Rút đề xuất nộp thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán

Bộ Tài chính vừa công bố bảng tổng hợp ý kiến góp ý dự thảo sửa đổi Nghị định 126, quy định một số điều của Luật Quản lý thuế.

Trong đó, Bộ Tài chính giữ nguyên phương án nộp thuế cổ tức, thưởng bằng chứng khoán vào thời điểm chuyển nhượng, thay vì trả ngay lúc nhận như đề xuất cách đây vài tháng.

Liên quan đến nội dung này, Bộ Tài chính cho biết về nguyên tắc, khi doanh nghiệp có lợi nhuận thì mới tiến hành chia cổ tức cho nhà đầu tư.

Theo đó, việc chia cổ tức bằng chứng khoán cho nhà đầu tư và thực hiện khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) ngay tại thời điểm chia là phù hợp với quy định của pháp luật thuế TNCN hiện hành.

Tuy nhiên Bộ Tài chính thừa nhận, trong bối cảnh đất nước đang tập trung nguồn lực cho đầu tư phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết số 68, đồng thời chuẩn bị cho lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán trong thời gian tới, việc quy định khấu trừ và kê khai nộp thuế ngay tại thời điểm trả cổ tức hoặc thưởng bằng chứng khoán sẽ gây khó khăn cho cả cá nhân lẫn doanh nghiệp.

Với nhà đầu tư, họ chỉ nhận được "giấy tờ có giá" chứ chưa có dòng tiền, nên không thể nộp thuế ngay. Với doanh nghiệp, nếu phải khấu trừ và nộp thay, họ buộc phải bỏ ra một khoản tài chính lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và hoạt động kinh doanh.

Hồi cuối tháng 6, Bộ Tài chính từng đưa ra dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 126 và lấy ý kiến rộng rãi.

Theo số liệu thống kê, trong giai đoạn 2016 đến hết 2024, cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán và cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán đã nhận tổng cộng 34,84 tỷ cổ phiếu.

Nếu toàn bộ số cổ phiếu này được chuyển nhượng với giá tính theo mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu, số thuế thu nhập cá nhân phải nộp (thuế suất 5%) ước tính khoảng 17.420 tỷ đồng. Tuy nhiên trên thực tế, số thuế đã kê khai từ nguồn này chỉ đạt 1.318 tỷ đồng, tương đương gần 8% mức ước tính.

Trong cùng giai đoạn 2016 - 2024, tổng số thuế thu nhập cá nhân kê khai từ hoạt động đầu tư vốn đạt 51.965 tỉ đồng, trong đó thuế từ cổ tức và thưởng bằng chứng khoán chỉ chiếm 2,54%, tức 1.318 tỉ đồng.

Sau khi công bố, nhiều bộ ngành, cơ quan liên quan đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xem lại đề xuất nộp thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán.

Nguyên nhân là bởi việc trả cổ tức hoặc thưởng bằng chứng khoán có đặc thù khác biệt so với trả bằng tiền mặt. Thời điểm trả và thời điểm cá nhân thực nhận chứng khoán không trùng khớp, do cần có thời gian hoàn tất các thủ tục niêm yết bổ sung trên thị trường.

Về phía cá nhân, khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, người nộp thuế thực tế chưa có thu nhập bằng tiền mà chỉ sở hữu chứng khoán có giá trị danh nghĩa. Vì vậy, việc phải nộp thuế ngay là chưa phù hợp và có thể làm giảm động lực đầu tư.

Về phía doanh nghiệp, nếu phải nộp thay thuế thu nhập cá nhân ngay tại thời điểm phát hành cổ phiếu, doanh nghiệp sẽ phải bố trí một khoản tài chính đáng kể để nộp thay, gây ảnh hưởng đến dòng tiền, khả năng huy động vốn và hoạt động sản xuất kinh doanh.

Hoàng Lam (t/h)