Diễn đàn Kinh tế mùa Thu HEF 2025: Giới trẻ bàn về AI, đạo đức số và tương lai nhân tài Việt Nam

Trong phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được nhấn mạnh mục tiêu của HEF năm nay là truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, làm rõ vai trò của họ trong “chuyển đổi kép” – vừa chuyển đổi số, vừa chuyển đổi xanh vì phát triển bền vững. Thành phố kỳ vọng thông qua các tọa đàm, góc nhìn từ giới trẻ, chuyên gia và doanh nghiệp sẽ góp phần định hình chính sách về nhân lực số, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI).

Tiếng nói từ WEF, UNESCO và các gương mặt trẻ

Ông Stephan Mergenthaler – Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) chia sẻ bối cảnh thế giới đang bước vào thời kỳ mà AI, kinh tế xanh và công nghệ sâu tác động đến mọi quyết định của chính phủ và doanh nghiệp. Ông kêu gọi người trẻ Việt Nam không chỉ dừng lại ở vai trò “người dùng công nghệ” mà phải trở thành lực lượng kiến tạo, tham gia định hình chính sách và sản phẩm cho tương lai.

Phiên trao đổi cùng giới trẻ do Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam, ông Jonathan Wallace Baker điều phối, với sự tham gia của nhiều gương mặt trẻ tiêu biểu: nhà khởi nghiệp, nhà hoạt động xã hội, sinh viên và nhà khoa học trẻ. Những câu chuyện khởi nghiệp công nghệ, ứng dụng AI trong giáo dục, y tế, môi trường… cho thấy một thế hệ tự tin hội nhập, nhưng cũng đối mặt với áp lực phải học suốt đời và liên tục cập nhật kỹ năng mới.

Đại diện Chính phủ Việt Nam, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh thanh niên là trung tâm trong chiến lược phát triển kinh tế số, kinh tế tri thức. Việc tham gia các sân chơi toàn cầu như WEF, UNESCO, Liên Hợp Quốc… là cơ hội để người trẻ Việt Nam “lớn lên cùng thế giới” chứ không đi sau.

CTO CMC: Cần khung năng lực AI quốc gia và hạ tầng mở cho mọi người

Trong phiên phát biểu truyền cảm hứng với chủ đề “AI cho mọi người và vai trò của giới trẻ trong việc dẫn dắt chuyển đổi”, ông Đặng Văn Tú, Phó Chủ tịch SVP/Giám đốc Công nghệ (CTO) Tập đoàn Công nghệ CMC, cho rằng thanh niên Việt Nam đang đứng trước “cơ hội chưa từng có” để bứt phá trong lĩnh vực AI, nhưng khoảng cách về kỹ năng và hạ tầng vẫn là thách thức lớn.

Từ góc nhìn doanh nghiệp công nghệ, CTO CMC đề xuất bốn nhóm chính sách và mô hình hợp tác để mở rộng nguồn nhân lực AI ở tầm quốc gia:

Thứ nhất, xây dựng Khung năng lực kỹ năng AI quốc gia.

Khung này cần mô tả rõ các nhóm năng lực mà học sinh, sinh viên, kỹ sư, công chức và chuyên gia phải đạt được ở từng bậc trình độ. Khi có chuẩn chung, trường đại học, cơ sở đào tạo và doanh nghiệp có thể thiết kế chương trình “ăn khớp” với nhau, giúp việc đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng AI được triển khai nhanh, đồng bộ trên toàn quốc.

Thứ hai, đổi mới mô hình hợp tác đại học – doanh nghiệp.

Theo ông Tú, trường đại học thường cập nhật lý thuyết nhanh, trong khi doanh nghiệp có dữ liệu thật, hạ tầng thật và bài toán thực tế. Mô hình hiệu quả là “đồng giảng dạy”: đại học lo nền tảng, doanh nghiệp mang phòng lab AI, bộ dữ liệu, dự án thực tế và lộ trình nghề nghiệp vào lớp học. CMC đang triển khai cách làm này với Trường Đại học CMC và một số đối tác, nhưng cần mở rộng trên bình diện quốc gia.

Thứ ba, đầu tư hạ tầng AI mở cho đào tạo và thử nghiệm.

