Động thái bất ngờ của Cienco 1 nhằm giữ lại 4 khu đất bị 'bỏ quên'

Sáng 7/6, phiên tòa xét xử vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty cổ phần (Cienco 1) tiếp tục với phần thẩm vấn.

Tại tòa, đại diện Cienco 1 trình bày nguyện vọng nộp lại khoản tiền chênh lệch giữa kết quả định giá Công ty Thẩm định và tư vấn Việt và Công ty Kiểm toán A&C là hơn 12 tỷ đồng và tiếp tục sử dụng bốn khu đất có tổng diện tích hơn 18.000 m2.

Các khu đất này bao gồm 422 m2 tại số 135 Nguyễn Văn Đậu, TP HCM; 916 m2 tại TP Tân An, tỉnh Long An; 16.706 m2 tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang và 852 m2 tại TP Pleiku, tỉnh Gia Lai.

Quá trình cổ phần hóa, các khu đất này được xác định là tài sản cố định vô hình và được Công ty Kiểm toán A&C định giá là hơn 12 tỷ đồng. Còn Công ty Thẩm định và tư vấn Việt định giá gần 25 tỷ đồng (cao hơn của Công ty Kiểm toán A&C hơn 12 tỷ đồng).

Cuối cùng, ban chỉ đạo cổ phần hóa và các bên liên quan chấp thuận theo kết quả định giá của Công ty Kiểm toán A&C là hơn 12 tỷ đồng và đưa vào để định giá doanh nghiệp.

Công ty Kiểm toán A&C nêu rõ việc định giá dựa trên giá tạm tính theo giá đất do UBND các tỉnh nói trên ban hành. Giá đất này chưa sát với giá thị trường nên sau này, người đại diện phần vốn Nhà nước có trách nhiệm theo dõi, thu hồi phần giá trị chênh lệch.

Sau khi Cienco 1 chính thức hoạt động dưới mô hình công ty cổ phần, bị cáo Cấn Hồng Lai, cựu Tổng giám đốc; bị cáo Phạm Dũng, cựu Chủ tịch không hoàn thiện phương án sử dụng đất, xác định lại giá trị quyền sử dụng đất theo giá thị trường… mà làm thủ tục bàn giao nguyên trạng.

Trong khi đó, Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự tại bốn tỉnh thành nói trên xác định năm 2013, tổng giá trị 04 khu đất của Cienco 1 là hơn 67,4 tỷ đồng. Do vậy, Viện kiểm sát cáo buộc, hành vi "bỏ quên" 4 khu đất của các bị can đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 54,7 tỷ đồng.

Tại phiên tòa, cựu Tổng Giám đốc Cienco 1 Cấn Hồng Lai cho biết, Công ty Kiểm toán A&C được Bộ GTVT phê duyệt là công ty thực hiện xuyên suốt trong quá trình tư vấn, định giá để cổ phần hóa.

Tuy nhiên, lãnh đạo của Cienco 1 không biết việc phê duyệt trên, nên vẫn đi thuê Công ty Thẩm định và tư vấn Việt. Trong khi hai công ty định giá các khu đất với mức giá khác nhau.

Sau đó, Công ty Kiểm toán A&C bác bỏ kết quả định giá của Công ty Thẩm định và tư vấn Việt nên khi tính giá trị doanh nghiệp thì áp kết quả định giá của Công ty Kiểm toán A&C.

Theo lời khai của ông Lai, quy định việc thẩm định giá phải căn cứ vào giá đất của thị trường, nhưng quan điểm của Công ty Kiểm toán A&C lại đưa ra mức giá tạm tính theo giá năm 2011-2012 là 12 tỷ đồng, sau đó sử dụng kết quả này để đưa vào báo cáo thẩm định giá, thông qua Ban chỉ đạo cổ phần hóa và được Bộ GTVT, Bộ Tài chính chấp thuận.

Cũng theo bị cáo Lai, lý do để quyết định việc này là do Công ty Kiểm toán A&C được Bộ GTVT trực tiếp ký hợp đồng. Thêm vào đó, Công ty Thẩm định và Tư vấn Việt chưa đủ căn cứ để bảo vệ quan điểm trước Công ty Kiểm toán A&C, nên đã bị phản bác kết quả định giá.

