Siêu dự án đường sắt tốc độ cao 67 tỷ USD mà VinSpeed và THACO cùng đề xuất thực hiện bước vào giai đoạn "then chốt"

Chiều tối ngày 23/12/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ nhằm nghe báo cáo tiến độ triển khai các dự án trọng điểm quốc gia, trong đó có dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam với tổng vốn đầu tư khoảng 67 tỷ USD.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, hiện 11/15 địa phương đã rà soát nhu cầu, xác định khu tái định cư. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã tiến hành rà soát, kiểm đếm, lập phương án di dời công trình điện. Đến nay 12/15 địa phương có báo cáo nhu cầu đăng ký vốn ngân sách Trung ương. 

Về công tác lập báo cáo nghiên cứu khả thi, hiện đang thương thảo hợp đồng để ký vào tháng 12/2025. Các gói thầu tư vấn khác đã phê duyệt nhiệm vụ, dự toán, đánh giá tác động môi trường, thực hiện thủ tục lựa chọn nhà thầu, đảm bảo phù hợp với tiến độ lập báo cáo nghiên cứu khả thi.

Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định công bố 37 tiêu chuẩn về đường sắt tốc độ cao, đây là những tiêu chuẩn chung của tất cả các nước trên thế giới. Quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi xác định cụ thể, chi tiết về công nghệ, quy mô làm cơ sở để xem xét quyết định. Một số nhà đầu tư đề xuất tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc-Nam theo hình thức đầu tư kinh doanh, nhưng cần có các cơ chế đặc thù, đặc biệt và đánh giá kỹ về tác động.

Sau khi nghe báo cáo, Thủ tướng nhấn mạnh, hơn một năm qua, nhất là kể từ khi Quốc hội ban hành Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã triển khai nghiêm túc, tích cực các chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Tổng Bí thư và của Quốc hội, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là đã cơ bản xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để triển khai dự án, dù đây là việc mới, việc khó.

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Xây dựng rà soát lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn trên cơ sở kinh nghiệm thế giới và Việt Nam để lựa chọn công nghệ xây dựng đảm bảo các yếu tố kỹ thuật, kinh tế, chính trị, ngoại giao, an ninh quốc phòng, khả năng chuyển giao công nghệ, vận hành...

Trên cơ sở đó, đề ra các tiêu chuẩn, tiêu chí, quy định để lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp nhất, tối ưu nhất cho đất nước, đảm bảo công khai, minh bạch, đảm bảo tính khả thi, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia và phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm.

Thủ tướng yêu cầu trong tháng 1/2026, Bộ Xây dựng phối hợp các bộ, ngành liên quan hoàn thành đánh giá tác động các phương thức đầu tư; đề xuất các cơ chế, chính sách cho từng phương thức để trình Chính phủ; khẩn trương hoàn thành công tác lựa chọn tư vấn khảo sát; hướng dẫn các địa phương triển khai ngay các dự án giải phóng mặt bằng; tiếp tục hoàn thiện bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn công nghệ.

"Ông lớn" Vinspeed (Vingroup), THACO đáng chú ý nhất trong nhóm nhà đầu tư

Được biết, có 6 doanh nghiệp và liên danh đăng ký quan tâm đến dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam gồm: Công ty TNHH Việt Nam 3000 – Tập đoàn Đầu tư và phát triển Việt Nam, CTCP Tập đoàn Discovery, CTCP Vận tải đường sắt Việt Nam, CTCP Tập đoàn Trường Hải (Thaco), CTCP Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed và Liên danh Mekolor – Great (USA). 

Trước đó, ngày 27/11, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã chủ trì cuộc họp với lãnh đạo các bộ, ngành và doanh nghiệp về Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Tại cuộc họp, chỉ có 5 doanh nghiệp có mặt bao gồm: Công ty TNHH Việt Nam 3000 – Tập đoàn Đầu tư và phát triển Việt Nam, CTCP Tập đoàn Discovery, CTCP Vận tải đường sắt Việt Nam, CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO) và CTCP Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed.

