Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam: Nhiều đề xuất của các địa phương vẫn chỉ dừng ở mức ý tưởng, chưa được "đóng gói" thành dự án có khả năng vay vốn

Ngày 25/11, Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam tổ chức hội nghị "Đối thoại PPP - Hợp tác, đổi mới, hiệu quả".

Chia sẻ tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nhấn mạnh, trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại là rất lớn. Nguồn lực công hiện mới đáp ứng một phần nhu cầu; do đó, việc huy động khu vực tư nhân là yêu cầu tất yếu.

Thứ trưởng cho biết, trong những năm qua, khuôn khổ chính sách về PPP (đối tác công tư) đã liên tục được hoàn thiện. Việc sửa đổi Luật PPP và các nghị định liên quan đã mở rộng tối đa lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP, tăng tính linh hoạt trong cơ chế tài chính – chia sẻ rủi ro, đồng thời rút gọn quy trình để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư.

"Có thể nói, sau giai đoạn nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, Việt Nam đã sẵn sàng bước vào giai đoạn thúc đẩy triển khai mạnh mẽ các dự án PPP có tính lan tỏa cao", lãnh đạo Bộ Tài chính nhận định.

Đồng chủ trì hội nghị, ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam nhận định, trong 15 năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến đáng ghi nhận trong xây dựng nền tảng pháp lý và thể chế cho hợp tác công tư. 

Tuy vậy, theo chuyên gia vẫn còn rất nhiều việc phải làm để có thêm những dự án thực sự khả thi, có khả năng vay vốn và thu hút hiệu quả nguồn lực từ các tổ chức tín dụng. Lãnh đạo ADB tại Việt Nam cũng chỉ rõ những thách thức trong triển khai PPP thời gian qua. 

Đầu tiên là năng lực chuẩn bị dự án. Ông Shantanu Chakraborty cho biết nhiều đề xuất của các địa phương vẫn chỉ dừng ở mức ý tưởng, chưa được "đóng gói" thành dự án có khả năng vay vốn.

Ngoài ra, cơ chế phân bổ rủi ro còn thiếu rõ ràng. Mô hình doanh thu, cơ chế hỗ trợ của Chính phủ và tính chắc chắn trong thực thi hợp đồng là yếu tố quyết định niềm tin của nhà đầu tư và tổ chức cho vay.

Bên cạnh đó, lviệc lựa chọn giải pháp tài chính dài hạn cho hạ tầng vẫn hạn chế. Dù các ngân hàng trong nước ngày càng quen với PPP, nhưng các giới hạn về kỳ hạn cho vay, khả năng hấp thụ rủi ro và thiếu công cụ tài chính phù hợp vẫn là rào cản.

"ADB đã phối hợp với Bộ Tài chính để phát triển các giải pháp tài trợ bằng đồng nội tệ, là sự hỗ trợ quan trọng khi nguồn thu của nhiều dự án là VND, nhưng thị trường này cần tiếp tục được mở rộng", ông Shantanu Chakraborty cho biết.

Vị chuyên gia cho rằng hình thức lựa chọn nhà đầu tư cạnh tranh hiện nay còn chưa phổ biến, nên cần cải thiện cơ chế đấu thầu minh bạch để thu hút nhà đầu tư chất lượng cao và giảm chi phí dự án. Các lĩnh vực mới như chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và hạ tầng xã hội… đòi hỏi mô hình và chính sách PPP cập nhật, linh hoạt hơn.

"Để đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh đến 2030 và trở thành nước thu nhập cao vào 2045, Việt Nam cần giải quyết các thách thức này ngay từ bây giờ để mở rộng không gian thu hút vốn tư nhân", ông Shantanu Chakraborty đề xuất.

Lãnh đạo ADB nhấn mạnh, trong hành trình phát triển của Việt Nam, PPP sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng để cung cấp hệ thống hạ tầng hiện đại, bền vững và có khả năng chống chịu cao. Điều này đòi hỏi sự lãnh đạo mạnh mẽ, thể chế vững chắc, dự án được chuẩn bị tốt và quan hệ đối tác tin cậy. ADB cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam xây dựng một hệ sinh thái PPP minh bạch, hiệu quả và đổi mới sáng tạo.

Phan Trang