Tham vọng đầu tư đa ngành của Công ty Sách Thái Nguyên nhà doanh nhân Nguyễn Quốc Thái

Công ty CP Phát hành Sách Thái Nguyên (MCK: STH, UpCOM) mới đây đã công bố BCTC quý IV/2023 với kết quả không mấy tươi sáng.

Cụ thể, trong kỳ, doanh thu thuần của STH ở mức hơn 6,9 tỷ đồng, giảm 23,3% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, giá vốn lại tăng từ gần 4,7 tỷ đồng trong quý IV/2022 lên gàn 5,2 tỷ đồng khiến lợi nhuận gộp giảm mạnh 61,4% so với cùng kỳ, ở mức 1,7 tỷ đồng.

Doanh thu hoạt động tài chính hơn 105,7 nhưng chi phí tài chính lên tới gần 649 triệu đồng, hầu hết là chi phí lãi vay. Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp được tiết giảm, lần lượt ở mức 1,3 tỷ đồng và 1,4 tỷ đồng.

Doanh thu giảm trong khi giá vốn tăng cao, cộng thêm các khoản chi phí khiến doanh nghiệp lỗ gộp quý IV/2023 gần 1,5 tỷ đồng.

Khấu trừ các khoản thuế phí, STH lỗ sau thuế gần 1,5 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm trước vẫn có lãi gần 210 tỷ đồng.

Lũy kế cả năm 2023, doanh nghiệp do doanh nhân Nguyễn Quốc Thái làm Chủ tịch HĐQT báo doanh thu 25,7 tỷ đồngg, giảm 14,6% so với năm 2022.

Tuy nhiên, nhờ giảm giá vốn, đặc biệt là giảm chi phí lãi vay đáng kể khiến Sách Thái Nguyên vẫn có lãi 1,2 tỷ đồng trong năm 2023, trong khi năm trước đó lỗ gần 3,7 tỷ đồng.

Tính đến cuối năm 2023, tổng tài sản của STH giảm nhẹ so với thời điểm đầu năm, ở mức 211,8 tỷ đồng, trong đó, chủ yếu là tài sản ngắn hạn 173,2 tỷ đồng. 

Đầu tư tài chính ngắn hạn tăng từ 6,8 tỷ đồng lên 11,6 tỷ đồng do doanh nghiệp "rót" vốn vào chứng khoán kinh doanh. Theo thuyết minh, Sách Thái Nguyên đang nắm giữ hơn 1,5 triệu cổ phiếu DHM của Công ty CP Thương mại và khai thác khoáng sản Dương Hiếu với giá gốc hơn 13 tỷ đồng, dự phòng gần 1,4 tỷ đồng.

Ngược lại, các khoản phải thu ngắn hạn lại giảm từ gần 152 tỷ đồng thời điểm đầu năm về gần 145 tỷ đồng.

Tính đến ngày 31/12/2023, nợ phải trả cải thiện đáng kể từ 66 tỷ đồng về 14,5 tỷ đồng. 

Cũng theo BCTC quý IV/2023, Sách Thái Nguyên có khoản phải thu ngắn hạn 135,4 tỷ đồng từ Công ty CP Thương mại Thái Hưng (Công ty Thái Hưng).

Theo thuyết minh, đây là khoản tiền hợp tác kinh doanh với bên liên quan là Công ty Thái Hưng theo hợp đồng hợp tác kinh doanh số 01/HĐHTKD/TH-PHS ký ngày 3/3/2019. 

Cụ thể, Sách Thái Nguyên và Thái Hưng cùng nhau góp vốn kinh doanh để xây dựng, vận hành và khai thác dự án công trình: "Trường mầm non quốc tế IRIS và trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông IRIS". Thời gian hợp tác kinh doanh là 5 năm.

Tuy nhiên, Nghị quyết ĐHĐCĐ thường niên số 01/2022/STH/NQ-ĐHĐCĐ ngày 16/6/2022 của Sách Thái Nguyên và Biên bản thỏa thuận số 2606/BBTT.2022/TH-STJ ngày 26/6/2022 với Công ty Thái Hưng đã thông qua phương án dự kiến thu hồi vốn đầu tư tại dự án trên. Tính đến ngày 30/6/2023, STH đã thu hồi số tiền đầu tư là 45 tỷ đồng.

Trước đó, năm 2022, HĐQT STH còn thông qua Nghị quyết số 12 về việc đầu tư vào dự án Công trình tổ hợp tài chính thương mại dịch vụ và khách sạn Thái Hưng (Thai Hung Complex Tower) do Công ty Thái Hưng làm chủ đầu tư.

