Đề xuất mới: Người dân lắp điện mặt trời mái nhà không cần thông báo EVN

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 57/2025/NĐ-CP về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn, cùng Nghị định 58/2025/NĐ-CP về phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới. 

Một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất bỏ quy định người dân phải thông báo với EVN khi lắp điện mặt trời mái nhà tự dùng, nhằm đơn giản hóa thủ tục và khuyến khích người dân tham gia sản xuất năng lượng sạch.

Theo dự thảo, hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu, không đấu nối với lưới điện quốc gia sẽ được miễn thủ tục thông báo với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Thay vào đó, người dân chỉ cần gửi thông báo tới Ủy ban nhân dân cấp xã nơi lắp đặt để địa phương nắm thông tin. Riêng hệ thống có đấu nối lưới điện, người dân chỉ cần gửi mẫu thông báo đến UBND cấp xã, sau đó UBND sẽ chuyển lại cho đơn vị điện lực để theo dõi và phục vụ quản lý kỹ thuật.

Đáng chú ý, những hộ gia đình lắp hệ thống có công suất dưới 1 kW được đề xuất miễn hoàn toàn việc thông báo. Đây là nhóm lắp đặt nhỏ lẻ, chủ yếu phục vụ nhu cầu điện gia đình, nên việc bỏ thủ tục này được đánh giá là hợp lý, giảm gánh nặng hành chính cho người dân.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng đề xuất nới giới hạn lượng điện dư được phép bán lại cho lưới quốc gia, từ mức khoảng 20% sản lượng phát (theo quy định cũ) lên tối đa 50% sản lượng điện phát ra tại inverter, kể cả phần điện đã lưu trữ trong pin. Quy định mới này, nếu được thông qua, sẽ mở ra cơ hội cho các hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ khai thác hiệu quả hơn nguồn năng lượng mặt trời, đồng thời góp phần giảm áp lực nguồn cung điện quốc gia.

Đối với các hệ thống có đấu nối trung áp trở lên hoặc có bán điện ra lưới, dự thảo yêu cầu phải đăng ký phát triển với Sở Công Thương địa phương để được kiểm tra điều kiện kỹ thuật. Các hệ thống này phải có thiết bị chống phát điện ngược lên lưới, bảo đảm an toàn hệ thống điện và có khả năng kết nối giám sát từ xa theo yêu cầu của đơn vị quản lý.

Cùng với đề xuất trên, Bộ Công Thương cũng đang sửa đổi Nghị định 57/2025 để mở rộng cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA). Theo đó, không chỉ doanh nghiệp lớn mà cả đơn vị bán lẻ điện trong khu công nghiệp, khu công nghệ cao hoặc trung tâm dữ liệu cũng có thể tham gia mua điện trực tiếp từ các nhà máy năng lượng tái tạo. Giá điện trong trường hợp này có thể do hai bên tự thỏa thuận, thay vì phải qua EVN như trước đây.

Theo Bộ Công Thương, việc sửa đổi hai nghị định nói trên là cần thiết sau hơn nửa năm triển khai, bởi thực tế cho thấy vẫn còn nhiều vướng mắc, đặc biệt là các thủ tục rườm rà, chồng chéo và chưa tạo được điều kiện thuận lợi cho hộ dân, doanh nghiệp đầu tư năng lượng sạch. Bộ nhấn mạnh, mục tiêu là tạo hành lang pháp lý linh hoạt, thông thoáng để khuyến khích đầu tư, mở rộng cơ hội cho năng lượng tái tạo phát triển mạnh mẽ, phù hợp với định hướng chuyển dịch xanh mà Chính phủ đang theo đuổi.

Kỳ Thư