Ngày 11/11 là ngày gì? Vì sao nó trở thành "Ngày vàng mua sắm" toàn cầu?

Nguồn gốc ngày 11/11: Từ "Ngày cô đơn" đến cuộc cách mạng tiêu dùng

Ngày 11/11 bắt nguồn từ giới sinh viên Trung Quốc những năm 1990 – khi dãy số 1 tượng trưng cho "một mình". Năm 2009, Alibaba "thương mại hóa" khái niệm này bằng chiến dịch khuyến mãi lớn trên Taobao và Tmall, biến "Ngày cô đơn" thành "Ngày mua sắm cho chính mình".

Kể từ đó, doanh số của Alibaba tăng theo cấp số nhân: chỉ trong năm 2023, tổng giá trị giao dịch trong Ngày Độc thân đạt khoảng 84,5 tỷ USD, gấp hơn 5 lần doanh số Black Friday – Cyber Monday cộng lại.

Không chỉ dừng ở Trung Quốc, xu hướng "đại tiệc 11/11" nhanh chóng lan sang Đông Nam Á – khu vực có mức độ thâm nhập Internet và thương mại điện tử cao nhất thế giới.

Tại Việt Nam, từ năm 2018 đến nay, các sàn như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop đều biến 11/11 thành "mùa cao điểm" kích cầu cuối năm. Theo dữ liệu từ Metric và iPrice, doanh số các sàn trong giai đoạn 9/9 – 12/12 tăng gấp 3–5 lần so với tháng thường, riêng ngày 11/11 chiếm đến 25–30% doanh thu quý IV.

Shopee gọi đây là "Siêu sale toàn cầu 11.11", Lazada định vị là "Lễ hội mua sắm lớn nhất năm", còn TikTok Shop chọn hướng "giải trí kết hợp mua sắm" để hút người dùng trẻ.

Vì sao ngày 11/11 là "mỏ vàng" của người bán hàng?

Hiệu ứng tâm lý và kỳ vọng người tiêu dùng: Người mua chờ đợi giảm giá "chính chủ" nên chi tiêu mạnh tay hơn. Các sàn thường tung ưu đãi sâu – có thể lên tới 50–90%, kết hợp với voucher, flash sale và miễn phí vận chuyển.

Dữ liệu và thuật toán tối ưu hóa: Khác với các năm đầu chỉ chạy khuyến mãi đơn lẻ, hiện nay các sàn tận dụng dữ liệu người dùng để cá nhân hóa sản phẩm đề xuất, giúp tỷ lệ chuyển đổi cao hơn. 

Bán hàng kết hợp giải trí (Shoppertainment): Livestream, mini game, influencer marketing trở thành vũ khí chính. Năm 2024, riêng TikTok Shop ghi nhận hơn 12 triệu lượt xem livestream trong 24 giờ ngày 11/11. 

Tăng độ nhận diện thương hiệu: Dù lợi nhuận giảm do chi phí khuyến mãi, nhưng "11/11" là dịp vàng để thương hiệu mới xuất hiện trước hàng triệu người tiêu dùng, tạo nền cho doanh số sau này.

"Đại tiệc sale" không chỉ là cuộc chơi giá rẻ

Nếu như trước đây, "sale 11/11" đơn giản là ngày sàn thương mại điện tử "xả kho" và người tiêu dùng "săn hàng" giá rẻ, thì nay, ẩn sau hàng triệu đơn hàng và những con số giảm giá choáng ngợp là cả một cuộc thử nghiệm chiến lược công nghệ, dữ liệu và hành vi tiêu dùng.

Dữ liệu – "mỏ vàng" thực sự của 11/11

Mỗi cú click, mỗi sản phẩm được thêm vào giỏ hàng hay mỗi lần người dùng dừng lại xem livestream đều là dữ liệu quý. Các sàn thương mại điện tử không chỉ nhìn vào doanh thu 24 giờ, mà coi đây là dịp "khai phá" kho dữ liệu hành vi lớn nhất năm:

Họ biết ai đang quan tâm đến nhóm hàng nào, khi nào người dùng sẵn sàng chi tiêu, và mức giảm giá nào khiến họ ra quyết định mua. Những dữ liệu này được phân tích bằng AI để phục vụ cho chiến dịch cá nhân hóa sau đó, ví dụ như đề xuất sản phẩm đúng "gu", gửi voucher phù hợp, hoặc dự báo chính xác nhu cầu tiêu dùng dịp Tết.

Theo chuyên gia từ iPrice Group, "doanh thu của ngày 11/11 chỉ phản ánh phần nổi, còn phần chìm chính là dữ liệu tiêu dùng giúp các sàn tối ưu chiến dịch marketing cho cả năm sau".

Công nghệ và logistics – bài kiểm tra năng lực vận hành

11/11 là "stress test" thực thụ cho hệ thống hạ tầng của các sàn. Năng lực xử lý đơn hàng và vận chuyển được đẩy lên cực hạn, khi số đơn tăng gấp 5–10 lần ngày thường. Các sàn phải tối ưu kho bãi, hợp tác với đơn vị giao hàng, triển khai công nghệ định tuyến tự động, AI dự báo nhu cầu để tránh quá tải.

Một lỗi nhỏ trong khâu giao hàng hay hệ thống thanh toán sập vài phút cũng có thể khiến sàn mất hàng trăm nghìn đơn và tổn hại uy tín thương hiệu. Vì thế, 11/11 không chỉ là dịp bán hàng, mà còn là phép thử độ "chín" của công nghệ vận hành.

"Sân khấu" xây dựng lòng trung thành

Sau mỗi mùa sale, điều các sàn muốn giữ lại không chỉ là doanh thu, mà là người dùng trung thành. Thông qua trải nghiệm mua sắm nhanh, giao hàng đúng hẹn, dịch vụ hậu mãi tốt, các sàn hướng đến chuyển đổi người mua một lần thành người mua lặp lại. 

Nhiều nền tảng còn triển khai chương trình thành viên, tích điểm, gợi ý cá nhân hóa để kéo khách hàng quay lại. Shopee với "Shopee Xu", Lazada với "Lazada Plus", hay Tiki với "TikiNOW" đều là công cụ xây dựng lòng trung thành lâu dài – thứ vốn quý hơn cả doanh số ngắn hạn.

Sự chuyển dịch từ giá sang giá trị

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang bước qua giai đoạn "đốt tiền để giảm giá" sang giai đoạn "xây giá trị thương hiệu và trải nghiệm". Người tiêu dùng ngày càng tỉnh táo – họ không chỉ săn giá rẻ, mà quan tâm đến chất lượng sản phẩm, uy tín gian hàng và dịch vụ hậu cần. Do đó, các sàn buộc phải chuyển chiến lược từ khuyến mãi sang niềm tin – từ "bán rẻ" sang "bán thông minh".

Phan Trang