Tại sao người Việt chưa được tham gia đầu tư tài sản mã hoá: Đại diện Ủy ban Chứng khoán nhà nước lý giải

Sáng 6/11, báo Tiền Phong phối hợp cùng Uỷ ban chứng khoán Nhà nước tổ chức tọa đàm "Tài sản mã hóa: Từ vùng xám đến thí điểm – Giải pháp đảm bảo minh bạch, an toàn, hiệu quả".

Tọa đàm đặt ra câu hỏi: "Điều 6 của Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ quy định "tài sản mã hoá chỉ được chào bán, phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài". Vấn đề này được hiểu ra sao?

Trả lời câu hỏi này, ông Tô Trần Hòa - Phó Trưởng ban phát triển thị trường chứng khoán - Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết mục tiêu của các dự thảo, chính sách hiện nay xuất phát từ tinh thần thận trọng nhằm bảo vệ nhà đầu tư và kiểm soát rủi ro trong giai đoạn đầu.

Ông lý giải, mặc dù có tới 19 - 21 triệu tài khoản liên quan đến tài sản số tại Việt Nam, song con số này chưa phản ánh chính xác quy mô thực tế, do nhiều người sở hữu nhiều tài khoản. Quan trọng hơn, năng lực hiểu biết của nhà đầu tư Việt Nam còn thấp, trong khi thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo tài sản số.

"Tiền bị chuyển đi trong tích tắc, việc truy hồi hoặc bồi thường gần như bất khả thi nếu xảy ra gian lận. Vì vậy việc mở cửa thị trường cần đi kèm khả năng giám sát và xử lý hiệu quả", ông nói.

Theo đó, theo đại diện UBCKNN, giai đoạn đầu, Việt Nam chỉ cho phép chào bán và phát hành tài sản mã hóa cho nhà đầu tư nước ngoài, vừa để thu hút vốn quốc tế, vừa có thời gian hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao nhận thức công chúng. Song song, các cơ quan quản lý sẽ xây dựng chương trình đào tạo, truyền thông và nâng cao kiến thức tài chính cho người dân, giúp họ hiểu rõ quyền lợi, rủi ro và trách nhiệm khi tham gia thị trường.

"Có thể thấy sức hấp dẫn của thị trường không nằm ở việc mở cửa ngay, mà ở chất lượng sản phẩm, tính thanh khoản, minh bạch thông tin và độ an toàn của dịch vụ", ông Hòa nhấn mạnh.

Ông Hòa cho biết, Việt Nam được xếp vào nhóm 3 quốc gia hàng đầu thế giới, với quy mô ước tính hơn 220 tỷ USD giá trị tài sản mã hóa và khoảng 20 triệu người sở hữu. Tuy nhiên, tài sản mã hóa đã có một thời gian dài trong "vùng xám" pháp lý, điều này khiến nhiều dự án tài sản mã hóa đã bị lợi dụng thành công cụ lừa đảo, từ huy động vốn đa cấp trá hình, sàn đầu tư ảo đến mô hình "token hóa bất động sản" không có thật.

Chỉ 5 năm qua, hàng trăm nghìn nhà đầu tư Việt Nam đã mất hàng chục nghìn tỷ đồng từ các vụ lừa đảo; điển hình như các vụ Antex, Ifan, Pincoin, Sky Mining, Coolcat, Lion Group...

Số liệu của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an, cho thấy chỉ tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Trong đó, riêng các hoạt động liên quan giao dịch tiền ảo, tiền mã hóa lên tới hơn 1.500 kênh, hội nhóm.

Trước thực tiễn đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/NQ-CP về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa, mở ra bước ngoặt mới trong cấu trúc thị trường vốn - nơi tài sản mã hóa có thể trở thành kênh huy động và phân bổ vốn hợp pháp, minh bạch.

Ông Tô Trần Hòa cũng cho biết sau khi Nghị quyết 05 ban hành, Bộ Tài chính đã tích cực xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết, trong có quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ và quy trình giám sát thị trường tài sản mã hóa. Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an để lấy ý kiến, chuẩn bị phương án lựa chọn, cấp phép và giám sát.

Song song với đó, các quy định pháp lý về thuế và kế toán cho loại tài sản này cũng đang được xây dựng, áp dụng cho cả đơn vị cung cấp dịch vụ, tổ chức phát hành lẫn nhà đầu tư.

Phan Trang