Phát hiện kho tài nguyên 91 tỷ USD bị chính con người vứt ngoài bãi rác, mỏ vàng 15 tỷ USD bị ngó lơ

Theo báo cáo mới đây của Cơ quan Giám sát rác thải điện tử toàn cầu thuộc LHQ, lượng rác thải điện tử toàn cầu đã lên mức cao kỷ lục. Theo đó, khối lượng rác thải điện tử, bao gồm điện thoại di động, tivi, máy tính cá nhân cho đến thuốc lá điện tử, đang "tăng nhanh gấp 5 lần so với tốc độ tái chế được ghi nhận".

Năm 2022, thế giới đã thải ra 62 triệu tấn rác điện tử. Số rác thải này có thể lấp đầy hơn 1,5 triệu chiếc xe tải có trọng tải 40 tấn. Nếu đặt nối tiếp nhau, lượng xe này có thể tạo thành một đường đủ dài để quấn quanh đường xích đạo. Lượng rác thải điện tử toàn cầu năm 2022 đã tăng 82% so năm 2010.

Ông Kees Baldé, chuyên gia khoa học cấp cao của Viện Đào tạo và nghiên cứu của LHQ cho biết: "Thông thường mỗi người dân ở một quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) hoặc Mỹ có thể tạo ra tới 20 kg rác thải điện tử mỗi năm. Chúng tôi ước tính khoảng 800.000 tấn rác thải điện tử cũ hằng năm đang được chuyển từ các nước phát triển sang các nước ở nam bán cầu. Số lượng các tấm pin mặt trời bị lãng phí đang tăng nhanh chóng và sẽ tăng gấp 4 lần hiện nay vào năm 2030. Đó là nguyên nhân chủ yếu tạo nên rác thải điện tử".

Năm 2023, khoảng 1,39 tỷ chiếc điện thoại di động đã được bán trên toàn cầu và ước tính hơn 5 tỷ chiếc đã bị vứt đi. Tại Ấn Độ, một trong những quốc gia tích cực số hóa, lượng rác thải điện tử cũng ngày càng nhiều hơn. 

Ở Việt Nam, kết quả nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ môi trường cũng chỉ ra, mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 100.000 tấn rác thải điện tử, chủ yếu là đồ gia dụng điện tử, văn phòng và ước tính đến năm 2025, riêng rác thải tivi có thể lên tới 250.000 tấn.

Theo báo cáo của LHQ, việc quản lý và xử lý rác thải điện tử đúng cách sẽ giúp giảm ô nhiễm carbon toàn cầu. Ông Kees Baldé nhấn mạnh: "Chúng ta càng tái chế nhiều kim loại thì càng ít phải khai thác". 

Hiện có khoảng 62 triệu tấn rác thải điện tử từ tivi, smartphone cho đến máy tính cá nhân đã bị vứt bỏ trong năm 2023. Trong đó, lượng rác thải điện tử bỏ đi có chứa lượng kim loại trị giá khoảng 91 tỷ USD, trong đó có số vàng trị giá 15 tỷ USD.

Hầu hết rác thải điện tử đều được đưa đến bãi chôn lấp hoặc được xử lý bởi hệ thống tái chế không chính thức. Bà Vanessa Gray, chuyên gia về rác thải điện tử tại Liên minh Viễn thông Quốc tế nhận định rằng, trong bối cảnh khoảng cách giữa rác thải điện tử và tái chế tiếp tục nới rộng, tỷ lệ tái chế thực sự có thể giảm trong vài năm tới. Báo cáo dự đoán tỷ lệ thu gom và tái chế sẽ giảm xuống 20% vào năm 2030.

Minh Tiến