Công bố Dự thảo lần 3 Nghị định Kinh doanh xăng dầu, 2 'ông lớn' nhà nước nắm 70% thị phần có thể hưởng lợi thế nào?
Khác với dự thảo lần 2, theo bản lần 3, chi phí kinh doanh định mức sẽ được điều chỉnh hàng năm dựa trên Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bởi Bộ Công thương và Bộ Tài chính.
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex, mã chứng khoán PLX) và Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV OIL, mã chứng khoán OIL) thu hút sự chú ý lớn trong 2 tuần vừa qua khi cổ phiếu PLX và OIL - dù hạ nhiệt một chút - nhưng đều ghi nhận sự chinh phục mốc giá lịch sử.
Mức giá đóng cửa đạt được cao nhất trong tuần của OIL là 14.600 đồng và PLX là 46.800 đồng - đều là múc giá cao nhất từ tháng 4/2022 đến nay.
Trong khi Dự thảo Nghị định lần 2 về kinh doanh xăng dầu tiếp tục được đưa ra phân tích để đánh giá về lợi ích đem lại cho 2 doanh nghiệp phân phối xăng dầu lớn nhất Việt Nam (đang nắm 70% thị phần) thì Bộ Công Thương đã công bố bản dự thảo Nghị định lần 3 về kinh doanh xăng dầu, dự kiến sẽ thay thế Nghị định 83/2014, Nghị định 95/2021 và Nghị định 80/2023.
Dự thảo có một số điểm khác so với bản dự thảo lần 2 được công bố hồi tháng 4/2024.
Nguồn: Vietcap
Theo tổng hợp của CTCK Vietcap, dự thảo lần 3 vẫn duy trì mục tiêu của dự thảo lần 2 là: (1) Cho phép các thương nhân phân phối xăng dầu tự định giá bán lẻ xăng dầu trong phạm vi giá trần do Chính phủ quy định và (2) Giảm số khâu trung gian.
Những thay đổi đáng kể so với dự thảo lần 2 là theo dự thảo lần 3, chi phí kinh doanh định mức sẽ được điều chỉnh hàng năm dựa trên Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bởi Bộ Công thương và Bộ Tài chính. Các thương nhân đầu mối/phân phối xăng dầu sẽ ấn định giá bán lẻ dựa trên chi phí tạo nguồn (chi phí đầu vào) và các khoản liên quan cộng với chi phí kinh doanh định mức và lợi nhuận định mức, miễn là thấp hơn giá trần.
Điều này khác với dự thảo lần 2, vốn cho phép các thương nhân đầu mối/phân phối xăng dầu xác định tổng chi phí kinh doanh và lợi nhuận định mức (dao động từ 1.800 đồng-2.500 đồng) để tính giá bán lẻ.
Điểm khác biệt thứ 2 là ấn định số ngày tồn kho là 20 ngày, so với 30 ngày trong dự thảo lần 2.
Đồng thời, ấn định chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu là 7 ngày, so với 7 hoặc 15 ngày trong dự thảo lần 2.
Theo Vietcap, dự thảo lần 3 sẽ có tác động tương tự hoặc tích cực hơn một chút đối với các thương nhân phân phối xăng dầu so với dự thảo lần 2, vì dự thảo này phản ánh chi phí kinh doanh thực tế của các nhà phân phối xăng dầu tốt hơn.
Tác động tích cực của việc giảm số ngày tồn kho từ 30 xuống 20 ngày và giảm chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu từ 7 - 15 ngày xuống 7 ngày sẽ bù đắp cho tác động tiêu cực nhẹ từ việc thay đổi cách tính giá bán lẻ. Ngoài ra, một trọng điểm khác tại dự thảo lần 3 là cho phép thương nhân đầu mối kinh doanh nhiên liệu hàng không đàm phán giá nhiên liệu máy bay với khách hàng dựa trên cơ chế thị trường, điều mà Vietcap cho rằng sẽ hỗ trợ cho mảng kinh doanh nhiên liệu máy bay của Petrolimex (PLX) trong dài hạn.
Các doanh nghiệp tham gia kinh doanh xăng dầu (trừ nhà máy lọc dầu) được phân loại thành 3 nhóm: (1) thương nhân đầu mối, (2) thương nhân phân phối và (3) thương nhân bán lẻ. Ngoài ra, thương nhân đầu mối có thể có kênh phân phối, bán lẻ riêng. Hai thương nhân đầu mối có kênh phân phối và bán lẻ lớn nhất Việt Nam chính là Petrolimex (PLX) và PV Oil (OIL).
Theo ước tính, Việt Nam hiện có hơn 17.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu, cung cấp hàng chục triệu tấn sản phẩm cho người tiêu dùng mỗi năm. Khoảng gần 70% thị phần xăng dầu dựa trên doanh thu nội địa được nắm giữ bởi Petrolimex và PV Oil.
Trong đó, Petrolimex dẫn đầu với thị phần 50% cùng 5.500 cửa hàng trên toàn quốc. PV Oil xếp thứ 2 với thị phần 18% cùng 700 cửa hàng trực thuộc. Trong quý đầu năm 2024, tổng doanh thu của Petrolimex và PV Oil lên đến gần 105.000 tỷ đồng, cao nhất kể từ quý 2/2022.
Một con số ước tính từ VNDIRECT cho biết, sản lượng xăng dầu của Petrolimex trong Q1/24 tăng hơn 10% so với cùng kỳ và cao hơn 18% so với sản lượng bán trung bình theo quý trong 5 năm qua.
Sản lượng tiêu thụ tăng đáng kể cho thấy có thể Petrolimex đã giành được thị phần từ các nhà phân phối nhỏ hơn khác, đặc biệt là từ một số thương nhân kinh doanh xăng dầu và nhà phân phối đã bị thu hồi giấy phép hoạt động trong thời gian gần đây như Xuyên Việt Oil và Hải Hà Petro.
Tại ĐHCĐ thường niên 2024, Petrolimex cũng đã chia sẻ rằng tình hình này đã có tác động tích cực tới thị phần của doanh nghiệp.
Cộng tác viên