Về phía cựu Chủ tịch Cienco 1 Phạm Dũng, bị cáo thừa nhận sai phạm do xác định giá đất không đúng với thực tế đối với bốn khu đất, dẫn tới việc gây thất thoát 54,7 tỷ đồng.

Dù vậy, bị cáo Dũng cho rằng, bản thân là Chủ tịch HĐTV, chỉ chịu trách nhiệm về việc chỉ đạo, theo dõi đôn đốc hoạt động chung, chứ không phải người lập phương án cổ phần hóa nên không phải chịu trách nhiệm chính trong việc này.

Cáo trạng của VKS xác định, trong quá trình cổ phần hóa, dàn cựu lãnh đạo Cienco 1 đã có nhiều sai phạm gây thiệt hại tài sản Nhà nước số tiền lớn. 

Cụ thể, để xử lý tài chính trước khi cổ phần hóa, với mục đích "làm đẹp sổ sách", ông Phạm Dũng và ông Cấn Hồng Lai cùng các thuộc cấp đã thống nhất cùng nhau xử lý các khoản nợ xấu trái quy định pháp luật.

Ông Lai đã chủ trì cuộc họp để xử lý khoản nợ hơn 364 tỷ đồng phải thu của 50 công ty nhưng sau đó đã cùng các thuộc cấp quyết định xóa gần 185 tỷ đồng trong số nợ trên vì xác định đó là khoản nợ "khó thu hồi".

Với mục đích đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, cựu TGĐ Cienco 1 Cấn Hồng Lai và cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Cienco 1 Phạm Dũng đã thực hiện trái quy định của pháp luật, thực hiện trái các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT liên quan đến việc đưa giá trị quyền sử dụng 4 khu đất trên vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa.

Sau khi ký hợp đồng với lãnh đạo Cienco 1 vào đầu tháng 9/2013, đến ngày 26/9/2013, Công ty TNHH Thẩm định và Tư vấn Việt ban hành 4 chứng thư thẩm định giá, xác định giá trị quyền sử dụng thời điểm ngày 30/6/2013 đối với 4 khu đất trên là gần 25 tỷ đồng.

Theo quy định của Chính phủ, khi doanh nghiệp cổ phần hóa, UBND cấp tỉnh sẽ có ý kiến chính thức để làm căn cứ xác định giá trị đất. Số tài sản này sau đó được Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự tại 4 tỉnh, thành nói trên xác định năm 2013 có tổng giá trị là hơn 67,4 tỷ đồng.

Cienco1 thành lập từ năm 1995, Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, do Bộ GTVT đại diện làm chủ sở hữu.

Năm 2013, Bộ GTVT có quyết định phê duyệt danh sách doanh nghiệp thuộc bộ thực hiện cổ phần hóa, trong đó có Cienco 1. Ban chỉ đạo cổ phần hóa doanh nghiệp này do ông Phạm Dũng làm trưởng ban, ông Cấn Hồng Lai làm phó.

Như vậy, trong việc xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa Cienco1, hành vi phạm tội của các bị can Phạm Dũng và Cấn Hồng Lai gây ra tổng thiệt hại cho Nhà nước hơn 239 tỷ đồng.

Ngoài hai bị cáo trên, vụ án còn có 5 bị cáo khác cũng bị truy tố cùng tội danh gồm: Nguyễn Ngọc Tuyến (cựu kiểm toán viên Công ty kiểm toán A&C, Phó TGĐ Công ty Kiểm toán và định giá ASCO), Lê Văn Long (cựu kế toán trưởng Cienco1), Nguyễn Thị Bích Hạnh (cựu Phó Trưởng phòng Tài chính Kế toán Cienco1- CTCP), Lê Văn Long (cựu Kế toán trưởng Cienco1), Nguyễn Mạnh Tiến (cựu Trưởng phòng Kế hoạch thị trường Cienco1), Nguyễn Anh Tuấn (cựu Phó Trưởng phòng Kiểm toán 3, thẩm định viên Công ty Kiểm toán A&C Chi nhánh Hà Nội).