“Kỹ năng AI không thể phát triển nếu người trẻ không được chạm vào GPU, dữ liệu, sandbox và các nền tảng AI công khai để xây agent, mô hình và ứng dụng,” ông Tú nhấn mạnh. Theo ông Tú, những nền tảng như C-OpenAI và chiến lược AI-X của CMC được xây dựng với mục tiêu cung cấp công cụ, API mô hình và dịch vụ AI-as-a-Service cho hàng triệu người dùng Việt Nam, đặc biệt là sinh viên, startup và doanh nghiệp nhỏ.

Thứ tư, tăng cường hợp tác toàn cầu về đào tạo và nghiên cứu AI.

CTO CMC đề xuất Việt Nam đẩy mạnh hợp tác với các tập đoàn công nghệ và phòng thí nghiệm nghiên cứu hàng đầu để cùng đào tạo kỹ sư LLM, chuyên gia an toàn AI và đội ngũ xây dựng khung quản trị AI. Theo ông, “không thể nói tới chủ quyền số, chủ quyền AI nếu không có đội ngũ người Việt đủ năng lực làm chủ hệ thống và luật chơi”.

“Bốn trụ cột này không chỉ giúp Việt Nam có thêm kỹ sư, mà quan trọng hơn là hình thành thế hệ nhân tài có thể thiết kế và dẫn dắt các giải pháp AI cho cả khu vực,” ông Tú nói.

Chính sách nhân tài số: Việt Nam không chỉ là ‘người dùng AI’

Trong phiên Toạ đàm “Chính sách phát triển nhân tài trong kỷ nguyên số”, ông Đặng Văn Tú cùng đại diện UNESCO, các trường đại học quốc tế và doanh nghiệp Việt Nam bàn sâu về cách xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Tại đây, CTO CMC nhấn mạnh vai trò của việc Việt Nam chủ động tham gia các khung khổ toàn cầu như Global Digital Compact và Khuyến nghị của UNESCO về đạo đức AI. Theo ông, điều này quan trọng trên ba phương diện:

Xây dựng niềm tin quốc tế: thế giới muốn AI an toàn, bao trùm, minh bạch và lấy con người làm trung tâm. Khi Việt Nam gắn với các chuẩn mực này, chúng ta gửi thông điệp về một quốc gia phát triển và ứng dụng AI có trách nhiệm.

Tạo nền tảng hợp tác xuyên biên giới: chuẩn mực chung giúp nền tảng, dịch vụ số và thực hành dữ liệu của Việt Nam dễ dàng kết nối với các đối tác ASEAN, châu Âu và nhiều khu vực khác, tạo điều kiện cho doanh nghiệp công nghệ Việt xuất khẩu dịch vụ AI.

Định hình bản sắc chiến lược của Việt Nam trong kỷ nguyên AI: thay vì chỉ được nhìn nhận là thị trường người dùng công nghệ, Việt Nam có thể xuất hiện như một bên đóng góp, phát triển các mô hình AI phục vụ tiếng Việt và các thị trường mới nổi, góp phần bảo đảm an toàn AI và thúc đẩy hòa nhập số toàn cầu.

Ông cho biết chiến lược AI-X của CMC được thiết kế theo hướng “ethical-by-design” – tích hợp các nguyên tắc đạo đức ngay từ khâu thiết kế sản phẩm: từ bảo vệ dữ liệu cá nhân, quản trị rủi ro đến triển khai an toàn các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) trong doanh nghiệp và dịch vụ công. Mục tiêu là để AI “không chỉ là công nghệ của một nhóm kỹ sư, mà trở thành công cụ an toàn, hữu ích cho mọi công dân và tổ chức tại Việt Nam”.

Kết thúc phiên thảo luận, thông điệp “AI Generation NOW – Hành động từ hôm nay” được nhấn mạnh lại: nếu có khung chính sách phù hợp, hạ tầng mở và sự đồng hành của các đối tác tiên phong như CMC, thế hệ trẻ Việt Nam hoàn toàn có thể không chỉ theo kịp, mà còn góp phần viết nên “luật chơi mới” của kỷ nguyên AI.

Anh Nhi