Có thể bị cấm tham gia đấu giá đất 5 năm nếu trúng nhưng bỏ cọc, đề xuất nâng tiền cọc lên 50%

Bộ Tư pháp vừa có tờ trình dự thảo Nghị quyết xử lý vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất khi giao, cho thuê đất.

Theo dự thảo, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động đấu giá đất còn tồn tại hạn chế như tình trạng trả giá cao bất thường, có dấu hiệu thông đồng, dìm giá, nâng giá, cấu kết thao túng giá hay lợi dụng để trục lợi rồi bỏ cọc. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản, gây sự chú ý của dư luận.

Cụ thể, năm 2024, huyện Hoài Đức cũ (TP Hà Nội) tổ chức đấu giá 19 lô đất tại thôn Lòng Khúc, xã Tiền Yên, lô đất cao nhất được trả giá 133,3 triệu đồng/m2, gấp 18 lần giá khởi điểm. Người tham gia đấu giá đã thức xuyên đêu để đấu giá nhưng có 8 lô đất bị bỏ cọc.

Tại huyện Thanh Oai cũ (TP Hà Nội) 68 lô đất tại thôn Thanh Thần, xã Thanh Cao được mang ra đấu giá, giá trúng cao nhất 100 triệu đồng/m2, gấp 8 lần khởi điểm. Tuy nhiên, có tới 56 lô đất bị bỏ cọc. Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại quận Hà Đông cũ (TP Hà Nội), 80% lô đất được mang ra đấu giá cũng bị bỏ cọc.

Dự thảo đã bổ sung chế tài cụ thể xử lý tình trạng bỏ cọc sau khi trúng đấu giá đất. Theo đó, người bỏ cọc phải bồi thường toàn bộ các thiệt hại phát sinh từ việc tổ chức cuộc đấu giá (giá dịch vụ, chi phí tổ chức) nhưng bị hủy kết quả. Họ cũng bị cấm tham gia đấu giá từ 2 đến 5 năm. Trường hợp trúng đấu giá nhưng không nộp đầy đủ cũng bị cấm từ 6 tháng đến 3 năm.

Dự thảo cũng nâng mức tiền đặt cọc của cá nhân tham gia đấu giá đất lên tối thiểu 20%, tối đa 50%. Theo quy định hiện hành, mức tiền đặt trước khi đấu giá tối thiểu 5% nếu giao đất ở cho cá nhân và 10% nếu là dự án đầu tư, tối đa 20%. Bộ Tư pháp cho rằng đây là giải pháp giúp ngăn chặn tình trạng lợi dụng hoạt động đấu giá để trục lợi rồi sau đó bỏ cọc.

Nếu được thông qua, Nghị quyết này sẽ có hiệu lực từ ngày ban hành đến ngày 28/2/2027.

Giải thích thêm về chế tài bỏ cọc đấu giá đất, Bộ Tư pháp cho biết bộ Luật Dân sự quy định cá nhân, pháp nhân lạm dụng quyền dân sự để thực hiện hành vi trái pháp luật, Tòa án có thể không bảo vệ một phần hoặc toàn bộ quyền của họ, buộc bồi thường nếu gây thiệt hại. Như vậy, việc quy định chế tài cấm tham gia đấu giá đất nếu bỏ cọc không được coi là hạn chế quyền công dân, quyền con người.

Ngoài ra, việc đấu giá tài sản là một phương thức mua bán tài sản, không phải ngành nghề kinh doanh nên đề xuất này cũng không hạn chế quyền tự do kinh doanh được quy định trong Hiến pháp, theo cơ quan soạn thảo.

Tâm Nguyên