Người Mỹ phát minh ra robot hút bụi - vì sao giờ đây Trung Quốc 'đè bẹp' hết mọi đối thủ?

Robot hút bụi từng được coi là một câu chuyện thành công của Mỹ. Sản phẩm này được phát triển bởi các nhà khoa học tại Viện Công nghệ Massachusetts, những người đã thành lập công ty mang tên iRobot vào năm 1990. Cho đến ngày nay, nhiều người tiêu dùng vẫn sử dụng tên sản phẩm đột phá của công ty - Roomba - để chỉ tất cả các loại robot hút bụi.

Nhưng ba thập kỷ sau, Mỹ đã hoàn toàn mất đi vị thế thống trị trên thị trường mà chính họ đã tạo ra. Cũng như nhiều ngành công nghiệp khác, các công ty Trung Quốc hiện đang thống trị sản xuất robot hút bụi - và cách họ bắt kịp rồi sau đó thay thế các đối thủ Mỹ nói lên rất nhiều điều về tình trạng của nền kinh tế toàn cầu.

Theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường IDC, 5 nhà sản xuất robot vệ sinh hàng đầu thế giới hiện đều là của Trung Quốc: Roborock, Ecovacs, Dreametech, Xiaomi và Narwal Robotics, cùng nhau chiếm gần 70% thị trường toàn cầu về số lượng sản phẩm được xuất xưởng trong quý 2 năm 2025. iRobot của Mỹ đứng thứ sáu.

Đối với các công ty Mỹ, tổn thất kinh doanh là rất đáng kể. Robot hút bụi là một thị trường phát triển nhanh chóng, với lượng hàng xuất xưởng toàn cầu tăng 33% so với cùng kỳ năm trước, đạt 15,35 triệu chiếc trong nửa đầu năm, theo dữ liệu của IDC.

Điều này xảy ra như thế nào? Không chỉ đơn thuần là về giá cả. Trên cửa hàng Amazon tại Mỹ, giá cả giữa các thương hiệu lớn của Trung Quốc và Mỹ gần như không có sự chênh lệch. Roomba Vacuum 2 được bán với giá chỉ 165 đô la Mỹ vào giữa tháng 9, trở thành một trong những sản phẩm rẻ nhất trên thị trường.

Theo Claire Zhao, một nhà phân tích cấp cao tại IDC Trung Quốc, thành công của các thương hiệu Trung Quốc là nhờ vào việc đầu tư mạnh mẽ vào cả quảng bá và nghiên cứu phát triển.

"Các công ty Trung Quốc đã đạt được những kết quả đáng chú ý ở nước ngoài, nhanh chóng thúc đẩy doanh số và nhận diện thương hiệu thông qua thương mại điện tử", bà viết trong một báo cáo được công bố đầu tháng này. "Sự đổi mới công nghệ nhanh chóng trực tiếp nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm và lòng trung thành của người dùng".

Các thương hiệu Trung Quốc hiện đang đổ xô vào thị trường Mỹ và châu Âu. Sự cạnh tranh gay gắt giữa ngày càng nhiều công ty sản xuất đang buộc tất cả phải phát triển và tung ra sản phẩm mới nhanh hơn bao giờ hết.

Đầu tư vào R&D đã trở nên vô cùng quan trọng. Theo báo cáo tài chính của công ty, Ecovacs đã tăng chi tiêu từ 549 triệu nhân dân tệ (77 triệu đô la Mỹ) vào năm 2021 lên 1,34 tỷ nhân dân tệ chỉ trong ba quý đầu năm 2024. Roborock đã đầu tư 971 triệu nhân dân tệ vào năm ngoái, tương đương 8,1% tổng doanh thu.

Với việc các công ty hàng đầu ưu tiên mở rộng ra thị trường quốc tế, các thương hiệu đang tập trung vào việc phát triển các sản phẩm cao cấp. Janet Su, giám đốc bán hàng tại một nhà sản xuất thiết bị gia dụng có trụ sở tại tỉnh Quảng Đông, miền Nam Trung Quốc, cho biết máy hút bụi mới sở hữu mọi tính năng, từ trí tuệ nhân tạo tiên tiến đến cánh tay robot.

"Các công ty Trung Quốc đang chạy đua với nhau để ra mắt sản phẩm mới sau mỗi 6 tháng, hoặc thậm chí mỗi quý", Su phát biểu tại Triển lãm Sản phẩm Chất lượng Quảng Đông tại Quảng Châu tuần trước.

Và các công ty mới tiếp tục nhảy vào thị trường, nhìn thấy tiềm năng tăng trưởng to lớn trong tương lai. Theo Tianfeng Securities, hiện chỉ có khoảng 5% hộ gia đình Trung Quốc sở hữu robot hút bụi, so với khoảng 15% ở Hoa Kỳ.

Nhà sản xuất máy bay không người lái DJI, tập đoàn thiết bị gia dụng Midea và công ty khởi nghiệp robot Pudu Robotics gần đây đều đã ra mắt thiết bị robot hút bụi của riêng mình. Trong khi đó, các nhà sản xuất hàng đầu đang mở rộng danh mục đầu tư của mình để bao gồm nhiều giải pháp vệ sinh bằng robot và các thiết bị gia dụng truyền thống hơn, ông Zhao của IDC cho biết.

"Thị trường này vẫn còn tiềm năng lớn, nhưng mọi công ty đều phải đối mặt với áp lực rất lớn", ông Su nói.

Đức Nam