Phó Thống đốc NHNN: "Không phải ai dùng tiền mặt, QR chuyển khoản là trốn thuế, và không phải dùng QR thanh toán có nghĩa là nộp đủ thuế"

Nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ hình thức QR chuyển tiền sang QR thanh toán (QR Pay), hướng tới mục tiêu xây dựng một hạ tầng thanh toán số đồng bộ, minh bạch và hiện đại, ngày 19/11, Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy đã phối hợp với Vụ Thanh toán, Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) và các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo "Thanh toán QR Code: Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn".

Theo Phó Thống đốc Ngan hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng, bản chất thanh toán QR là thanh toán giữa hai người có tài khoản mở tại các tổ chức tín dụng. Khi mở tài khoản thì phải xác thực thông tin với cơ sở dữ liệu của Bộ Công an, được xác thực quản lý.

Bản chất QR vẫn là chuyển tiền giữa hai tài khoản, nhưng nó tiện vì chỉ quét là có luôn thông tin, không phải gõ lại số tài khoản người nhận nữa. Vì vậy, QR nhanh hơn, chứ không có nghĩa là minh bạch hơn.

Nói về trải nghiệm, nhiều người nói QR Payment (QR thanh toán) thì tốt hơn QR chuyển khoản. Tuy nhiên theo ông Dũng còn tuỳ tình huống và không nghiêng quá về một thái cực nào. Điều quan trọng là mang đến trải nghiệm minh bạch, tiện lợi cho người dân.

"Thử hình dung trải nghiệm của một người bán rau ở chợ, liệu lấy một bó rau xong thì có hạch toán, xuất hoá đơn luôn không? Tôi tin là với trải nghiệm mua bán liên tục ở chợ thì điều này rất khó. Vì vậy, người bán rau, người bán trà đá vẫn cần QR chuyển khoản để nhận tiền cho sản phẩm mình bán và đó vẫn là trải nghiệm tuyệt vời", ông Dũng nói.

Theo Phó Thống đốc, QR thanh toán sẽ được đề cập ở góc độ Merchant. Để làm câu chuyện này chúng ta cần đơn vị bán hàng có hệ thống công nghệ, nhập hàng, giao hàng, xuất hoá đơn, thanh toán,…Khoản tiền được hạch toán tự động vào chương trình kế toán. Vì vậy, QR payment là câu chuyện không dễ làm, nhưng nếu làm được thì nhiều đơn vị bán hàng cũng sẽ giảm thiểu được nhiều thời gian, công việc.

Ông Phạm Tiến Dũng cũng chia sẻ quan điểm: "Không phải ai dùng tiền mặt, QR chuyển khoản là trốn thuế, và không phải dùng QR thanh toán là nộp đủ thuế". Nếu QR Payment mới ở khâu chuyển tiền thì tức mới chỉ biết tiền vào tài khoản, còn khâu hạch toán vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp có tự động hay không lại là chuyện khác, phụ thuộc vào việc kết nối hệ thống bán hàng và kế toán.

Ngoài ra, QR Payment cũng sẽ đem lại lợi ích cho việc thúc đẩy  thanh toán song biên giữa Việt Nam và các quốc gia khác.

Dữ liệu từ Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tốc độ tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt mạnh mẽ chưa từng có: trong 9 tháng đầu năm 2025, giao dịch QR tăng 61,63% về số lượng và 150,67% về giá trị. Hệ thống NAPAS xử lý 8,3 tỷ giao dịch với tổng giá trị hơn 47,53 triệu tỷ đồng; có ngày cao điểm ghi nhận hơn 42,5 triệu giao dịch với độ sẵn sàng 99,997%... Những con số này không chỉ phản ánh nhu cầu ngày càng lớn của thị trường mà còn cho thấy năng lực vận hành của hạ tầng thanh toán quốc gia đã tiến gần tới tiêu chuẩn quốc tế.

Cùng với đó, mạng lưới thanh toán song phương qua QR với Thái Lan, Lào, Campuchia đã đi vào hoạt động hai chiều, trong khi các kế hoạch mở rộng sang Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc) đang được xúc tiến mạnh mẽ trong giai đoạn 2025 - 2026. Tất cả mở ra một bức tranh mới, nơi biên giới thanh toán dần bị xoá mờ, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại, du lịch và giao dịch xuyên quốc gia.

Tại hội thảo, 28 ngân hàng và tổ chức trung gian thanh toán cam kết mạnh mẽ trong lễ kick-off chuyển đổi sang QR Pay.

Nghi thức này như một dấu mốc thể hiện quyết tâm chung trong phát triển phương thức thanh toán QR, mở rộng mạng lưới điểm chấp nhận thanh toán VietQRPay cho nội địa và VietQRGlobal cho giao dịch xuyên biên giới. Nó cũng là nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực kinh tế, với thanh toán số giữ vai trò then chốt, minh bạch, an toàn, hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy thương mại điện tử.

Lan Anh