'Doanh nghiệp gia đình Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành Samsung, Gucci, Mittelstand nếu quản trị minh bạch'

Ngày 20/8, tại TP Hải Phòng, Vòng đối thoại địa phương Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025) tiếp tục diễn ra Phiên đối thoại địa phương thứ tám tại cụm Đồng bằng sông Hồng. VPSF 2025 do Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam chủ trì.

Chia sẻ tại Hội nghị, ông Bùi Đức Huy, Thường trực BCH, Trưởng ban Tài chính Hội Doanh nhân trẻ Hải Phòng, Giám đốc Công ty TNHH Tân Thuận Phong, cho biết các doanh nghiệp gia đình là một "tế bào đặc biệt" cho nền kinh tế của Việt Nam. Hiện nay, hơn 70% các doanh nghiệp gia đình đóng góp giá trị GDP rất lớn và tạo ra hàng triệu việc làm.

Tuy nhiên, ông Huy cho biết điểm yếu của nhóm doanh nghiệp gia đình do thường bắt đầu từ các doanh nghiệp nhỏ dựa trên những vốn tự có và niềm tin của các thành viên trong gia đình nên cách ra quyết định thường tập trung, có tính linh hoạt cao nhưng cũng dễ thiếu minh bạch.

Nhiều doanh nghiệp gia đình hiện đã phát triển được mô hình kinh doanh dựa trên các nền tảng chuyển đổi số như TikTok Shop, tăng doanh thu gấp 3 lần, gấp 10 lần chỉ sau vài tháng. Tuy nhiên, khi áp dụng chuyển đổi số, họ vẫn ngại chi phí và đặc biệt là tâm lý sợ minh bạch. Nhiều trường hợp vô tình đi vào những con đường thiếu minh bạch nên có thể gặp những rủi ro về pháp lý cũng như là trốn thuế.

Với Nghị quyết 59 về Hội nhập và Quốc tế, ông Huy cho biết đây là cơ hội rất lớn cho việc được đưa những sản phẩm gia truyền ra thị trường toàn cầu từ cà phê, gạo cho đến gốm sứ hay dệt may. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã vươn tầm thế giới, có thể kể đến như May 10 khởi đầu là một xưởng may gia đình, nay đã trở thành thương hiệu có chỗ đứng ở châu Âu và Mỹ. Hay những doanh nghiệp đầu ngành rất mạnh dạn như Cà phê Trung Nguyên hay thậm chí là VinGroup.

Ông Huy dẫn chứng kinh nghiệm quốc tế trong việc hỗ trợ phát triển khối doanh nghiệp gia đình. Tại Đức, mô hình "Mittelstand" (dùng để chỉ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) có vai trò quan trọng trong nền kinh tế) nơi 90% doanh nghiệp là gia đình nhưng nhờ quản trị minh bạch và đầu tư mạnh cho nghiên cứu và phát triển, họ đã trở thành trụ cột xuất khẩu công nghệ cao.

Ở Hàn Quốc, những tập đoàn "Chaebol" như Samsung, Hyundai ban đầu cũng chỉ xuất phát từ những doanh nghiệp gia đình. Sau đó, họ đã có những chính sách hỗ trợ liên tục của nhà nước và người dân đã có thể vươn tầm thế giới.

Tại Ý, các thương hiệu lớn như Gucci, Prada hay Ferrari họ vẫn giữ hồn cốt gia đình nhưng đã quốc tế hóa quản trị và xây dựng thương hiệu toàn cầu.

Ông Huy cho rằng bài học rút ra cho Việt Nam là các doanh nghiệp gia đình có thể giữ hồn dân tộc nhưng nhất thiết phải chuyên nghiệp hóa để cạnh tranh quốc tế.

"Nhà nước cần đóng vai trò dọn đường, minh bạch luật pháp, hỗ trợ vốn, đào tạo nhân lực và kích cầu thị trường. Còn các doanh nghiệp gia đình cần dám minh bạch, dám đổi mới, dám nghĩ lớn. Nếu làm được điều đó, tôi tin rằng trong thập kỷ tới Việt Nam hoàn toàn có thể thêm những "Samsung Việt, "Gucci Việt", "Prada Việt", "Mittelstand Việt" và rất nhiều những cái tên khác nữa", ông Huy nhấn mạnh.

Vị này đề xuất trong ngắn hạn (khoảng 1-2 năm tới), ít nhất 50% tỉnh thành cần áp dụng cơ chế "luồng xanh thủ tục". 30% doanh nghiệp gia đình phải sử dụng phần mềm kế toán số có kiểm soát.

Trong trung hạn (3-5 năm), cần đạt mục tiêu 30% doanh nghiệp xuất khẩu có chứng nhận ESG/ISRIS. 50% doanh nghiệp trích tối thiểu 1% doanh thu cho nghiên cứu và phát triển (R&D).

Về dài hạn (5-10 năm), ông đề xuất Nhà nước cần thành lập các quỹ hỗ trợ hội nhập cho doanh nghiệp, đồng thời tài trợ 50-70% chi phí chứng nhận. Hỗ trợ các chi phí minh bạch bằng cách trợ cấp một phần chi phí chứng nhận, giảm chi phí đăng ký thương hiệu và cung cấp các voucher kế toán, kiểm toán.

Phan Trang