Quy định mới nhất về bảo hiểm thai sản mà người lao động cần biết

Chế độ thai sản là một trong những quyền lợi quan trọng và thiết thực dành cho người lao động nữ khi mang thai, sinh con hoặc nhận con nuôi. Tuy nhiên, để được hưởng đầy đủ quyền lợi này, người lao động cần đáp ứng các điều kiện cụ thể theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội. Từ ngày 1/7/2025, chính sách thai sản có một số điều chỉnh đáng chú ý, áp dụng cho cả người tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện.

Đối tượng được hưởng bảo hiểm thai sản

Theo quy định mới, tất cả người lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội bao gồm cả bảo hiểm bắt buộc và tự nguyện đều có thể được hưởng chế độ thai sản nếu đáp ứng điều kiện thời gian đóng bảo hiểm. 

Điều kiện hưởng thai sản đối với người vợ

Đối với người lao động nữ, điều kiện hưởng chế độ thai sản được chia thành nhiều trường hợp khác nhau. Trường hợp phổ biến nhất là lao động nữ sinh con, nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi  thì cần đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng liền kề trước khi sinh.

Trường hợp nghỉ dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở y tế, người lao động phải đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên và có ít nhất 3 tháng đóng bảo hiểm trong 12 tháng trước khi sinh. Người đã nghỉ việc nhưng từng tham gia BHXH đủ 6 tháng trong 12 tháng trước sinh hoặc nhận con cũng đủ điều kiện hưởng chế độ. Riêng trường hợp sinh con do điều trị vô sinh, điều kiện là phải có ít nhất 6 tháng tham gia BHXH trong vòng 24 tháng trước khi sinh.

Điều kiện hưởng thai sản đối với người chồng

Trong trường hợp chỉ người chồng tham gia bảo hiểm xã hội, quyền lợi thai sản vẫn được đảm bảo nếu người chồng đã đóng BHXH từ đủ 6 tháng trong vòng 12 tháng trước khi vợ sinh con hoặc nhận con nhờ mang thai hộ. Quy định này nhằm chia sẻ gánh nặng chăm sóc con nhỏ và tăng cường phúc lợi cho người lao động nam trong thời kỳ vợ sinh nở.

Cách tính thời gian đóng BHXH hợp lệ

Để đáp ứng điều kiện hưởng thai sản, người lao động cần đóng BHXH đủ số tháng theo quy định trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi. Cách tính khoảng thời gian này phụ thuộc vào ngày sinh của con như sau:

- Trường hợp sinh con hoặc nhận con nuôi trước ngày 15 của tháng: Tháng sinh con không được tính vào 12 tháng trước.

Ví dụ: Nếu sinh/nhận con vào ngày 10/6/2025 thì thời gian xét BHXH được tính từ tháng 6/2024 đến tháng 5/2025 (không tính tháng 6/2025).

- Trường hợp sinh con hoặc nhận con nuôi từ ngày 15 của tháng trở đi:

Nếu trong tháng sinh/nhận con, người lao động có tham gia BHXH thì tháng đó được tính vào 12 tháng trước khi sinh con.

Nếu trong tháng sinh/nhận con, người lao động không tham gia BHXH thì không tính tháng đó vào khi xét chế độ thai sản.

Ví dụ: Nếu người lao động sinh/nhận con vào ngày 20/7/2025 thì có 2 trường hợp:

Nếu người lao động đóng BHXH trong tháng 7/2025 thì thời gian xét BHXH được tính từ tháng 6/2024 đến tháng 7/2025.

Nếu người lao động không đóng BHXH trong tháng 7/2025 thì thời gian xét BHXH từ tháng 7/2024 đến tháng 6/2025.

Hồ sơ cần chuẩn bị để nhận bảo hiểm thai sản

Người lao động cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hợp lệ để được giải quyết chế độ thai sản. Cụ thể bao gồm: giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con. Trong trường hợp thai lưu hoặc trẻ tử vong sau sinh, cần bổ sung các giấy tờ như bản tóm tắt hồ sơ bệnh án, giấy ra viện có thông tin tử vong của trẻ, giấy báo tử hoặc xác nhận của chính quyền địa phương.

Đã nghỉ việc có được hưởng thai sản không?

Câu trả lời là có. Chế độ thai sản không yêu cầu người lao động phải đang làm việc tại thời điểm sinh con, miễn là đáp ứng đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH. Cụ thể, nếu người lao động đã nghỉ việc nhưng có ít nhất 6 tháng đóng BHXH trong 12 tháng liền kề trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi thì vẫn đủ điều kiện hưởng chế độ.

Trường hợp không đủ điều kiện hưởng bảo hiểm thai sản

Người lao động sẽ không được hưởng chế độ nếu không đáp ứng đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH. Cụ thể là các trường hợp không đóng đủ 6 tháng trong 12 tháng trước khi sinh con hoặc không đóng đủ 3 tháng trong 12 tháng trong trường hợp nghỉ dưỡng thai theo chỉ định y tế. Việc nắm rõ điều kiện này sẽ giúp người lao động chủ động hơn trong việc chuẩn bị hồ sơ và kế hoạch sinh con.

Chế độ bảo hiểm thai sản là chính sách an sinh xã hội nhân văn, góp phần hỗ trợ người lao động trong giai đoạn thai sản, giảm bớt áp lực tài chính và tăng cường chăm sóc sức khỏe mẹ và bé. Việc nắm vững các quy định mới từ tháng 7/2025 sẽ giúp người lao động đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình.

Đức Anh (TH)