Cuộc đua công nghệ trên từng bánh xe: Khi các ứng dụng trên chiếc điện thoại thay đổi định nghĩa giao thông số ở Việt Nam

Từ một khái niệm mới lạ, gọi xe công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị tại Việt Nam. Hiện nay, trong điện thoại của bất kỳ người dân đô thị nào tại Việt Nam cũng sự hiện diện của những biểu tượng ứng dụng như Grab, Be, hay Xanh SM. Chúng đã trở nên quen thuộc như một phần tất yếu của cuộc sống và không còn đơn thuần là công cụ để đặt một chuyến xe, mà đã trở thành những "cánh cổng số" dẫn tới một thế giới dịch vụ tiện ích. 

Cuộc chiến giành giật từng người dùng không còn nằm ở những cuốc xe giá rẻ, mà đã âm thầm chuyển dịch thành một cuộc đua công nghệ khốc liệt, nơi dữ liệu, thuật toán và hệ sinh thái đang định hình lại hoàn toàn bộ mặt giao thông và thói quen tiêu dùng của người Việt.

Từ kẻ khai phá đến cuộc chơi "tam mã"

Thập kỷ trước, khái niệm "gọi xe công nghệ" vẫn còn xa lạ. Sự xuất hiện của Grab và Uber vào năm 2014 như một "cú hích" mạnh mẽ, không chỉ làm thay đổi thói quen di chuyển của hàng triệu người dân mà còn buộc các hãng taxi truyền thống phải bước vào một cuộc chuyển đổi số đầy đau đớn. Hai "ông lớn" trong ngành gọi xe này đã thành công trong việc "giáo dục" thị trường, biến chiếc điện thoại thành một công cụ đặt xe không thể thiếu. Họ là kẻ tiên phong trong việc ứng dụng thuật toán, kết nối tài xế và hành khách, xây dựng một hệ thống thanh toán không tiền mặt và khởi đầu cho cuộc chiến "đốt tiền" vào khuyến mãi để thay đổi thói quen người dùng, thu hút tài xế.

Chương đầu tiên của cuộc chiến này kết thúc vào năm 2018 với việc Uber chính thức rút lui khỏi thị trường Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam, sau khi bán lại mảng kinh doanh của mình cho Grab. 

Tưởng chừng thị trường sẽ rơi vào thế độc tôn nhưng Gojek - đối thủ tới từ Indonesia (với thương hiệu ban đầu là Go-Viet) và Be Group (ứng dụng gọi xe thuần Việt) đã xuất hiện khiến thị trường trở nên sôi động hơn.

Be Group tham gia vào cuộc chơivới tham vọng xây dựng một hệ sinh thái số cho người Việt. Siêu ứng dụng này không chỉ cạnh tranh về giá, mà còn định vị mình là một nền tảng mở, hợp tác với các đối tác trong nước, từ ngân hàng (VPBank) đến các dịch vụ vận tải khác.

Và rồi, năm 2023 sự ra đời của Xanh SM đã tạo nên một cuộc chơi mới. Đây không chỉ đơn thuần là một ứng dụng gọi xe mới. Được hậu thuẫn bởi tiềm lực khổng lồ từ Vingroup, Xanh SM là một "kẻ phá vỡ cuộc chơi" đúng nghĩa. Họ không cạnh tranh bằng mô hình kinh tế chia sẻ (sharing economy) truyền thống, mà bằng một mô hình hoàn toàn khác biệt: sở hữu 100% đội xe điện VinFast, tài xế được tuyển dụng và đào tạo bài bản. Xanh SM đã biến cuộc đua công nghệ thành một cuộc đua về cả mô hình kinh doanh và phát triển bền vững.

Tới hiện tại, sau khi Gojek rút khỏi thị trường Việt Nam vào 2024, thị trường gọi xe công nghệ đang chứng kiến cuộc đua tam mã bao gồm Grab, Xanh SM và Be Group.