Ngoài ra, STH còn có khoản đầu tư tài chính dài hạn hơn 20 tỷ đồng vào Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank). 

Theo thuyết minh tại BCTC, năm 2022, công ty đã nhận chuyển nhượng thành công hơn 2 triệu cổ phần của PVcomBank từ Công ty Thái Hưng với giá chuyển nhượng là hơn 20 tỷ đồng.

Đáng chú ý, trong năm 2023, Sách Thái Nguyên còn phát sinh doanh thu hoạt động tài chính gần 4,7 tỷ đồng lãi chuyển nhượng công ty con. Tuy nhiên, lỗ bán chứng khoán hơn 3,5 tỷ đồng trong khi năm 2022 không ghi nhận khoản này.

Sách Thái Nguyên trước đây được biết đến là công ty 100% vốn của nhà nước, sau đó đã thực hiện cổ phần hóa vào năm 2003.

Là doanh nghiệp kinh doanh sách, lợi nhuận không cao song Sách Thái Nguyên có lợi thế sở hữu nhiều khu đất có vị trí đắc địa tại tỉnh Thái Nguyên, trong đó có thể kể đến khu đất số 65 Hoàng Văn Thụ, TP.Thái Nguyên.

Tháng 5/2019, STH có bước tăng vốn mạnh từ 2 tỷ đồng lên mức 65 tỷ đồng, lúc này vai trò của Thái Hưng và những người liên quan mới được thể hiện rõ nét.

Tính đến cuối năm 2023, Thái Hưng đang trực tiếp sở hữu 18,64% vốn tại Sách Thái Nguyên. Ngoài ra, những cá nhân liên quan đến Chủ tịch Nguyễn Quốc Thái và Công ty Thái Hưng cũng đang nắm lượng lớn cổ phần, đồng thời giữ các vị trí chủ chốt tại.

Cụ thể, hai người con gái của ông Thái là bà Nguyễn Thị Vinh và Nguyễn Thị Quy lần lượt sở hữu 11,05% và 13,44% vốn STH và Bạch Phương Vinh (con dâu ông Nguyễn Quốc Thái) nắm 11,05%.

Hiện, bà Quy đang là Thành viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Sách Thái Nguyên còn bà Nguyễn Thị Vinh là thành viên HĐQT. Trưởng Ban Kiểm soát của STH là bà Nguyễn Thị Lan Hương cũng là người có liên quan đến Công ty Thái Hưng.

Về Thái Hưng, công ty này tiền thân là doanh nghiệp tư nhân dịch vụ kim khí Thái Hưng kinh doanh thép từ năm 1993, được xây dựng bởi vợ chồng ông bà Nguyễn Quốc Thái- Nguyễn Thị Cải.

Theo đăng ký thay đổi hồi tháng 2/2022, vốn điều lệ của Thái Hưng được điều chỉnh từ 1.000 tỷ đồng lên 1.500 tỷ đồng, cơ cấu cổ đông lúc này không được tiết lộ.

Từ một doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong ngành thép, những năm gần đây, Thái Hưng dần chuyển sang hướng kinh doanh bất động sản. Nổi bật đó là dự án Thái Hưng Eco City (Crown Villas) tọa lạc tại vị trí vàng trên đường Cách Mạng Tháng 8, ngay "cửa ngõ" TP.Thái Nguyên.

Nguồn gốc lô đất vàng nói trên vốn thuộc sở hữu của Công ty Cổ phần luyện cán thép Gia Sàng.

Tháng 7/2016, Công ty Thái Hưng tham gia mua đấu giá tài sản của Công ty Cổ phần luyện cán thép Gia Sàng và trúng đấu giá tài sản với số tiền gần 57 tỷ đồng, bao gồm cả Nhà máy luyện cán thép Gia Sàng.

Ban đầu Thái Hưng cam kết sẽ đưa nhà máy thép Gia Sàng hoạt động trở lại. Thế nhưng, chỉ sau vài tháng hoạt động, cuối năm 2016, Thái Hưng cho nhà máy dừng hoạt động với lý do quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, thiết bị mất mát nhiều và cho tháo dỡ nhà máy thép. Đồng thời, Công ty Thái Hưng đã đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên cấp phép để thực hiện dự án bất động sản trên lô đất vàng của thép Gia Sàng.

Tháng 10/2018, UBND tỉnh Thái Nguyên chính thức cho phép Công ty Thái Hưng chuyển mục đích sử dụng gần 21,4 ha đất của Nhà máy luyện cán thép Gia Sàng sang mục đích xây dựng Khu đô thị mới Thái Hưng Eco City, sau đó có tên thương mại là Crown Villas.