Bất ngờ với thị phần của các App cho vay online

FiinGroup mới đây đã có báo cáo về Tài chính thay thế trong thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam. 

Thị trường tài chính thay thế (Alternative Finance Market) bao gồm các mô hình tài chính hoạt động ngoài hệ thống định chế tài chính truyền thống, ứng dụng công nghệ và đổi mới để cung cấp các giải pháp tài chính linh hoạt. Các dịch vụ trong lĩnh vực này gồm cầm đồ (truyền thống và hiện đại), cho vay ngang hàng (P2P lending), huy động vốn cộng đồng (crowdfunding), tiền mã hóa, tài chính phi tập trung (DeFi) và các hình thức tài chính sáng tạo khác.

Cho vay thay thế (Alternative Lending) là hình thức vay từ các tổ chức ngoài hệ thống tín dụng truyền thống, hướng đến khách hàng chưa tiếp cận sâu dịch vụ tài chính hiện hữu. Đặc trưng bởi thủ tục đơn giản, khoản vay nhỏ, ngắn hạn, không cần thế chấp hay lịch sử tín dụng hoàn hảo. Mô hình này tận dụng công nghệ để cung cấp giải pháp cho vay linh hoạt. Các hình thức phổ biến gồm P2P Lending, PayDay Loan, cầm đồ thế hệ mới và mua trước trả sau (BNPL).

Mô hình dịch vụ cầm đồ có các đơn vị kinh doanh lớn như F88, Happy Money, Srisawad,….

Mô hình P2P (cho vay ngang hàng) có các công ty lớn như Tima, Lendbiz, Vnvon.com,…

Mô hình BNPL (mua trước trả sau) có các đơn vị lớn như Kredivo, Movi, Kaypay, Fundiin,…

Mô hình Payday là mô hình hoạt động với các doanh nghiệp cung cấp khoản vay trong ngày, gồm các công ty liên kết dưới đăng ký dịch vụ tư vấn tài chính hoặc tư vấn quản lý, ngoài ra còn có các Fintech cho vay thông qua các ứng dụng di động (mobile app) hoặc các nèn tảng trực tuyến (online platform). Tuy nhiên, nhiều Fintech chỉ đóng vai trò như 1 kênh bán hàng liên kết (affiliate) cho các công ty cho vay đăng ký dưới dịch vụ kinh doanh cầm đồ hoặc dịch vụ cung cấp tín dụng khác. Do đó, một phần dư nợ cho vay của các app cho vay như Doctor Dong, cayvang.vn, Money Cat, One Click,…thực tế được giải ngân và thuộc về các công ty cho vay khác như Saigon Credit, Safe Savings. Các công ty lớn hoạt động theo mô hình này có thể kể đến Doctor Dong, moneyveo, cayvang.vn,…

Trong các mô hình này, dịch vụ cầm đồ có khung pháp lý rõ ràng hơn và được quản lý chặt chẽ bởi các cơ quan chức năng, trong khi các mô hình khác vẫn thiếu hành lang pháp lý cụ thể.

Theo nghiên cứu của FiinGroup, tổng quy mô doanh thu của các tổ chức cho vay thay thế tăng trưởng 36,8%/năm trong giai đoạn 2021-2023.

Đáng chú ý, dựa theo số liệu có được năm 2023, thị phần của Dịch vụ cầm đồ chiếm 57,7%, cao nhất trong 4 mô hình cho vay thay thế. Payday (cho vay ngắn hạn) có thị phần lớn thứ 2, nhiều hơn cả BNPL và cho vay ngang hàng (P2P).

FiinGroup cho rằng, thị trường này có nhiều tiềm năng nhưng cũng đang đối mặt với thách thức lớn đến từ định kiến xã hội và khung pháp lý chưa hoàn thiện. Việt Nam chưa phát triển khung pháp lý hoàn thiện dành riêng cho các mô hình cho vay thay thế, hiện tại các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đang được quản lý bởi Luật Dân Sự và Luật Doanh Nghiệp và Luật Đầu tư.

Sau những cuộc thanh tra và bắt giữ liên quan đến tín dụng đen núp bóng dưới dịch vụ cho vay thay thế, một bộ phận người dân vẫn đánh đồng giữa 2 hoạt động này, khiến khách hàng ngần ngại trong sử dụng dịch vụ cho vay thay thế. Tình trạng này gây nhiều khó khăn cho dịch vụ tài chính thay thế trong việc tiếp cận khách hàng, đặt ra áp lực về việc khẳng định hình ảnh của tài chinh thay thế. Các dịch vụ tài chính thay thế cần tập trung cải thiện dịch vụ, nâng cao tính chuyên nghiệp và minh bạch, đồng thời thực hiện các chiến dịch truyền thông hiệu quả để xây dựng lòng tin khách hàng.

Thêm vào đó, các mô hình cho vay thay thế cũng vấp phải cạnh tranh từ các tổ chúc tín dụng truyền thống. Hiện nay những khách hàng có nhu cầu vay với số tiền nhỏ cũng đã được tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng, từ đó có thể làm giảm sự ưu tiên đối với các tổ chức cho vay thay thế.

Lan Anh