Làm rõ chính sách tiền lương và cơ chế quản lý tại doanh nghiệp Nhà nước

Làm rõ chính sách tiền lương

Chiều 17/4/2025, tiếp tục phiên họp 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tiếp thu, giải trình luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Dự thảo luật sau khi tiếp thu, giải trình có nhiều điểm thay đổi so với bản trình tại kỳ họp 8 cuối năm ngoái, trong đó có chính sách tiền lương tại doanh nghiệp nhà nước.

Theo đó, dự thảo luật quy định, người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, kiểm soát viên, tổng giám đốc và các chức danh quản lý khác hưởng lương trong quỹ lương chung của doanh nghiệp.

Dự luật cũng giao hội đồng thành viên hoặc chủ tịch công ty quyết định chính sách tiền lương, thù lao, tiền thưởng của doanh nghiệp người lao động. Riêng với chính sách tiền lương, thù lao, tiền thưởng của người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, kiểm soát viên thì phải xin ý kiến của cơ quan đại diện chủ sở hữu.

Người đại diện phần vốn nhà nước cũng phải báo cáo xin ý kiến cơ quan đại diện chủ sở hữu trước khi tham gia biểu quyết định mức lương, thù lao, thưởng và lợi ích khác đối với hội đồng thành viên, hội đồng quản trị và ban kiểm soát.

Trong báo cáo tiếp thu, chỉnh lý, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, cơ quan thẩm tra đề nghị không quy định hội đồng thành viên, chủ tịch công ty phải xin ý kiến cơ quan đại diện chủ sở hữu trước khi quyết định chính sách tiền lương đối với người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, kiểm soát viên.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, chính sách tiền lương tại doanh nghiệp nhà nước cần được điều chỉnh theo tinh thần Nghị quyết 27 của Ban Chấp hành Trung ương khóa 12 (về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp), đảm bảo doanh nghiệp cạnh tranh, thu hút nhân lực chất lượng cao.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, doanh nghiệp nhà nước rất quan trọng, thì chế độ tiền lương thế nào đảm bảo người lao động tại đây đảm bảo được cuộc sống. Ví dụ, so sánh giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân thì lương của khu vực doanh nghiệp tư nhân cũng cao hơn.

"Phải làm sao lương tại doanh nghiệp nhà nước đảm bảo để thu hút nhân sự chất lượng cao, cạnh tranh với mọi thành phần kinh tế", ông lưu ý.

Giải thích thêm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, luật đã được thiết kế để giao quyền chủ động hoàn toàn cho doanh nghiệp. Việc xin ý kiến ở đây là chính sách tiền lương với thành viên hội đồng quản trị và ban kiểm soát tại tập đoàn, tổng công ty, còn lương của doanh nghiệp thì giao cho doanh nghiệp quyết định. 

Quy định này, theo ông Thắng, là căn cứ luật Doanh nghiệp nhà nước, đại diện chủ sở hữu quyết định vấn đề này.

Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng đã nêu thực tế cơ chế tiền lương cũng tồn tại nhiều bất cập. Chẳng hạn đối với các vị trí “biệt phái” cán bộ xuống Hội đồng thành viên, đại diện cho phần vốn nhà nước hoặc trong ban kiểm soát, thì chỉ được hưởng lương hành chính thay vì được trả theo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

“Chức danh Phó Tổng Giám đốc lương 150 triệu đồng/tháng, nhưng cán bộ chúng ta cử xuống thì chỉ được trả khoảng 25 triệu đồng/tháng theo lương hành chính”, Phó Thủ tướng dẫn chứng. Đồng thời đề nghị Quốc hội cho phép khi cán bộ được cử xuống doanh nghiệp thì hưởng lương doanh nghiệp, không nhận lương ngân sách.

Nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Hội nghị Trung ương 11 đã xác định doanh nghiệp Nhà nước giữ vai trò chủ đạo của nền kinh tế, kinh tế tư nhân là động lực, vì vậy việc sửa đổi luật lần này cần tập trung hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cập nhật Nghị quyết Trung ương 11 khóa XIII để sửa đổi luật, đảm bảo yêu cầu đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; tăng trưởng năm 2025 đạt 8%, đến năm 2030 tăng trưởng 2 con số.

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, thời gian qua, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến doanh nghiệp Nhà nước, phải điều chỉnh các quy định về quản lý đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, sắp xếp cơ cấu lại vốn, kiểm tra, giám sát, trong đó nhấn mạnh đến kiểm tra giám sát của cấp ủy Đảng, của Bộ Tài chính.

Dự thảo luật quy định đối tượng áp dụng doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ từ 50-100% vốn Nhà nước, bao gồm doanh nghiệp thuộc tổ chức chính trị xã hội và xã hội nghề nghiệp, không bao gồm doanh nghiệp có vốn đầu tư khác do doanh nghiệp nhà nước đầu tư để tăng tính tự chủ.

Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cơ quan trình dự án luật làm rõ cơ chế quản lý đối với doanh nghiệp có dưới 50% vốn Nhà nước để tránh khoảng trống pháp luật.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu, cần tách bạch chức năng quản lý Nhà nước, đại diện chủ sở hữu vốn, không can thiệp hành chính vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đồng thời, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trách nhiệm cho cơ quan đại diện chủ sở hữu và lãnh đạo doanh nghiệp

Cùng với đó, quy định tăng tỉ lệ trích lập Quỹ đầu tư phát triển từ lợi nhuận sau thuế để động viên doanh nghiệp phát triển, có chính sách tiền lương đảm bảo cạnh tranh, thu hút nhân lực chất lượng cao.

Về cổ phần hóa và thoái vốn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị quy định rõ trong luật để không thất thoát tài sản của Nhà nước.

Doanh nghiệp có vốn Nhà nước cần có quy định về nguyên tắc để nhà nước nắm trên 50% cổ phần, tăng tính chủ động của quỹ đầu tư phát triển.

Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát để doanh nghiệp nhà nước đủ mạnh, đóng vai trò chủ đạo của nền kinh tế…

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất nhiều nội dung trong dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đề nghị rà soát, hoàn thiện dự thảo luật, đảm bảo thực hiện nghiêm các quy định của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; nghiên cứu kỹ các bài học về việc giải quyết các vấn đề về xử lý các dự án lớn tồn đọng, vấn đề cổ phần hóa, thoái vốn để quản lý chặt chẽ, không xảy ra thất thoát, lãng phí...

Khánh Hân (t/h)