Theo báo cáo chung về thị trường gọi xe công nghệ bao gồm cả xe máy và taxi của Rakuten Insight (tháng 5/2025), Grab dẫn đầu về tần suất sử dụng, với 55% người dùng tại các thành phố lớn và 54% tại các vùng khác cho biết họ sử dụng ứng dụng này. Xanh SM xếp thứ hai với khoảng 32% người dùng và Be đứng ở vị trí thứ 3 với 9% người dùng.

Còn theo báo cáo quý II/2025 của công ty nghiên cứu thị trường Mordor Intelligence, Xanh SM tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu thị trường taxi Việt Nam với 44,68% thị phần, vượt xa Grab (36,08%). Mordor Intelligence ước tính giá trị thị trường gọi xe Việt Nam đạt 1,05 tỷ USD năm 2025, và có thể tăng tới 2,56 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) khoảng 19,5%.

Cuộc đua xây dựng hệ sinh thái toàn diện

Nếu giai đoạn đầu là cuộc chiến về độ phủ và giá cả, thì giai đoạn hiện tại là cuộc đua về chiều sâu công nghệ và tầm nhìn hệ sinh thái. Công nghệ không còn chỉ là thuật toán kết nối đơn thuần, mà đã trở thành "xương sống" cho một cơ thể dịch vụ phức tạp hơn nhiều. Mục tiêu cuối cùng không phải là thắng một cuốc xe, mà là giữ chân người dùng trọn vẹn trong thế giới số của riêng mình. 

Sự khác biệt trong chiến lược của ba ông lớn này đang định hình nên các lối đi riêng cho tương lai của ngành.

Khái niệm "siêu ứng dụng" (super-app) chính là kim chỉ nam cho cuộc đua này. Grab là ví dụ điển hình khi liên tục tích hợp các dịch vụ từ giao đồ ăn (GrabFood), đi chợ hộ (GrabMart) cho đến giao hàng (GrabExpress) và thanh toán qua ví điện tử. Nền tảng này dựa vào sức mạnh của dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa hoạt động, từ việc đưa ra mức giá linh hoạt theo thời gian thực đến điều phối tài xế một cách hiệu quả.

Trong khi đó, Be Group chọn hướng đi xây dựng một hệ sinh thái mở mang đậm dấu ấn Việt. Cũng biến mình trở thành siêu ứng dụng, Be hiện có BeFood, BeDelivery, Be giúp việc... Thay vì tự mình làm tất cả, Be đẩy mạnh hợp tác với các đối tác lớn. Nước đi chiến lược là việc tích hợp sâu với ngân hàng số Cake by VPBank, cho phép người dùng tiếp cận các sản phẩm tài chính như thanh toán hay vay tiêu dùng ngay trên nền tảng gọi xe. 

Xanh SM lại tạo ra một sự khuấy động thực sự khi không đi theo mô hình kinh tế chia sẻ truyền thống. Tân binh Xanh SM dù tập trung vào vận tải, cũng đang xây dựng một hệ sinh thái theo chiều dọc, kết nối nhà sản xuất xe (VinFast) với hạ tầng trạm sạc và dịch vụ vận hành. Mới đây nhất thương hiệu này cũng đã lấn sân sang mảng giao đồ ăn với Xanh Ngon.

Công ty sở hữu 100% phương tiện là xe điện VinFast, có đội ngũ tài xế được tuyển dụng và đào tạo bài bản, đồng thời được hậu thuẫn bởi hệ sinh thái trạm sạc của công ty mẹ. Cách tiếp cận này giúp Xanh SM kiểm soát chặt chẽ chất lượng dịch vụ, từ độ mới của xe đến thái độ của tài xế, đồng thời đánh mạnh vào yếu tố "giao thông xanh" vốn đang là xu hướng toàn cầu.

Cuộc đối đầu giữa 3 ứng dụng gọi xe công nghệ cho thấy thị trường giao thông số Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới. Lợi thế cạnh tranh giờ đây không còn chỉ phụ thuộc vào các chương trình khuyến mãi, mà được quyết định bởi chiều sâu công nghệ, sự độc đáo của mô hình kinh doanh và khả năng tạo ra một hệ sinh thái dịch vụ toàn diện, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng.

Thúy Hạnh