Cú 'sập' thị trường tiền số đêm 10/10 khủng khiếp thế nào: 1,6 triệu tài khoản trên thế giới về 0, hơn 19 tỷ USD bị thanh lý chỉ trong 24 giờ

Trước khi đi ngủ tối 10 tháng 10, anh Minh — một nhà đầu tư crypto có nhiều năm kinh nghiệm — vẫn thấy mọi thứ trong tầm kiểm soát. Bitcoin khi đó đang giao dịch quanh 120.000 USD, cao hơn đáng kể so với vùng mua của anh. Vị thế Long 20x vẫn xanh, tài khoản vẫn ở mức khiến anh cảm thấy tự tin, an toàn. Anh tắt điện thoại, tự nhủ sáng mai có thể sẽ chốt một phần lợi nhuận.

Nhưng khi thức dậy, thứ đập vào mắt anh không phải là biểu đồ giá, mà là một email từ Binance với dòng mở đầu mà không một nhà đầu tư nào muốn đọc: "We regret to inform you that…" — chúng tôi rất tiếc phải thông báo rằng toàn bộ vị thế của bạn đã bị thanh lý do không đáp ứng yêu cầu ký quỹ. Anh bật dậy, mở ứng dụng kiểm tra lại: số dư về 0, tất cả lệnh đã bị đóng. Không có lỗi hệ thống nào cả, chỉ đơn giản là giá đã rơi quá nhanh trong đêm, xuyên qua mức thanh lý trước khi anh kịp trở tay.

"Tối qua mọi thứ vẫn ổn, sáng dậy thì không còn gì cả. Tay trắng mất rồi", anh kể lại trên một nhóm chat sáng 12/10, tâm trạng vẫn chưa hết bàng hoàng.

Câu chuyện của anh Minh chỉ là một trong 1,6 triệu tài khoản trên toàn thế giới bị thanh lý trong đêm 10/10, rạng sáng 11/10 vừa qua, một con số kỷ lục. Trong vòng chưa đầy 24 giờ, tổng giá trị vị thế bị quét sạch trên các sàn giao dịch tiền số đã vượt 19 tỷ USD, đánh dấu sự kiện thanh lý lớn nhất trong lịch sử thị trường crypto.

Theo dữ liệu từ CoinGlass, Blockworks và CoinDesk, sự kiện này khởi phát sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố áp thuế 100% lên hàng hóa công nghệ nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời tăng cường kiểm soát xuất khẩu phần mềm. Thông tin được công bố vào khoảng rạng sáng theo giờ Việt Nam, ngay lập tức tạo ra cú sốc tâm lý trên toàn thị trường tài chính. Crypto — vốn đang ở trong giai đoạn tăng giá kéo dài nhiều tuần với lượng vị thế Long đòn bẩy cao — trở thành nơi chịu phản ứng mạnh nhất.

Chỉ vài phút sau khi tin được phát đi, giá Bitcoin bắt đầu trượt xuống. Từ mốc 120.000 USD, giá nhanh chóng xuyên thủng 115.000 rồi 110.000 USD và chạm đáy 102.000 USD trước khi bật lại. Cú rơi thảm khốc khiến các lệnh Long bị buộc phải đóng vị thế. Khi các vị thế này bị thanh lý hàng loạt, chuỗi bán lan rộng như hiệu ứng domino. Theo thống kê của CoinGlass, chỉ trong giờ tồi tệ nhất, khoảng 7 tỷ USD vị thế đã bị ép phải đóng, kéo toàn bộ thị trường vào vòng xoáy giảm giá.

Tổng cộng trong ngày, hơn 19 tỷ USD vị thế đã bị thanh lý, trong đó khoảng 16,7 tỷ USD là thanh lý các lệnh Long. Bitcoin dẫn đầu với 5,34 tỷ USD vị thế Long bị xóa, tiếp theo là Ethereum với 4,39 tỷ USD, Solana khoảng 2 tỷ USD, cùng hàng loạt altcoin khác bị cuốn vào đợt bán tháo. Tổng vốn hóa thị trường crypto giảm gần 9% chỉ trong một ngày, theo Blockworks.

Một điểm nổi bật của sự kiện này là vai trò của Hyperliquid — sàn giao dịch phái sinh đang nổi lên nhanh chóng. Riêng trên nền tảng này, khoảng 10,3 tỷ USD vị thế bị thanh lý, trong đó 9,3 tỷ USD là Long. Theo CoinDesk, hơn 6.300 ví bị ảnh hưởng, và hơn 1.000 tài khoản trong số đó bị "quét sạch" hoàn toàn chỉ trong vài giờ.

Tác động cũng lan sang các sàn lớn như Binance, Bybit và OKX. Trong giai đoạn cao điểm, độ sâu thị trường sụt giảm, spread giãn mạnh, hệ thống khớp lệnh chậm, nhiều người dùng phản ánh tình trạng báo giá trễ. Binance sau đó thông báo sẽ xem xét bồi thường cho những trường hợp bị ảnh hưởng bởi lỗi báo giá trong đêm biến động.

Các hãng tin quốc tế đồng loạt gọi đây là "largest liquidation event in crypto history". Bloomberg và Economic Times nhấn mạnh quy mô của cú sập vượt xa các đợt điều chỉnh năm 2020 và 2021. CoinDesk thì phân tích rằng đây là kết quả của một cú sốc vĩ mô bất ngờ kết hợp với cấu trúc đòn bẩy mong manh trong thị trường.

Đối với cộng đồng nhà đầu tư, đêm 10/10 là một lời nhắc nhở rõ ràng về mức độ rủi ro của giao dịch đòn bẩy trong thị trường crypto. Việc sử dụng đòn bẩy cao trong một thị trường có thể đảo chiều chỉ bởi một tuyên bố chính sách quốc tế là một chiến lược đầy nguy hiểm. Nhiều trader cá nhân, như anh Minh, không mắc lỗi kỹ thuật — họ chỉ đơn giản là đi ngủ trong lúc thị trường thay đổi quá nhanh và không kịp phản ứng.

Sự kiện này cũng làm dấy lên tranh luận về tính bền vững của các cơ chế thanh lý tự động. Khi nhiều vị thế được mở dày đặc ở cùng một vùng giá, một cú giảm đột ngột có thể kích hoạt phản ứng dây chuyền, khiến thanh lý lan rộng nhanh hơn khả năng phản ứng của hệ thống. Một số chuyên gia cho rằng thị trường cần thêm các cơ chế bảo vệ, giới hạn mức đòn bẩy tối đa, và cải thiện khả năng công bố dữ liệu thanh lý theo thời gian thực để giảm nguy cơ sụp đổ dây chuyền.

Với những người tham gia thị trường, bài học sau cùng vẫn không thay đổi: lợi nhuận cao luôn đi kèm rủi ro lớn. Đòn bẩy có thể khuếch đại lợi nhuận khi thị trường thuận lợi, nhưng cũng có thể xóa sạch tài khoản trong vài phút khi dòng tiền đổi chiều. Đêm 10 tháng 10 năm 2025 sẽ được nhớ đến không chỉ như một kỷ lục thanh lý, mà như một lời cảnh báo đắt giá cho toàn bộ hệ sinh thái crypto — rằng chỉ cần một cú sốc đủ mạnh từ thế giới thật, mọi vị thế trên giấy có thể tan biến trước khi bạn kịp mở mắt.

Minh Quân