Những khoản bồi thường bảo hiểm do mưa bão lớn nhất lịch sử: Top 1 gần 90 tỷ USD

Trong những thập kỷ qua, thiên tai – đặc biệt là mưa bão – không chỉ cướp đi sinh mạng, gây thiệt hại kinh tế mà còn tạo ra những khoản bồi thường bảo hiểm kỷ lục. Theo các tổ chức tái bảo hiểm lớn như Munich Re, Swiss Re, nhiều cơn bão đã khiến ngành bảo hiểm toàn cầu gánh khoản chi trả lên tới hàng chục tỷ USD.

Bão Katrina (2005) – “cơn ác mộng” 89 tỷ USD

Năm 2005, bão Katrina đổ bộ vào thành phố New Orleans và vùng duyên hải Vịnh Mexico, trở thành một trong những thảm họa thiên nhiên tàn khốc nhất trong lịch sử nước Mỹ. Với sức gió lên tới 280 km/h và triều cường cao, Katrina nhấn chìm toàn bộ thành phố New Orleans dưới làn nước lũ, phá hủy hàng trăm nghìn căn nhà. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính khoảng 161 tỷ USD, trong đó riêng các công ty bảo hiểm phải chi trả gần 89 tỷ USD – con số kỷ lục đến nay vẫn chưa bị phá vỡ. Cơn bão cướp đi sinh mạng hơn 1.800 người, khiến hàng trăm nghìn người mất nhà cửa và làm bộc lộ những điểm yếu nghiêm trọng trong hệ thống ứng phó khẩn cấp và bảo hiểm rủi ro của Mỹ. Sau Katrina, ngành bảo hiểm phải điều chỉnh mạnh chính sách định phí và tái bảo hiểm đối với rủi ro thiên tai quy mô lớn.

Bão Harvey (2017) – hơn 30 tỷ USD bồi thường

Tháng 8/2017, Harvey đổ bộ vào bang Texas với cường độ cấp 4, mang theo lượng mưa kỷ lục hơn 1.500 mm trong vài ngày, gây nên một trong những trận lụt thảm khốc nhất lịch sử Mỹ. Thành phố Houston chìm trong biển nước, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị nhấn chìm, hàng triệu người phải sơ tán. Tổng thiệt hại kinh tế được ước tính lên tới 125 tỷ USD, trong đó ngành bảo hiểm phải chi trả hơn 30 tỷ USD. Harvey cũng đánh dấu bước ngoặt trong nhận thức về rủi ro khí hậu: thiệt hại chủ yếu đến từ lũ lụt, nhưng bảo hiểm lũ lại không phổ biến trong dân cư, dẫn đến “khoảng trống bảo hiểm” khổng lồ mà người dân phải tự gánh chịu.

Bão Maria (2017) – 32 tỷ USD

Chỉ vài tuần sau Harvey, bão Maria – cũng thuộc cấp 5 – tàn phá Puerto Rico và nhiều đảo Caribê. Với sức gió hơn 280 km/h, Maria phá hủy hầu hết hệ thống điện, khiến toàn bộ đảo Puerto Rico chìm trong bóng tối nhiều tháng liền. Hệ thống nước sạch, y tế và hạ tầng cơ bản tê liệt, đẩy đảo quốc này vào khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Các công ty bảo hiểm phải chi trả khoảng 32 tỷ USD, nhưng con số này chỉ là một phần nhỏ so với thiệt hại thực tế về kinh tế – xã hội. Tới nay, Puerto Rico vẫn chưa hoàn toàn phục hồi, và vụ việc này đã trở thành minh chứng rõ rệt cho tác động kéo dài của thiên tai khi gặp nền kinh tế – xã hội dễ tổn thương.

Bão Ida (2021) – 36 tỷ USD

Cuối tháng 8/2021, bão Ida đổ bộ vào bang Louisiana đúng dịp kỷ niệm 16 năm thảm họa Katrina, tạo nên sự ám ảnh lịch sử. Với sức gió duy trì ở mức 240 km/h, Ida khiến hàng triệu người dân mất điện trong nhiều tuần. Đáng chú ý, sau khi suy yếu, Ida tiếp tục di chuyển lên vùng Đông Bắc Mỹ, gây mưa kỷ lục tại New York và New Jersey, dẫn đến lũ quét, ngập tàu điện ngầm và hàng loạt tai nạn thương tâm. Tổng số tiền chi trả bảo hiểm ước tính khoảng 36 tỷ USD, đưa Ida trở thành một trong 5 cơn bão gây tổn thất lớn nhất lịch sử Mỹ. Ida cho thấy rõ xu hướng thời tiết cực đoan: không chỉ những bang ven biển, mà cả các trung tâm đô thị lớn ở sâu trong đất liền cũng có thể trở thành “điểm nóng” thiệt hại do bão.

So sánh với châu Á

Tại châu Á, nơi thường xuyên hứng chịu siêu bão, con số bồi thường bảo hiểm thường thấp hơn do tỷ lệ người dân và doanh nghiệp tham gia bảo hiểm chưa cao. Ví dụ, siêu bão Haiyan (Philippines, 2013) gây thiệt hại kinh tế khoảng 13 tỷ USD nhưng bảo hiểm chỉ chi trả khoảng 1,5 tỷ USD. Điều này cho thấy khoảng trống lớn trong việc bảo vệ tài chính trước thiên tai ở các nền kinh tế mới nổi.

Tại Việt Nam, mỗi mùa mưa bão đều để lại những thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Riêng bão số 10 (Bualoi, 2025) đã khiến 48 người chết và mất tích, hơn 144.000 căn nhà hư hỏng, gần 14.000 nhà bị ngập, cùng hàng chục nghìn hecta lúa, hoa màu và thủy sản thiệt hại. Trước tình hình đó, Bộ Tài chính đã yêu cầu các doanh nghiệp bảo hiểm nhanh chóng tạm ứng và chi trả bồi thường cho người dân, đồng thời phối hợp hỗ trợ nhân đạo. 

Thực tế cho thấy, trong các đợt thiên tai lớn, doanh nghiệp bảo hiểm trong nước đã chi trả những khoản đáng kể. Chẳng hạn, bão Yagi năm 2024 buộc các công ty bảo hiểm phải bồi thường hơn 696 tỷ đồng, với tổng giá trị thiệt hại được ghi nhận lên tới khoảng 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, so với quy mô thiệt hại thực tế, mức bồi thường vẫn chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ. 

Tỷ lệ tham gia bảo hiểm thiên tai ở Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt tại vùng nông thôn – nơi chịu ảnh hưởng trực tiếp từ bão lũ. Bên cạnh đó, việc đánh giá thiệt hại, xử lý hồ sơ bồi thường thường mất nhiều thời gian, trong khi năng lực tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm chưa phải lúc nào cũng đủ để chi trả nhanh khi thảm họa diện rộng xảy ra. Điều này cho thấy “khoảng trống bảo hiểm” còn rất lớn, đặt ra yêu cầu phát triển thêm các công cụ bảo vệ tài chính hiệu quả hơn trước rủi ro thiên tai.

Xu hướng đáng lo ngại

Theo Swiss Re, trong giai đoạn 2000–2023, tổng bồi thường bảo hiểm toàn cầu cho các thảm họa tự nhiên vượt 1.000 tỷ USD, trong đó mưa bão chiếm gần 40%. Với biến đổi khí hậu, tần suất và cường độ bão ngày càng tăng, khiến chi phí bảo hiểm ngày càng leo thang. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng ngành bảo hiểm đang phải đối mặt với rủi ro “không thể định phí” nếu tình trạng này kéo dài.

Phan Trang.