Hàng trăm nghìn tấn hàng của Việt Nam ồ ạt tràn sang Lào với giá đắt đỏ: Thuế xuất khẩu 5%, nước ta là ông trùm khu vực ASEAN

Theo số liệu thống kê từ Cục Hải quan, xuất khẩu xi măng, clinker của Việt Nam trong 9 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 26 triệu tấn, tương đương trên 984 triệu USD, tăng 17% về khối lượng, tăng 14% về kim ngạch so với 9 tháng đầu năm 2024.

Xi măng, clinker xuất khẩu nhiều nhất sang thị trường Bangladesh chiếm khoảng 18% trong tổng lượng xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước, đạt 4,8 triệu tấn, tương đương gần 160 triệu USD, tăng nhẹ so với 9 tháng đầu năm 2024.

Đứng thứ 2 là thị trường Philippines đạt 4,7 triệu tấn xi măng và clinker, thu về 182 triệu USD, giảm mạnh cả lượng và kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024. Malaysia vượt qua Đài Loan (Trung Quốc) trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ 3, đạt hơn 1 triệu tấn, trị giá gần 42 triệu USD.

Đáng chú ý, Lào đang tích cực thu mua mặt hàng này của Việt Nam, đạt 120 nghìn tấn, tương đương hơn 9 triệu USD, tăng mạnh 382% về lượng và 380% về kim ngạch. Riêng tháng 9, nước ta tăng xuất khẩu tới 700% về lượng và tăng 600% về trị giá.

Theo Statista, năm 2024, Trung Quốc dẫn đầu thế giới với 1,9 tỷ tấn xi-măng (hơn một nửa sản lượng toàn cầu), theo sau là Ấn Độ với 450 triệu tấn. Việt Nam, với hơn 110 triệu tấn, đã vượt Mỹ và Nga để chiếm vị trí thứ ba - một thành tựu đáng tự hào trong bối cảnh cung vượt cầu nội địa (công suất thiết kế 120 triệu tấn/năm, nhưng nhu cầu chỉ khoảng 65 triệu tấn).

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 108/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 26/2023/NĐ-CP về biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan.

Nội dung đáng chú ý nhất của Nghị định là điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với mặt hàng clanhke xi măng giảm từ 10% xuống còn 5% nhằm hỗ trợ ngành xi măng trong nước đang gặp nhiều khó khăn.

Mức thuế ưu đãi này sẽ được áp dụng đến hết ngày 31/12/2026. Từ ngày 1/1/2027, thuế suất sẽ trở lại mức 10% như quy định tại Biểu thuế xuất khẩu ban hành kèm theo Nghị định số 26/2023/NĐ-CP.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, cả nước hiện có 92 dây chuyền sản xuất xi măng với tổng công suất thiết kế đạt 122,34 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, các dây chuyền chỉ hoạt động trung bình khoảng 77% công suất. Có 34 dây chuyền phải dừng hoạt động sản xuất từ 1 đến 6 tháng, trong đó một số dây chuyền phải dừng cả năm, nhiều doanh nghiệp sản xuất xi măng thua lỗ...

Việc giảm thuế suất thuế xuất khẩu đối với mặt hàng clanhke xi măng từ 10% xuống 5% đến hết năm 2026 sẽ giúp các doanh nghiệp sản xuất clanhke và xi măng có thời gian trên 01 năm để điều chỉnh phương án sản xuất kinh doanh và xử lý hàng tồn kho.

Cuối năm, nhu cầu tiêu thụ xi măng trong nước tăng do Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng giao thông và xây dựng; nguồn cung bất động sản được kỳ vọng hồi phục khi các biện pháp tháo gỡ pháp lý bắt đầu tác động vào thị trường…

Tuy nhiên, do mùa mưa bão dự báo đến sớm ở miền Bắc và miền Trung, dự báo ảnh hưởng đến tiến độ thi công, làm giảm nhu cầu tiêu thụ xi măng theo vùng.

Khánh Vy