Lần đầu tại Việt Nam: Một nền tảng số đưa AI, blockchain vào bảo vệ bản quyền tác giả

Ngày 27/12, nền tảng số DIPNET - Hệ sinh thái bảo vệ và thương mại hoá tài sản trí tuệ Việt Nam chính thức ra mắt trong bối cảnh Luật Sở hữu trí tuệ (Luật SHTT) sửa đổi năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua, tạo hành lang pháp lý mới cho việc ứng dụng công nghệ trong bảo hộ và khai thác tài sản trí tuệ.

Chia sẻ tại lễ ra mắt, ông Bùi Minh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ DIPNET, cho biết DIPNET được xây dựng phù hợp với Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2025, các điều ước và thông lệ quốc tế, đóng vai trò công nghệ đứng sau người sáng tạo trong việc bảo vệ và quản lý quyền sở hữu trí tuệ trên môi trường số.

Nền tảng DIPNET vận hành trên ba trụ cột công nghệ cốt lõi. Thứ nhất là xác thực tuyệt đối, khi quyền tác giả và quyền sở hữu trí tuệ được gắn liền với nhân thân pháp lý thông qua căn cước công dân, mã số doanh nghiệp. Từ đó, quyền sở hữu không còn là tuyên bố cảm tính mà trở thành dữ liệu pháp lý số hóa, có giá trị chứng minh rõ ràng và hạn chế tối đa tranh chấp.

Thứ hai là mã hóa toàn diện và lưu vết không thể xóa bằng công nghệ blockchain. Toàn bộ vòng đời của tài sản trí tuệ từ thời điểm hình thành, đăng ký, khai thác, ủy quyền đến chuyển nhượng đều được ghi nhận minh bạch, có thể truy vết và đối soát, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế như WIPO.

Thứ ba là tính tức thì, khi quy trình định danh và xác thực quyền sở hữu được tự động hóa bằng AI, không cần hồ sơ giấy hay thủ tục phức tạp. Điều này giúp rút ngắn đáng kể thời gian bảo hộ và tạo điều kiện để các sản phẩm trí tuệ sớm được đưa vào khai thác và thương mại hóa hợp pháp.

Ông Kiều Công Thược - Phó chủ tịch Hiệp Hội công nghiệp văn hóa cho biết, sự phát triển mạnh mẽ của AI đang làm thay đổi cách thức sáng tạo và thương mại hóa sản phẩm trí tuệ. Tác phẩm khoa học, nghệ thuật, nội dung số ngày càng dễ sao chép, tái sử dụng và phân phối trên quy mô lớn, đặt ra yêu cầu cấp thiết về cơ chế xác thực chủ thể quyền, dữ liệu gốc và lịch sử khai thác.

"Khi pháp luật thừa nhận mạnh mẽ giá trị của dữ liệu và xác thực số, công nghệ sẽ trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực để quyền tác giả được bảo vệ ngay từ thời điểm hình thành, thay vì chỉ xử lý tranh chấp khi đã xảy ra", ông Thược nhấn mạnh.

Phan Trang