Mua bảo hiểm nhân thọ trị giá hơn 2 tỷ đồng, đóng phí đầy đủ nhưng khi tử vong vì tai nạn lại bị từ chối chi trả chỉ vì một mục khai báo: Tòa phán quyết ra sao?

Ngày 8/3/2021, bà Hồ Thị T. ở TP Huế ký hợp đồng bảo hiểm nhân thọ với một công ty Bảo hiểm Nhân thọ. Người được bảo hiểm là chồng bà – ông Nguyễn Ngọc M., với quyền lợi bảo hiểm gồm 1,1 tỷ đồng cho trường hợp tử vong cơ bản, 1 tỷ đồng nếu tử vong do tai nạn và 500 triệu đồng cho bệnh hiểm nghèo. Thời hạn bảo hiểm kéo dài 47 năm (2021–2068), định kỳ đóng phí hằng năm, người thụ hưởng là bà Hồ Thị T.

Hai năm sau, vào ngày 23/5/2023, ông M. bị tai nạn giao thông, được cấp cứu tại bệnh viện và qua đời ngày 27/5 cùng năm. Nguyên nhân tử vong được xác định là chấn thương sọ não nặng, tụ máu dưới màng cứng, xuất huyết dưới nhện – hoàn toàn do tai nạn.

Tuy nhiên, khi bà T. gửi yêu cầu chi trả, công ty bảo hiểm từ chối với lý do người mua bảo hiểm không kê khai trung thực, cho rằng ông M. từng mắc các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, viêm gan B, ung thư tiền liệt tuyến… mà không khai trong đơn bảo hiểm. Công ty cho biết, nếu biết rõ tình trạng sức khỏe này, họ đã không phát hành hợp đồng, và chỉ chấp nhận hoàn trả 37,7 triệu đồng giá trị hoàn lại. Bà T. khẳng định công ty đã yêu cầu chồng bà khám sức khỏe tại cơ sở do chính họ chỉ định trước khi ký kết, nên việc cho rằng khách hàng giấu bệnh là vô lý.

Tòa án xác định nguyên nhân tử vong của ông M. là do tai nạn giao thông, không liên quan đến bệnh lý, và công ty bảo hiểm đã tự thẩm định sức khỏe trước khi chấp nhận hợp đồng. Khi đã chấp thuận kết quả thẩm định, doanh nghiệp không thể lấy lý do “khai không trung thực” để từ chối chi trả. Tòa cũng viện dẫn án lệ 22/2018/AL của TAND Tối cao, khẳng định doanh nghiệp phải chứng minh được sự gian dối cố ý thì mới có quyền từ chối.

Cả hai cấp tòa – sơ thẩm và phúc thẩm – đều bác kháng cáo của công ty bảo hiểm. Theo bản án phúc thẩm số 07/2025/DS-PT ngày 21/2/2025, TAND TP Huế buộc công ty chi trả cho bà Hồ Thị T. tổng cộng 2,1 tỷ đồng tiền bảo hiểm cùng 94 triệu đồng tiền lãi chậm trả. Bản án có hiệu lực ngay sau khi tuyên.

Vụ việc một lần nữa cho thấy ranh giới mong manh giữa nghĩa vụ trung thực của người mua và trách nhiệm thẩm định của doanh nghiệp bảo hiểm. Khi đã thẩm định và chấp thuận hợp đồng, doanh nghiệp không thể đẩy rủi ro ngược về phía khách hàng. Đây cũng là bài học cho người tham gia bảo hiểm về việc cần lưu giữ đầy đủ hồ sơ, kết quả khám sức khỏe và tài liệu hợp đồng để bảo vệ quyền lợi của mình.

Thanh Anh