Không phải sầu riêng hay gạo, Trung Quốc bất ngờ săn lùng trở lại một mặt hàng từ Việt Nam: Thu mua hơn 95% sản lượng, nước ta là 'trùm' thứ 2 thế giới

Sắn và các sản phẩm từ sắn không chỉ là một trong 13 mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam mà còn đưa Việt Nam lên vị trí thứ 2 toàn cầu về xuất khẩu. Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Cục Hải quan, xuất khẩu nhóm hàng này trong 10 tháng năm 2025 đạt gần 3,35 triệu tấn, tương đương gần 1,04 tỷ USD, tăng 60% về lượng và tăng 85% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. 

Giá trung bình 310 USD/tấn, giảm 32% so với cùng kỳ năm 2024.

Riêng trong tháng 10, xuất khẩu sắn đạt hơn 260 nghìn tấn với trị giá hơn 88,5 triệu USD, giảm 3,6% về lượng và giảm 1% về kim ngạch so với tháng trước đó.

Xét về thị trường, sắn và các sản phẩm từ sắn xuất khẩu hầu hết sang thị trường Trung Quốc với 95% trong tổng lượng. Cụ thể trong 10 tháng đầu năm, nước ta đã xuất sang Trung Quốc hơn 3,1 triệu tấn sắn, trị giá hơn 962 triệu USD, tăng mạnh 64% về lượng và tăng 10% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Giá giảm 33%, tương ứng 304 USD/tấn. 

Các doanh nghiệp xuất khẩu cho biết tinh bột sắn Việt Nam rất được ưa chuộng tại Trung Quốc, nhất là trong dịp chế biến bánh kẹo mùa Trung Thu và các lễ hội cuối năm. Tuy nhiên, cạnh tranh vẫn khốc liệt với các đối thủ giá rẻ và bột ngô cũng đang thay thế một phần tinh bột sắn. Ngoài Việt Nam, Thái Lan thì Trung Quốc còn tăng mua từ Lào, Campuchia và Brazil, trong khi giảm nhập từ Indonesia.

Đứng thứ 2 là Đài Loan (TQ) với hơn 46 nghìn tấn sắn và các sản phẩm từ sắn, thu về 17,36 triệu USD, tăng 14% về lượng, nhưng giảm 21,7% về kim ngạch so với cùng kỳ. Malaysia là thị trường lớn thứ 3 với 23.024 tấn, tương đương 8,82 triệu USD, tăng 71,2% về lượng và tăng 25,5% về kim ngạch.

Mặc dù mang lại giá trị xuất khẩu lớn, xấp xỉ 1 – 1,2 tỷ USD/năm, tuy nhiên ngành sắn Việt Nam cũng gặp nhiều thách thức về môi trường. Việc canh tác sắn ồ ạt và không bền vững đang gây ra tình trạng đất đai bị kiệt quệ nghiêm trọng, bởi sắn là loại cây hút nhiều dinh dưỡng và dễ gây xói mòn do độ che phủ không cao.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), giá xuất khẩu sắn giảm là do tồn kho tinh bột sắn của các nhà máy tại Trung Quốc tăng khi các đơn hàng ký trước đó với Thái Lan và Việt Nam về cảng nhiều hơn. Ngoài ra, Hiệp hội Sắn Việt Nam nhận định giá sắn giảm là do tồn kho tinh bột sắn tại các nhà máy ở nước ta còn nhiều dẫn đến khả năng hấp thụ nguyên liệu chế biến giảm. Nguồn cung sắn lại tăng vì nông dân mở rộng diện tích càng gây áp lực khiến giảm giá khá mạnh.

Hiện nay, cả nước có trên 140 nhà máy chế biến tinh bột sắn với tổng công suất đạt 9,3 triệu tấn/năm. Bộ Nông nghiệp và PTNT đặt mục tiêu đến năm 2030, kim ngạch xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt 1,8-2 tỷ USD.

Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp chế biến với người trồng sắn. Việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến cũng là yếu tố quan trọng để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Như Quỳnh