Trong đó, phần trình bày về các dự định tham gia đầu tư đối với dự án, các phương án về tài chính, công nghệ, hình thức đầu tư khi tham gia dự án của hai "ông lớn" Vinspeed (Vingroup), THACO đáng chú ý nhất.

Ông Nguyễn Hoàng Tuệ, Phó Tổng Giám đốc THACO cho biết, về phấn vốn, ngoài vốn tự có, nguồn lực tài chính của mình, Tập đoàn Trường Hải sẽ thành lập các công ty để huy động vốn đầu tư từ các doanh nghiệp, tập đoàn trong nước và quốc tế để triển khai thực hiện dự án.

Bên cạnh đó, THACO mong muốn Chính phủ sớm ban hành các cơ chế chính sách, khung tiêu chuẩn đối với dự án để doanh nghiệp nghiên cứu, tham gia triển khai thực hiện.

Đại diện VinSpeed, ông Nguyễn Việt Quang, Tổng giám đốc Vingroup cho rằng, nếu VinSpeed đầu tư trực tiếp thì nhà nước và xã hội được lợi ở 5 điểm chính.

Thứ nhất, nhà nước chỉ cần cho vay 80% thay vì tự trả 100% tổng mức đầu tư. Thứ hai, nhà nước thu hồi 80% vốn cho vay sau 30 năm thay vì chờ hoàn vốn sau 140 năm, thậm chí lâu hơn. Thứ ba, hệ thống được đưa vào vận hành sau 5 năm thay vì sau 10 năm. Điều này sẽ tạo động lực cho kinh tế đất nước phát triển, giao thông tiện lợi, chi phí di chuyển của nhân dân giảm, đời sống của nhân dân các vùng dọc tuyến được cải thiện. Thứ tư, nhà nước không lo bị đội vốn và bị kéo dài tiến độ. Thứ năm, nhà nước có được ngành công nghiệp đường sắt cao tốc mà không phải bỏ vốn đầu tư.

Có thể thấy, về quy mô hệ sinh thái, Vinspeed được hậu thuẫn bởi Vingroup và hệ sinh thái với các thành viên chủ lực như VinFast (công nghiệp ô tô), Vinhomes (bất động sản nhà ở, bất động sản công nghiệp), Vincom Retail (bất động sản bán lẻ), Vinpearl (du lịch nghỉ dưỡng), VinSchool/VinUni (giáo dục), Vinmec (Y tế)... và các công ty liên kết khác như GSM, GF trong lĩnh vực dịch vụ vận tải, cho thuê xe.

VinFast hiện niêm yết tại Mỹ, trong khi Vingroup, Vinhomes, Vincom, Vinpearl niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE). Tổng giá trị vốn của của hệ sinh thái này vào khoảng 40 tỷ USD.

Về phía Thaco, Thaco cũng hoạt động đa ngành với 6 công ty thành viên chủ lực là Thaco Auto (ô tô), Thaco Agri (nông nghiệp), Thaco Industries (cơ khí và công nghiệp hỗ trợ), Thilogi (giao nhận vận chuyển), Thadico Đại Quang Minh (đầu tư, xây dựng) và Thiso (thương mại bán lẻ).

Ngoài công ty HAGL Agrico (Mã: HNG) mua lại từ HAGL của ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức), hệ sinh thái Thaco chưa có doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Kết thúc buổi họp, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu: "Có những doanh nghiệp tại cuộc họp này làm việc với tinh thần rất nghiêm túc, báo cáo được chuẩn bị rất kỹ lưỡng, công phu, song cũng có doanh nghiệp báo cáo còn sơ sài, ý tưởng chưa rõ ràng; có doanh nghiệp quy mô nhân sự chỉ có 70 người, tổng vốn khoảng 2.000-3.000 tỷ đồng thì không thể đáp ứng được các yêu cầu của dự án".

Có thể thấy, sau giai đoạn chuẩn bị thể chế, cơ chế, chính sách, dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam đang chính thức bước vào giai đoạn then chốt, khi các phương án đầu tư, công nghệ và nhà đầu tư dần được định hình.

Dương Dương