: Chính phủ Việt Nam xếp dừa vào nhóm 6 cây công nghiệp chủ lực, được hưởng hỗ trợ đặc biệt về đất đai, tín dụng và xúc tiến thương mại.

Lợi thế hậu cần: Vị trí địa lý gần Trung Quốc giúp Việt Nam rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm chi phí logistics, mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt so với các đối thủ, đặc biệt là Thái Lan.

“Thị trường Trung Quốc, vốn trước đây phụ thuộc nhiều vào nguồn cung Thái Lan, nay đã chuyển mạnh sang nhập từ Việt Nam,” ông Tattawin Saruno, học giả độc lập và chuyên gia về quản lý nông nghiệp Thái Lan, nhận định.

Xuất khẩu dừa tươi và dừa chế biến sang Trung Quốc tăng hàng trăm phần trăm chỉ trong năm 2025, giúp Việt Nam củng cố vị thế là nguồn cung mới nổi của châu Á.

Khánh Vy