Chủ tài khoản qua đời không để lại di chúc, 500 triệu đồng tiền gửi nằm im trong ngân hàng suốt 5 năm

Khi chủ tài khoản ngân hàng qua đời mà không để lại di chúc, tiền gửi có được rút ngay không? Nhiều người tin rằng chỉ cần người thân mang giấy tờ tùy thân và giấy chứng tử đến ngân hàng là có thể nhận lại toàn bộ số tiền. Nhưng thực tế không đơn giản như vậy, có không ít trường hợp phải mất nhiều năm người thân của chủ tài khoản mới rút được toàn bộ số tiền.

Ví dụ điển hình là vụ việc dưới đây tại Sóc Trăng: chủ tài khoản qua đời không để lại di chúc, 500 triệu đồng trong số 1 tỷ đồng chứng chỉ tiền gửi bị “nằm im” tại ngân hàng suốt gần 5 năm, cho đến khi tòa án có phán quyết cuối cùng.

Theo Bản án số 08/2023/DS-ST ngày 23/02/2023 của TAND TP Sóc Trăng, tranh chấp phát sinh từ khoản tiền gửi trị giá 1 tỷ đồng của bà Nguyễn Hồng Ph tại Ngân hàng TMCP A, Chi nhánh Sóc Trăng. Khoản tiền này được gửi dưới hình thức chứng chỉ tiền gửi phát hành ngày 31/10/2017, đứng tên bà Ph.

Ngày 15/3/2018, bà Ph qua đời, không để lại di chúc. Sau đó, con riêng của chồng bà Ph là bà Cao Việt N (sinh năm 1960) thực hiện lo hậu sự, đứng tên khai tử cho bà Ph và làm các thủ tục liên quan đến di sản. Ngày 27/3/2018, Ủy ban nhân dân phường 2, TP Sóc Trăng xác nhận tờ khai quan hệ thừa kế theo pháp luật giữa ông Cao X (chồng bà Ph) và bà Nguyễn Hồng Ph, trong đó thể hiện vai trò của bà N. Đến ngày 24/4/2018, Văn phòng Công chứng Trần Thanh Dũng lập và công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế liên quan đến chứng chỉ tiền gửi nói trên.

Trên cơ sở đó, ngày 15/5/2018, bà Cao Việt N làm việc trực tiếp với Ngân hàng TMCP A, Chi nhánh Sóc Trăng, đề nghị nhận toàn bộ khoản tiền 1 tỷ đồng và lãi phát sinh. Phía ngân hàng ghi nhận yêu cầu nhưng chỉ đồng ý chi trả 50% số tiền gốc, tương đương 500 triệu đồng, kèm tiền lãi tính đến thời điểm đó. Phần còn lại là 500 triệu đồng cùng lãi tiếp tục phát sinh, ngân hàng chỉ chấp nhận chi trả khi có quyết định hoặc bản án của tòa án có hiệu lực pháp luật.

Về phía bà N, bà cho rằng mình là người duy nhất đủ điều kiện thừa kế hợp pháp từ bà Ph. Trước đó, bà là người trực tiếp chăm sóc, phụng dưỡng bà Ph lúc tuổi già, bệnh tật và tổ chức mai táng khi bà qua đời. Cùng với đó, một người con nuôi của bà Ph là ông Nguyễn Hồng H (sinh năm 1976) đã được tuyên bố chết ngày 11/3/2020, không còn phát sinh quyền, nghĩa vụ liên quan đến di sản.

Từ sau mốc 2018, không có thêm cá nhân nào khác đứng ra nhận hoặc tranh chấp khoản tiền gửi 1 tỷ đồng này. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn giữ nguyên quan điểm chỉ chi trả nốt phần còn lại khi có phán quyết của tòa án, nhằm tránh rủi ro pháp lý về sau.

Đến ngày 29/11/2022, TAND TP Sóc Trăng thụ lý vụ án dân sự về "tranh chấp di sản thừa kế" giữa nguyên đơn là bà Cao Việt N và bị đơn là Ngân hàng TMCP A. Ngày 11/01/2023, tòa ban hành Quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Tại phiên tòa, phía ngân hàng thừa nhận toàn bộ thông tin về khoản tiền gửi, xác nhận đã chi trả 500 triệu đồng cùng lãi cho bà N theo biên bản làm việc ngày 15/5/2018. Ngân hàng cũng xác nhận từ thời điểm bà Ph qua đời đến nay chỉ có bà Cao Việt N liên hệ yêu cầu nhận tiền. Tuy vậy, đại diện ngân hàng giữ quan điểm phần tiền còn lại chỉ được giải ngân khi có bản án, quyết định của tòa nhằm đảm bảo chi trả đúng người thừa kế.

Hội đồng xét xử xem xét các chứng cứ như trích lục khai tử, tờ khai quan hệ thừa kế, xác nhận của UBND phường 2 về việc bà N là người trực tiếp chăm sóc, lo mai táng cho bà Ph, văn bản khai nhận di sản, chứng chỉ tiền gửi, quyết định tuyên bố người con nuôi đã chết… Đồng thời ghi nhận thực tế là ngoài bà N không có người nào khác tranh chấp hay yêu cầu nhận số tiền gửi tiết kiệm này.

Tòa viện dẫn Điều 654 Bộ luật Dân sự 2015 về quan hệ thừa kế giữa con riêng và bố dượng, mẹ kế, theo đó nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau. Đối chiếu hồ sơ và lời khai, tòa xác định bà Cao Việt N là người thừa kế thuộc hàng thứ nhất và là người duy nhất thừa kế di sản của bà Nguyễn Hồng Ph theo pháp luật.

Từ đó, Bản án số 08/2023/DS-ST ngày 23/02/2023 tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Cao Việt N, buộc Ngân hàng TMCP A phải giao trả 500 triệu đồng tiền gốc còn lại cùng 135 triệu đồng tiền lãi tính đến kỳ hạn ngày 30/10/2022. Vụ việc khép lại sau gần 5 năm kể từ khi chủ tài khoản qua đời.

Thu Thuỷ