“Không có chuyện khách Trung Quốc chuyển tiền NDT vào tài khoản VND của cá nhân người bán hàng”: Triển khai thanh toán xuyên biên giới phải có QR Pay

Sự phát triển mạnh mẽ của thanh toán số đang mở ra cơ hội chưa từng có cho Việt Nam trong việc mở rộng thanh toán xuyên biên giới. Tuy nhiên, theo các chuyên gia và đại diện cơ quan quản lý, điều kiện tiên quyết để thị trường có thể tiến xa chính là chuyển dịch từ QR chuyển khoản (P2P) sang QR thanh toán (QR Pay).

Tại hội thảo về Thanh toán QR Code mới đây, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước, nhấn mạnh rằng QR Pay không chỉ là một lựa chọn tiện lợi mà đã trở thành điều kiện bắt buộc nếu Việt Nam muốn phát triển hệ sinh thái thanh toán xuyên biên giới minh bạch, hợp pháp và an toàn.

Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết: "Đặc biệt đối với thanh toán xuyên biên giới, nếu không có QR Payment thì không triển khai được. Chúng ta không thể có chuyện khách hàng Trung Quốc chuyển tiền NDT (Nhân dân tệ) vào tài khoản VND của người bán hàng. Việc chuyển tiền rời khỏi Việt Nam để trả tiền hoặc nhận tiền phải được thực hiện thông qua ngân hàng quyết toán". 

Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng giám đốc NAPAS cung cấp thông tin về quy mô giao dịch QR hiện nay. Ông cho biết: "Những ngày đầu tháng 11 này, mỗi ngày có khoảng 15 triệu giao dịch thanh toán bằng mã QR chạy qua hệ thống Napas, với giá trị xấp xỉ 40.000 tỷ đồng/ngày."

Hiện nay, trong tổng số 35 triệu giao dịch qua Napas mỗi ngày, một nửa là QR, cho thấy QR đã len lỏi đến mọi ngõ ngách của cuộc sống.

Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng phần lớn giao dịch QR hiện nay vẫn là QR chuyển khoản, tức giữa người với người, chứ chưa phải QR thanh toán giữa người mua và đơn vị cung cấp hàng hóa, dịch vụ

Vì vậy, NAPAS cùng các ngân hàng đang đẩy mạnh mở rộng QR Pay, trong đó có kết nối xuyên biên giới. Ông Long cho biết NAPAS đang triển khai để người Việt dùng app ngân hàng Việt Nam quét QR ở nước ngoài, và ngược lại, khách quốc tế quét QR Việt Nam khi đến Việt Nam. Kết nối với Thái Lan (từ 2022), Campuchia (2023), Lào (2024) đã hoàn tất. Và theo ông: "Chúng tôi rất hy vọng phần pháp lý sẽ được hoàn thiện để trong tháng 12 năm nay có thể khai trương dịch vụ kết nối với Trung Quốc", coi đây là cú huých quan trọng cho thị trường. Sau đó, các kế hoạch với Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Singapore… đều đang được chuẩn bị để triển khai giai đoạn 2025–2026.

Từ phía ngân hàng thương mại, bà Phan Thị Thanh Nhàn, Giám đốc Trung tâm Thẻ và Vận hành BIDV, chia sẻ cách đây 2–3 năm, BIDV cũng như một số ngân hàng thương mại khác cùng với NAPAS triển khai QR xuyên biên giới, thì tình trạng khách du lịch Thái Lan sang Việt Nam rút smartphone ra quét thanh toán QR nhưng không chấp nhận được rất nhiều. Bởi vì chúng ta đều biết, phần lớn ở điểm bán là mã QR chuyển tiền cá nhân.

Bà Nhàn cũng phân tích sự khác biệt nền tảng giữa QR chuyển tiền và QR Pay. Với VietQR, "chúng ta gần như chỉ có duy nhất một nguồn thanh toán là từ tài khoản đến tài khoản, chưa đa dạng được nguồn tiền khi thanh toán QR." Nhưng bù lại, VietQR đã bùng nổ mạnh mẽ nhờ "chiến dịch zero fee", miễn phí gần như toàn bộ giao dịch.

Tuy nhiên, QR Pay mới là hình thức đáp ứng chuẩn mực thanh toán thương mại, có hợp đồng, có quản lý doanh số, minh bạch dòng tiền, đối soát rõ ràng. Theo bà, đây chính là hình thức duy nhất đáp ứng yêu cầu nếu muốn mở rộng thanh toán xuyên biên giới, nhưng để triển khai thì ngân hàng phải đầu tư, đơn vị quản lý phải đầu tư, và chi phí rõ ràng sẽ là một vấn đề. Bà cũng đưa ra kiến nghị rằng trong giai đoạn đầu, các ngân hàng nên cùng nhau hỗ trợ phí QR Pay để tiểu thương không bị áp lực, tạo động lực chuyển đổi  sang QR Pay.

Lan Anh